آموزش کامل ساخت NFT به روش های مختلف

NFT یا توکن غیرمثلی (Non-Fungible Token) یکی از انقلابی‌ترین مفاهیم دنیای هنر دیجیتال و کریپتو به شمار می‌رود که در سال‌های اخیر سر و صدای زیادی به پا کرده است. حتماً شما هم شنیده‌اید که برخی آثار هنری دیجیتال به شکل NFT با قیمت‌های باورنکردنی فروخته شده‌اند. برای مثال، یک اثر دیجیتال از هنرمندی به نام بیپل (Beeple) در سال ۲۰۲۱ به قیمت حیرت‌انگیز ۶۹ میلیون دلار به فروش رسید. همچنین مجموعه‌هایی مثل میمون‌های کسل (Bored Apes) نشان داده‌اند که NFTها می‌توانند به دارایی‌های کلکسیونی بسیار ارزشمندی تبدیل شوند. طبیعی است با دیدن چنین سودهای کلانی، بسیاری از افراد – از جمله در ایران – وسوسه شوند که شانس خود را در این بازار امتحان کنند.

اما سؤال اساسی اینجاست: چگونه می‌توانیم یک NFT بسازیم، آن هم به صورت رایگان؟ با توجه به هزینه‌های بالای کارمزد در شبکه‌های بلاکچینی مانند اتریوم و قیمت بالای دلار برای کاربران ایرانی، پیدا کردن راهی برای ساخت NFT بدون پرداخت هزینه اولیه اهمیت زیادی دارد.

چرا NFTها ارزشمندند؟

ممکن است بپرسید چه چیزی به یک NFT ارزش می‌دهد؟ دلیل‌های مختلفی می‌تواند داشته باشد:

• کمیاب بودن و منحصر‌به‌فرد بودن: هر NFT منحصربه‌فرد است. حتی اگر یک مجموعه شامل چند نسخه از یک آیتم باشد، تعداد آن‌ها محدود است و هر کدام شناسه مخصوص به خود را دارد. این کمیابی می‌تواند باعث افزایش ارزش شود (مشابه یک تابلو نقاشی اصل که فقط یکی وجود دارد).

• اصالت و مالکیت قابل‌اثبات: از آنجا که NFTها روی بلاک‌چین ثبت می‌شوند، سابقه مالکیت آن‌ها شفاف و غیرقابل‌دستکاری است. خریدار می‌داند که نسخه اصلی فایل را (نه یک کپی صرف) همراه با گواهی اصالت دیجیتال دریافت می‌کند.

• پشتیبانی از هنرمندان و سازندگان: در بسیاری از پلتفرم‌های NFT، سازندگان می‌توانند حق امتیاز (Royalty) برای آثارشان تعیین کنند؛ یعنی هر بار که NFT در آینده فروخته شد، درصدی از مبلغ به خالق اصلی می‌رسد. این سازوکار به هنرمندان اجازه می‌دهد از محبوبیت رو به رشد آثارشان در طول زمان منفعت ببرند.

• جنبه‌های کلکسیونی و اجتماعی: خیلی‌ها NFT می‌خرند چون می‌خواهند عضوی از یک جامعه یا ترند باشند یا کالایی کلکسیونی را تصاحب کنند. داشتن برخی NFTهای معروف می‌تواند به نوعی اعتبار دیجیتال برای کلکسیونر تبدیل شود (مثلاً داشتن یکی از Bored Apeها در پروفایل، به معنای عضویت در یک کلوب خاص تلقی می‌شود).

مراحل کلی ساخت NFT (گام‌به‌گام)

ساختن یک NFT برخلاف تصور اولیه چندان پیچیده نیست و نیازی به دانش فنی عمیق یا برنامه‌نویسی ندارد. شما با طی چند مرحله اساسی می‌توانید اثر دیجیتال خود را به یک توکن غیرمثلی تبدیل کنید. در این بخش مراحل کلی را مرور می‌کنیم و در ادامه چند پلتفرم مختلف را برای این کار معرفی خواهیم کرد.

