ترس و طمع (Fear and Greed) به چه معناست؟

در روزهایی که مارکت کریپتوکارنسی دوران طلایی خود را سپری می‌کند، شاهد این واقعیت هستیم که روزانه بر تعداد تریدرها و سرمایه‌گذاران بازار رمزارزی افزوده می‌شود؛ اما جالب است بدانید که این تریدرها دارای تجربه و مهارت کافی در زمینه انجام تحلیل‌های تکنیکال نیستند و به همین علت پایه و اساس تصمیمات آن‌ها را عموما احساسات هیجانی شکل می‌دهد؛ همین مسئله سبب می‌شود تا در دام پلن‌های پشت پرده نهنگ‌ها گرفتار شده و به جای کسب سود، متحمل ضررهای هنگفتی گردند.

نکته قابل توجه در این زمینه، وجود اندیکاتور و شاخص ترس و طمع است که همین احساسات هیجانی تریدرها را در قالب اعداد و نمودار و به صورت کاملا کمی به نمایش می‌گذارد و بررسی آن می‌تواند اطلاعات بسیار خوبی در ارتباط با زمان ورود و خروج به بازار قیمت ارزهای دیجیتال را در اختیار تریدرها و تحلیل‌گران حرفه‌ای قرار دهد تا از این موقعیت‌های پیش آمده برای کسب سودهای نجومی کمک بگیرند.
مسلما با توجه به توضیحات گفته شده، اهمیت بررسی عامل احساسات غالب معامله‌گران و تاثیر آن بر بازار رمزارزی، بیش از پیش برای شما نمایان شده و سوالات زیای در ارتباط با شاخص ترس و طمع (Fear and Greed) ذهن شما را به خود مشغول ساخته است؛ به همین علت ما این مقاله از بلاگ کریپتوباز را به بررسی دقیق معنا و مفهوم شاخص ترس و طمع و تاثیر آن بر بازار کریپتوکارنسی اختصاص داده‌ایم. اگر شما هم در این زمینه کنجکاو هستید، تا انتهای این مطلب با ما همراه شوید.

معرفی شاخص ترس و طمع

به طور کلی در قرن 21 شاهد رشد انفجاری بازارهای مالی مختلفی بودیم که این پیشرفت‌های حاصله سبب شده تا هر معامله‌گری بتواند در یک اکوسیستم تجارتی با ریسک معاملاتی بالا، با برخورداری از یک تحلیل درست از وضعیت بازار، سرمایه خویش را در یک محیط سالم سرمایه‌گذاری نموده و از قِبَل چنین سرمایه‌گذاری به سودهای خوبی دست پیدا کند؛ مسلما مارکت کریپتوکارنسی نیز به عنوان یک بازار مالی از این قاعده مستثنی نبوده و آشنایی کامل با شاخص‌های کلیدی موجود در این بازار معاملاتی برای تجربه یک سرمایه‌گذاری سالم و امن، به یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر تبدیل شده است. یکی از شاخص‌های تحلیلی کلیدی، شاخص ترس و طمع (Fear and Greed) نام دارد.

به نظر صاحب‌نظران فعال در بازارهای مالی، معامله‌گران سرمایه خویش را در بستری مورد معامله و سرمایه‌گذاری قرار می‌دهند که دو احساس هیجانی ترس و طمع بر آن مستولی بوده و تصمیات آن‌ها را شکل می‌دهد. شاخص ترس و طمع از دو شاخصه ترس (Fear) و طمع (Greed) تشکیل یافته است؛ به هنگامی که از شاخصه ترس سخن به میان می‌آید، منظور ما زمانیست که یک تریدر به دلیل مواجهه با روند نزولی بازار، ترس از دست دادن سرمایه خود را پیدا می‌کند و همین مسئله سبب می‌شود تا دارایی‌های خویش را فروخته و هر چه سریع‌تر از آن بازار خارج شود. در طرف دیگر ماجرا شاخصه طمع قرار دارد و همان طور که از نام آن پیداست به حالتی اطلاق می‌شود که کاربران به دلیل عطش دریافت سودهای کلان و نجومی وارد یک بازار می‌شوند.