به طور خلاصه، مراحل ساخت یک NFT عبارت‌اند از:

1. انتخاب شبکه بلاک‌چین مناسب: اولین تصمیم مهم این است که NFT شما روی کدام بلاک‌چین منتشر (مینت) شود. شبکه‌های مختلفی برای این کار وجود دارند که هر کدام مزایا و محدودیت‌های خود را دارند. اکثر NFTهای معروف تا امروز بر بستر اتریوم (Ethereum) بوده‌اند، چرا که اتریوم اولین و بزرگ‌ترین اکوسیستم NFT را در اختیار دارد. با این حال بلاک‌چین‌های دیگری هم در سال‌های اخیر وارد این حوزه شده‌اند، مثل ترون (Tron)، پالیگان (POL)، فلو (Flow)، ایاس (EOS)، بایننس اسمارت چین (BNB Chain)، سولانا (Solana)، تزوس (Tezos) و ... . هر یک از این شبکه‌ها بازارها و کیف‌پول‌های مخصوص به خود را دارند. باید دقت کنید که اگر مثلاً NFT خود را روی شبکه بایننس اسمارت چین بسازید، فقط در بازارهایی می‌توانید آن را بفروشید که از آن شبکه پشتیبانی می‌کنند. (برای مثال، تا مدت‌ها OpenSea فقط از شبکه اتریوم پشتیبانی می‌کرد و NFTهای شبکه‌های دیگر را نمایش نمی‌داد. هرچند بعدها پشتیبانی محدودی برای چند شبکه مانند Polygon، Solana و... اضافه کرد، اما باز هم همه شبکه‌ها را پوشش نمی‌دهد.) به طور کلی اگر اولین بار است که NFT می‌سازید، اتریوم به دلیل مقبولیت و جامعه بزرگ آن انتخاب امنی است؛ فقط مشکل اصلی اتریوم کارمزد نسبتاً بالای تراکنش‌ها (گس) در این شبکه است که می‌تواند ساخت و انتقال NFT را پرهزینه کند.

2. ایجاد و آماده‌سازی کیف پول دیجیتال: برای تعامل با بلاک‌چین انتخابی، به یک کیف پول ارز دیجیتال نیاز دارید. کیف پول جایی است که ارز دیجیتال لازم برای پرداخت کارمزدها را نگهداری می‌کنید و همچنین NFTهای شما در آن ذخیره (یا بهتر بگوییم قابل مشاهده و مدیریت) می‌شوند. اگر انتخاب شما اتریوم باشد، کیف پول متامسک (MetaMask) یکی از محبوب‌ترین گزینه‌هاست. متامسک یک افزونه مرورگر و اپلیکیشن موبایل است که به شما امکان می‌دهد به آسانی به سایت‌های مبتنی بر اتریوم وصل شوید. گزینه‌های معروف دیگر کوین‌بیس والت (Coinbase Wallet) و تراست والت (Trust Wallet) هستند که آن‌ها نیز از استاندارد NFT اتریوم (ERC-721/ERC-1155) پشتیبانی می‌کنند. پس از نصب کیف پول، یک حساب برای خود بسازید (دقت کنید که عبارت بازیابی یا کلید خصوصی کیف پول را حتماً در جایی امن یادداشت و نگهداری کنید). اگر قصد دارید از روش غیررایگان (پرداخت کارمزد) استفاده کنید، لازم است کمی ارز دیجیتال اصلی شبکه را به کیف پول خود منتقل کنید؛ مثلاً روی اتریوم، مقداری ETH تهیه کرده و به کیف پولتان واریز کنید تا بتوانید هزینه گس را بپردازید. (روی شبکه‌های دیگر هم باید ارز بومی همان شبکه، مثل BNB برای بایننس چین، SOL برای سولانا، MATIC برای پالیگان و ... را داشته باشید). در روش‌های رایگان که بعدتر توضیح می‌دهیم، معمولاً نیازی به شارژ اولیه کیف پول نیست. اما حتی در این حالت هم داشتن مقدار اندکی ارز (مثلاً چند دلار) در کیف پول برای مواقع ضروری یا انجام معاملات بعدی خالی از لطف نیست.