عموما این رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی فعال در حوزه کریپتوکارنسی هستند که موجب ایجاد موج‌های هیجانی در میان کاربران می‌شوند. به عنوان مثال به هنگامی که ایلان ماسک تصویر پپه (قورباغه مشهور سبز رنگ میم‌های اینترنتی) را توییت کرد، بسیاری از فعالان حوزه کریپتوکارنسی در حساب‌های کاربری خویش به این مسئله پرداخته و عمل وی را نشانه حمایت از میم کوین پپه (PEPE) به شمار آوردند و همین مسئله سبب شد تا به دلیل ایجاد حالت فومو (FOMO) و پنیک سل در میان کاربران، ارزش این میم کوین 54 درصد افزایش قیمتی را تجربه نماید و این در حالتی بود که کلیه رمزارزها تحت تاثیر افت قیمتی بیت کوین، روند نزولی به خود گرفته بودند!

به طور کلی ترند شدن یک دارایی دیجیتالی می‌تواند نقش موثری در معاملات آن دارایی داشته باشد و با توجه به ماهیت مثبت یا منفی خویش، معامله‌گران و تریدرها را به سمت خرید بیشتر یا فروش سریع‌تر سوق دهد. شاخص ترس و طمع منجر به ایجاد دو اصطلاح فومو (FOMO) و فاد (FUD) در بازارهای مالی شده است که برای درک راحت‌تر تاثیر این دو رویداد باید به بررسی دقیق آن‌ها بپردازیم:

مقایسه تاثیر حالت فومو و فاد در بازار رمزارزی

قبل از آن که بتوانیم به نحوه تاثیر حالت فومو و فاد بپردازیم، ضرورت دارد که یک تعریف ساده از دو مفهوم گفته شده داشته باشیم تا پس از آن با دید روشن‌تری بتوانید مطالب بعدی را مطالعه نمایید. اجازه دهید برای توضیح این مفهوم نگاهی به رخدادهای ارزی اخیر داشته باشیم، آیا زمانی که دلار به 60 هزار تومان رسید را به خاطر دارید؟ چه عاملی سبب شد تا دلار در بازه یک روزه 10 هزار تومان افزایش قیمتی را تجربه نماید؟ بسیاری از افراد با شنیدن روند صعودی قیمت دلار، برای آن که از وضعیت فعلی بازار عقب نمانده و بتوانند از این طریق به سودهای خوبی دست پیدا کنند، به سراغ خرید دلار رفتند؛ این همان حالتی است که از آن تحت عنوان فومو یاد می‌شود. در حالت فومو معامله‌گران به انجام معاملاتی در حجم بالا دست می‌زنند و علت آن دقیقا ترسی است که موجب طمع شده است! 

احتمالا اتفاقات بعد از دلار 60 هزار تومانی را نیز به خاطر دارید، پس از رسیدن نرخ دلار به 60 هزار تومان در یک اصلاح قیمتی، در طول دو ساعت نرخ آن به کانال 58 هزار تومان سقوط کرد و همین مسئله سبب شد تا افرادی که بدون تجربه کافی و تحلیل به سراغ خرید این ارز رفته بودند برای آن که بیش از این ضرری به سرمایه آن‌ها وارد نگردد، دلارهای خود را به سرعت فروختند و این مسئله سبب شد تا روند کاهشی قیمت دلار افزایش یافته به کانال 54 هزار تومانی سقوط نماید؛ این رویداد همان چیزیست که از آن تحت عنوان فاد یاد می‌شود و در طول فاد که بازار روند نزولی به خود گرفته است، کلیه معامله‌گران تلاش می‌کنند تا قبل از تحمیل ضررهای هنگفت به سرمایه خویش، دارایی‌های خود را فروخته و از آن بازار خارج شوند.

حال که با مفهوم فومو و فاد آشنا شدید، راحت‌تر می‌توانیم در ارتباط با نحوه تاثیرگذاری این دو رویداد گفته شده در بازارهای مالی و بویژه مارکت ارز دیجیتال، صحبتی داشته باشیم. گفته شد که ریشه شاخص ترس و طمع در احساسات و هیجانات معامله‌گران نهفته؛ اما تاثیر این شاخص کاملا به مبحث عرضه، تقاضا و تعادل بازار که از مباحث کلیدی اقتصادی است گره خورده است. در حالت فومو ما با افزایش قیمت دارایی‌ها و کمبود عرضه مواجه هستیم؛ چراکه در این حالت، معامله‌گران تحت تاثیر موج شکل گرفته، به سرعت خود را به این بازار رسانده و در حال خرید رمزارز مورد نظر هستند. چنین حالتی سبب می‌شود تا تعادل و نظم بازار برهم خورده و به دلیل کمیاب شدن رمزارز مورد نظر، شاهد افزایش قیمت بدون پشتوانه آن دارایی باشیم.