3. انتخاب یک بازار یا پلتفرم NFT: پس از آماده شدن کیف پول، باید یک پلتفرم NFT انتخاب کنید که به شما امکان ایجاد (Mint) و معامله NFT را بدهد. بازارهای NFT مثل پل واسطی میان شما (به عنوان خالق) و خریداران عمل می‌کنند. هر بازار ممکن است شبکه‌های خاصی را پشتیبانی کند؛ بنابراین این انتخاب باید با تصمیم مرحله اول شما همخوان باشد. برخی از معروف‌ترین پلتفرم‌های جهانی عبارت‌اند از:

   • اوپن‌سی (OpenSea): بزرگ‌ترین بازار NFT دنیا که ابتدا فقط روی اتریوم فعالیت می‌کرد، اما اکنون از شبکه‌های دیگری مانند Polygon، آربیتروم، اپتیمیسم، آوالانچ و... نیز پشتیبانی می‌کند. OpenSea به سادگی رابط کاربری و تنوع مجموعه‌ها شناخته می‌شود. این پلتفرم  Lazy Minting دارد که به کاربران اجازه میدهد بدون پرداخت کارمزد اولیه، NFT بسازند و تنها در هنگام فروش، NFT به صورت رسمی روی بلاک‌چین ثبت شود (و کارمزدش پرداخت شود). این روش که برای ساخت NFT رایگان بسیار محبوب بود، اخیراً جای خود را به ابزار جدیدی به نام OpenSea Studio داده است. در OpenSea Studio، شما قرارداد هوشمند مستقل خودتان را برای کالکشن‌تان ایجاد می‌کنید و سپس NFTها را مستقیم در آن قرارداد ضرب می‌کنید. ایجاد این قرارداد روی اتریوم مستلزم پرداخت کارمزد است (که ممکن است قابل توجه باشد)، اما OpenSea به شما اجازه می‌دهد به‌جای اتریوم، از شبکه‌های لایه ۲ یا جانبی ارزان‌تر مثل Polygon یا آربیتروم هم استفاده کنید تا هزینه به مراتب کمتری بپردازید. در بخش‌های بعدی بیشتر درباره ساخت NFT در اوپن‌سی توضیح خواهیم داد.

   • ریریبل (Rarible): یک بازار معروف دیگر برای NFT که چندین شبکه از جمله اتریوم، فلو و تزوس را پشتیبانی می‌کند. Rarible نیز قابلیت مینت کردن رایگان (Lazy Minting) را ارائه می‌دهد. شما می‌توانید انتخاب کنید که NFTتان بلافاصله روی شبکه ثبت شود (و هزینه گس را همان موقع بپردازید) یا اینکه بدون پرداخت کارمزد آن را ایجاد کنید تا زمانی که خریداری برایش پیدا شود. رابط کاربری ریریبل به شما امکان می‌دهد NFTهای تک‌نسخه‌ای (۱ از ۱) یا چندنسخه‌ای (تیراژ مثلاً ۱۰ نسخه از یک اثر) ایجاد کنید.

   • مینتیبل (Mintable): یکی دیگر از پلتفرم‌های مبتنی بر اتریوم است که به خاطر معرفی قابلیت Gasless Minting (مینت بدون گس) مشهور شد. در Mintable شما می‌توانید هنگام ساخت NFT گزینه «بدون کارمزد» را انتخاب کنید تا برای ساخت NFT هیچ هزینه‌ای نپردازید. در این حالت، کافی است یک امضای دیجیتال از طریق کیف پولتان انجام دهید و NFT شما بدون تراکنش اولیه روی بلاک‌چین اتریوم ثبت می‌شود. (در واقع Mintable با ترفندهای فنی، توکن را می‌سازد اما تا وقتی انتقالی صورت نگیرد، برخی کیف‌پول‌ها آن را نشان نمی‌دهند؛ با این حال NFT شما روی قرارداد Mintable وجود دارد و در هنگام فروش به خریدار منتقل خواهد شد، بدون اینکه شما چیزی پرداخت کنید). Mintable گزینه خوبی برای کسانی است که می‌خواهند مستقیماً روی شبکه اتریوم و بدون هزینه شروع به کار کنند.

   • پلتفرم‌های ایرانی (مثلاً NFTbaz): برای کاربران ایرانی که نگران مسائل تحریمی یا مشکلات اتصال به سایت‌های خارجی هستند، خوشبختانه پلتفرم‌های داخلی هم توسعه یافته‌اند. یکی از نمونه‌های فعال، سایت انفتی‌باز (NFTbaz.com) است که یک بازار NFT ایرانی محسوب می‌شود. NFTباز چالش‌هایی را که یک کاربر ایرانی در پلتفرم‌های خارجی ممکن است با آن روبه‌رو شود (مانند خطر مسدود شدن حساب یا NFTها به دلیل تحریم، یا نیاز به پرداخت هزینه برای خرید VPS/VPN پرسرعت) برطرف کرده است. در NFTbaz شما می‌توانید با رابط کاملاً فارسی و کاربرپسند، به‌راحتی یک مجموعه بسازید و آثار دیجیتال خود را تبدیل به NFT کنید. این پلتفرم از شبکه پالیگان (Polygon) بهره می‌گیرد که کارمزدهای بسیار ناچیزی دارد. به علاوه، NFTهای شما مستقیماً در کیف پولتان (که به پلتفرم متصل می‌کنید یا کیف پول داخلی خود سایت) نگهداری می‌شوند و هر زمان کنترل کامل روی آن‌ها دارید. در ادامه روش کار با NFTباز را نیز به طور مختصر شرح خواهیم داد.

4. ثبت‌نام و ایجاد حساب کاربری در پلتفرم انتخابی: بیشتر بازارهای NFT (چه خارجی و چه ایرانی) نیاز دارند که قبل از ساخت NFT، یک حساب کاربری ایجاد کنید یا کیف پولتان را به سایت وصل کنید. این فرآیند معمولاً بسیار ساده است و با چند کلیک انجام می‌شود. مثلاً در OpenSea کافیست روی دکمه Connect Wallet یا Profile کلیک کنید؛ سایت از شما می‌خواهد یکی از کیف‌پول‌های پشتیبانی‌شده (مثل MetaMask) را انتخاب کنید. وقتی کیف پول را انتخاب کردید، یک پیام ساده در کیف پولتان ظاهر می‌شود که باید امضا کنید (Sign) تا مالکیت کیف پول و اتصال شما به سایت تأیید شود. نیاز به وارد کردن ایمیل یا رمز عبور نیست؛ همان امضای دیجیتال برای ورود کافی است. در پلتفرم‌های دیگر هم روند مشابهی وجود دارد (Rarible و Mintable هم با اتصال کیف پول کار می‌کنند). در پلتفرم NFTباز ابتدا ثبت‌نام با شماره موبایل یا ایمیل انجام می‌شود که برای کاربران ایرانی راحت‌تر است؛ سپس می‌توانید کیف پولتان را متصل کنید یا از کیف پول داخلی استفاده کنید. دقت کنید که هنگام ثبت‌نام حتماً قوانین و مقررات آن پلتفرم را مطالعه و با آن موافقت کنید. (برای مثال، بازارهای بین‌المللی ممکن است محدودیت‌هایی برای کاربران برخی کشورها داشته باشند که باید از آن آگاه باشید.)