پس از به اوج رسیدن به طور قیمت بیت کوین BTC بازار در یک اصلاح قیمتی تلاش می‌کند تا خود را به نقطه تعادلی برساند و این کاهش جزئی قیمت موجب ایجاد حالت فاد در بازار شده و معامله‌گران برای آن که سرمایه خود را از نابودی در امان نگه دارند، دست به فروش دارایی‌های دیجیتالی خود می‌زنند، همین روند سرعت سقوط قیمتی رمزارزها را افزایش داده و موجب می‌شود تا قیمت ارز دیجیتال مورد نظر به کف قیمتی نزدیک شود و بازار با حالت مازاد عرضه مواجه گردد. به طور کلی در حالت فومو بازار با کمبود عرضه و در حالت فاد، بازار با مازاد عرضه مواجه می‌شود و همین مسئله موجب می‌گردد تا ارزش یک دارایی افزایش یا کاهش یابد.

معرفی درجات اندیکاتور ترس و طمع

گفته شد که شاخص ترس و طمع، احساسات کاربران را به صورت عدد و رقم نشان می‌دهد و همین مسئله موجب ایجاد درجات متنوعی در این شاخص شده است که برای استفاده از این شاخص، حتما باید به این درجات اشراف کاملی داشته باشید. به طور کلی ترس و طمع انسان در این شاخص بین اعداد 0 تا 100 درجه بندی می‌شود که میزان این حالت ترس و طمع را می‌توان در 5 دسته جداگانه تقسیم‌بندی نمود:

•    طمع بالقوه و مطلق (Extreme Greed): در این حالت، عقربه شاخص ترس و طمع بر روی اعداد مابین 70 تا 100 قرار گرفته و بیانگر نوعی جنون و طمع بالقوه میان معامله‌گران برای خرید رمزارز مورد نظر است.
•    طمع متوسط (Greed): در این حالت، عقربه این شاخص بر روی اعداد مابین 50 الی 70 ایستاده و بیانگر روند حرکت مثبت بازار است که سبب می‌شود تا معامله‌گران تمایل بیشتری به خرید آن دارایی داشته باشند.
•    حالت خنثی (Neutral): از وضعیت خنثی، تحت عنوان وضعیت بازار رمزارزی نیز یاد می‌شود و در این حالت شاخص ترس و طمع در جایی مابین اعداد 40 الی 50 قرار گرفته است و عملا هیچگونه ترس یا طمعی بر روی روند معاملات تاثیر نمی‌گذارد.
•    ترس متوسط (Fear): در وضعیت ترس متوسط که شاخص ترس و طمع عددی مابین 20 الی 40 را نشان می‌دهد، به طور کلی شاید وضعیت بازار چندان بد به نظر نرسد؛ اما تا حدودی بوی ترس و تردید تریدرها به مشام می‌رسد و هر لحظه ممکن است با فروش دارایی‌های خود از بازار مورد نظر خارج شوند.
•    ترس بالقوه و مطلق (Extreme Fear): به هنگامی که شاخص ترس و طمع به زیر عدد 20 سقوط می‌کند، این حالت بیانگر یک بحران بزرگ است که در آن کلیه معامله‌گران در حال فروش دارایی و خروج از این بازار هستند. این فشار فروش، روند سقوط قیمتی را سرعت بخشیده و ضررهای قابل توجهی را به تریدرهای مبتدی و گاها حرفه‌ای تحمیل می‌نماید.