5. ایجاد یک کالکشن (مجموعه) برای آثار: بیشتر بازارهای NFT اجازه می‌دهند (یا حتی الزام می‌کنند) که قبل از ساخت NFT، ابتدا یک Collection (مجموعه) ایجاد کنید. کالکشن در واقع پوشه یا آلبومی است که NFTهای شما را دسته‌بندی می‌کند. داشتن یک کالکشن اختصاصی با اسم و مشخصات دلخواه، به شما هویت می‌دهد و آثار شما را منسجم‌تر نمایش می‌دهد. مثلاً اگر قرار است چندین قطعه عکس از یک سری خاص را منتشر کنید، می‌توانید یک کالکشن به نام آن سری عکس‌ها بسازید. در OpenSea پس از اتصال کیف پول، از منوی My Collections > Create می‌توانید کالکشن جدید بسازید: یک نام برای آن انتخاب کنید، توضیحاتی بنویسید (مثلاً درباره سبک آثار یا موضوعشان) و یک تصویر لوگو/کاور برای کالکشن آپلود کنید تا در نگاه اول جذاب باشد. در Rarible وقتی روی Create کلیک می‌کنید، ابتدا می‌پرسد می‌خواهید Single بسازید یا Multiple؛ اگر Single را انتخاب کنید، در واقع یک کالکشن پیش‌فرض به نام “Rarible Singles” در نظر می‌گیرد مگر اینکه از قبل کالکشن دیگری (مثلاً با قرارداد شخصی) داشته باشید. اگر می‌خواهید چند NFT مرتبط را منتشر کنید، شاید بهتر باشد از ابتدا در Rarible گزینه Multiple (ERC-1155) را انتخاب کنید و یک کالکشن جدید بسازید. در NFTباز نیز گزینه‌ای برای ایجاد کالکشن وجود دارد که کاملاً فارسی راهنمایی می‌کند: کافیست به بخش «ایجاد کالکشن» بروید، یک نام و توضیح برای مجموعه خود وارد کنید و یک تصویر شاخص تعیین کنید. ایجاد کالکشن معمولاً هیچ کارمزدی ندارد جز در مواردی که کالکشن جدید شما نیاز به استقرار قرارداد هوشمند مستقل داشته باشد (مانند OpenSea Studio روی اتریوم اصلی که در آن ایجاد کالکشن جدید در واقع ساخت یک قرارداد جدید است و گس می‌برد).

6. آپلود اثر و مینت کردن (ساخت) NFT: حالا به قسمت هیجان‌انگیز کار می‌رسیم! پس از آماده‌سازی‌های قبلی، اکنون می‌توانید اثر دیجیتال خود (مثلاً تصویر، انیمیشن، آهنگ یا مدل سه‌بعدی) را روی پلتفرم آپلود کرده و آن را به شکل یک توکن NFT درآورید. بسته به سایت، روند کار جزئیاتی دارد که در ادامه برای هر پلتفرم توضیح می‌دهیم. اما به طور کلی باید این مراحل را طی کنید:

   • به بخش ایجاد NFT جدید (Create New Item/NFT) بروید. (در OpenSea بعد از ساخت کالکشن، دکمه Add Item یا Create در داخل آن کالکشن را خواهید زد؛ در Rarible پس از زدن Create و انتخاب نوع، مستقیماً فرم ساخت NFT باز می‌شود؛ در Mintable نیز پس از ورود به حساب، یک گزینه Mint an NFT خواهید داشت.)

   • فایل دیجیتال مورد نظر را انتخاب و آپلود کنید. اکثر پلتفرم‌ها از فرمت‌های تصویر (PNG, JPG, GIF و ...)، ویدئو (MP4 و ...)، صوت (MP3 و ...) و حتی مدل‌های سه‌بعدی (مثل GLB) پشتیبانی می‌کنند. معمولاً محدودیت حجمی هم دارند (مثلاً حداکثر ۳۰ یا ۴۰ مگابایت در OpenSea). سعی کنید فایل شما کیفیت مناسبی داشته باشد اما از حد مجاز بزرگ‌تر نباشد.

   • یک نام (عنوان) برای NFT خود تعیین کنید. سعی کنید نامی انتخاب کنید که هم منحصر‌به‌فرد و جذاب باشد، هم محتوای اثر را منعکس کند.

   • یک توضیحات (Description) برای اثر بنویسید. این توضیح به خریداران کمک می‌کند درک بهتری از مفهوم یا داستان پشت اثر شما داشته باشند. نوشتن توضیح جذاب و حرفه‌ای می‌تواند شانس فروش NFT را بالا ببرد. می‌توانید اشاره کنید که چرا این اثر را خلق کرده‌اید، چه احساسی در پس آن است یا از چه تکنیکی استفاده کرده‌اید.

   • (اختیاری) افزودن جزئیات متادیتا: برخی پلتفرم‌ها امکان اضافه کردن ویژگی‌ها یا مشخصه‌های خاص برای NFT می‌دهند (مثلاً مشخص کردن مجموعه‌ای که اثر به آن تعلق دارد، یا ویژگی‌هایی مثل رنگ، سبک، rarity و ... در مجموعه‌های مولد). اگر اثر شما بخشی از یک مجموعه با صفات مختلف است، می‌توانید این موارد را به عنوان Properties/Attributes وارد کنید. همچنین اغلب می‌توانید یک لینک خارجی (مثلاً وبسایت شخصی یا صفحه شبکه اجتماعی) مربوط به اثر یا خودتان اضافه کنید.

   • تعیین تعداد نسخه‌ها (Supply): اگر پلتفرم از هر دو استاندارد ERC-721 (تک‌نسخه‌ای) و ERC-1155 (چندنسخه‌ای) پشتیبانی کند، ممکن است از شما بپرسد چند نسخه از این آیتم می‌خواهید بسازید. اگر اولین بار است، بهتر است ۱ را انتخاب کنید تا یک NFT منحصربه‌فرد داشته باشید مگر عمداً قصد دارید نسخه‌های متعدد منتشر کنید (مثلاً یک کارت هنری که ۱۰۰ نسخه از آن وجود داشته باشد).

   • انتخاب بلاک‌چین/شبکه: در برخی پلتفرم‌ها که چندین شبکه را ساپورت می‌کنند (مثل Rarible)، در همین مرحله باید انتخاب کنید که این NFT روی کدام شبکه ساخته شود. مثلاً Rarible می‌پرسد Ethereum یا Tezos یا Flow را انتخاب کنید. با توجه به کیف پولی که متصل کرده‌اید، انتخاب شبکه‌ای که با کیف پول شما همخوان است اهمیت دارد (مثلاً اگر کیف پول متامسک متصل کرده‌اید و اتر در آن دارید، اتریوم گزینه منطقی است). اگر به دنبال رایگان ساختن هستید، گاهی انتخاب شبکه‌های ارزان‌تر می‌تواند کمک کند (در Rarible، ساخت NFT روی تزوس کارمزد بسیار کمی دارد در حد چند سنت؛ در OpenSea انتخاب Polygon برای هزینه نزدیک صفر مرسوم بود).

   پس از پر کردن همه موارد، معمولاً یک دکمه Create یا ایجاد در پایین فرم وجود دارد. با کلیک روی آن، اگر روش رایگان یعنی لیزی مینتینگ را انتخاب کرده باشید، ممکن است فقط لازم باشد یک امضای ساده در کیف پولتان بدهید تا فرآیند تکمیل شود. اگر قرار باشد NFT فوراً روی زنجیره ثبت شود (روش غیررایگان)، پنجره‌ی کیف پول باز می‌شود و از شما می‌خواهد یک تراکنش بلاک‌چینی را تأیید کنید که شامل پرداخت کارمزد گس است. (مثلاً در اتریوم این تراکنش می‌تواند بسته به شلوغی شبکه چند دلار تا ده‌ها دلار هزینه داشته باشد). تراکنش را تأیید کنید و صبر کنید تا شبکه آن را تایید کند.

   تبریک! پس از انجام مراحل بالا، اثر شما با موفقیت به یک NFT تبدیل شده است. اگر همه چیز درست پیش برود، پیام موفقیت‌آمیز بودن ایجاد NFT را می‌بینید و می‌توانید NFT تازه ساخته‌شده را در پروفایل یا کالکشن خود مشاهده کنید. به یاد داشته باشید، در حال حاضر شما صرفاً آن را ساخته‌اید؛ قدم بعدی این است که اگر قصد فروش دارید، آن را برای فروش لیست (List) کنید.