نحوه استفاده از شاخص ترس و طمع

به طور کلی از شاخص ترس و طمع برای انجام تحلیل‌های کوتاه مدت استفاده می‌شود و عملا نمی‌توان از این شاخص برای استفاده در تحلیل‌های بلند مدت کمک گرفت و اگر قصد هولد طولانی مدت یک ارز دیجیتال را در ذهن خود می‌پرورانید و ارزهای مناسب هولد کردن را یافته اید، بهتر است جوانب احتیاط را رعایت کرده و از سایر شاخص‌ها نیز بهره ببرید تا به یک نتیجه محکم و قابل اتکا دست پیدا کنید. با توجه به این مسئله که ترس و طمع، احساسات و هیجانات آنی انسانی محسوب می‌شوند، برای استفاده از شاخص ترس و طمع به منابع به روز نیاز خواهیم داشت. امروزه وب‌سایت‌های تحلیل ارز دیجیتال بسیار زیادی این شاخص را ارائه کرده و به صورت روزانه آن را به‌روز می‌نمایند. 

البته لازم به ذکر است که هر وب‌سایت شاخص ترس و طمع را متناسب با ارز دیجیتال مورد نظر به صورت مستقل نشان می‌دهد، به عنوان مثال از وب‌سایت BTCtools یا Alternative.com می‌توان برای بررسی شاخص ترس و طمع بیت کوین کمک گرفت. در میان وب‌سایت‌های موجود، وب‌سایت «Cryptocurrencytracker» اطلاعات جامع‌تری را در ارتباط با شاخص ترس و طمع ارزهای دیجیتال مختلفی ارائه نموده است که می‌توان با یک نگاه علمی و تحلیلی به این شاخص‌ها، در ارتباط با تعیین نقطه ورود و خروج منطقی تصمیم‌گیری نمود، مطمئنا اطلاع یافتن از رفتار معاملاتی سایر تریدرها می‌تواند دید روشنی را در اختیار تحلیل‌گران حرفه‌ای قرار دهد و راحت‌تر بتوانند وضعیت آتی بازار را تخمین زنند.

به خاطر داشته باشید که آن تریدری می‌تواند سودهای خوبی را از بازارهای مالی نظر مارکت کریپتو به دست آورد که بر احساسات خود مسلط بوده و تصمیمات منطقی اتخاذ نماید. به طور کلی به نظر بسیاری از تحلیل‌گران حرفه‌ای بهترین زمان ورود به یک بازار زمانی است که بازار یک سیر نزولی به خود گرفته است؛ همان طور که وارن بافت، فعال اقتصادی مشهور و یکی از ثروتمندترین افراد جهان، در این زمینه گفته است:« به هنگامی که بازار حالت طمع به خود گرفته است، بترسید و به هنگامی که این حالت طمع به ترس مبدل گردید، شما طمع‌کار باشید!»

شاخص ترس و طمع؛ نمای کلی از احساسات حاکم بر بازارهای معاملاتی

یک بازار سودآور همواره بستری را برای جذب سرمایه‌ها فراهم می‌آورد و بسیاری از افراد با شنیدن اخبار و حواشی بازار مورد نظر، بدون آن که استراتژی اصولی و مهارت خاصی در ترید داشته باشند به سمت این بازار هجوم می‌آورند و رفتار هیجانی این افراد در سطح وسیع می‌تواند تاثیرات قابل توجهی را در زمینه افزایش یا کاهش دارایی‌ها از خود برجای بگذارد و همین مسئله موجب ایجاد شاخصی به نام شاخص ترس و طمع شده است. با توجه به اهمیت آشنایی با این اندیکاتور، ما این مقاله از بلاگ کریپتوباز را به بررسی شاخص ترس و طمع اختصاص دادیم و همان طور که در مطالب فوق مشاهده کردید، هر چند این شاخص صرفا به بررسی دو احساس هیجانی بسیار قدرتمند انسانی یعنی ترس و طمع می‌پردازد؛ اما تحلیل‌گران از اطلاعات این شاخص کمک می‌گیرند تا وضعیت آتی بازار را تخمین زنند. اگر این اندیکاتور در وضعیت طمع بالقوه و مطلق قرار دارد، بهتر است با کاهش اندازه پوزیشن، ریسک معاملاتی خود را کاهش داده و به هنگام حاکم شدن ترس بالقوه و مطلق، متناسب با تحلیل‌های انجام یافته نسبت به خرید دارایی مورد نظر اقدام کنید. ناگفته نماند که اگر در ارتباط با مفهوم شاخص ترس و طمع (Fear and Greed) سوالی دارید که در این مقاله اشاره‌ای به آن نشده است، می‌توانید سوال خود را در بخش نظرات مطرح کنید تا کارشناسان ما در اسرع وقت به سوال شما پاسخ دهند.