7. فهرست کردن NFT برای فروش (Listing): صرف ساختن NFT به معنای فروش خودکار آن نیست. شما باید مشخص کنید که مایلید توکن خود را با چه شرایطی به فروش بگذارید. در اغلب پلتفرم‌ها وقتی ساخت NFT تمام شد، بلافاصله گزینه‌ای برای Sell / فروختن ظاهر می‌شود. با انتخاب این گزینه، دو حالت کلی پیش روی شماست:

   • فروش با قیمت ثابت (Fixed Price): در این حالت شما یک قیمت مشخص (مثلاً 0.1 ETH یا 100 MATIC و ... بسته به شبکه) برای NFT خود تعیین می‌کنید. NFT شما با این قیمت به صورت عمومی برای فروش لیست می‌شود و هر کس مایل باشد می‌تواند با پرداخت آن مبلغ، بلافاصله توکن را از شما بخرد. تعیین قیمت مناسب خودش یک هنر است؛ اگر خیلی بالا بگیرید ممکن است خریداری پیدا نشود و اگر خیلی پایین بگذارید ممکن است ارزش کارتان پایین نشان داده شود. معمولاً توصیه می‌شود نگاهی به آثار مشابه یا هنرمندان در سطح خودتان بیندازید و حدود قیمت بازار را بسنجید. برخی پلتفرم‌ها (مثل OpenSea) امکان انتخاب ارز دلخواه را هم می‌دهند، مثلاً می‌توانید بگویید ۰٫۱ اتر یا معادل دلاری آن در قالب استیبل‌کوین USDC.

   • فروش به صورت مزایده‌ای (Auction or Bids): در این روش شما NFT را لیست می‌کنید تا خریداران پیشنهاد قیمت (Bid) بدهند. خودتان می‌توانید یک حداقل قیمت یا قیمت پایه تعیین کنید یا حتی یک قیمت رزرو (که اگر پیشنهادی پایین‌تر از آن بود ملغی شود). سپس در بازه زمانی مشخصی (مثلاً ۷ روز)، کاربران قیمت‌های پیشنهادی‌شان را ثبت می‌کنند. در پایان، بالاترین پیشنهاد می‌تواند برنده حراج شود و NFT به آن فرد فروخته می‌شود. نوعی دیگر از مزایده هم مزایده زمانی است که هر پیشنهاد جدید تایمر را تمدید می‌کند تا زمانی که مدت مشخصی پیشنهاد بهتری نیاید. فروش از طریق حراج ممکن است به قیمت‌های بالاتری منجر شود، اما تضمینی برای فروش رفتن وجود ندارد (اگر هیچ‌کس پیشنهاد ندهد، فروشی هم نخواهد بود).

   شما بسته به راهبرد مدنظر و شناخته‌شدگی خود می‌توانید یکی از این دو روش را انتخاب کنید. برای افراد تازه‌کار، گاهی قرار دادن قیمت ثابت پایین برای اولین کارها جهت جذب اولین خریدار توصیه می‌شود. برخی دیگر ترجیح می‌دهند ارزش کار را به حراج بسپارند. هر دو روش مزایا و معایب خود را دارد.

1. تبلیغ و بازاریابی برای فروش NFT: این مرحله را دست‌کم نگیرید! در دنیای NFT، مخصوصاً اکنون که بازار اشباع‌تر از قبل شده، صرف ایجاد یک NFT و لیست کردن آن تضمینی برای فروش نیست. بسیاری از هنرمندان دیجیتال متوجه شده‌اند که فروش NFT شاید حتی از ساختنش چالش‌برانگیزتر است. برای افزایش شانس فروش، باید به‌صورت فعالانه NFT خود را تبلیغ و معرفی کنید. در شبکه‌های اجتماعی حضور داشته باشید؛ کار خود را در توییتر، اینستاگرام، تلگرام، دیسکورد و انجمن‌های مرتبط به اشتراک بگذارید. درباره اثرتان صحبت کنید، مراحل ساختش را نشان دهید، برایش داستان بگویید و افراد را تشویق به بازنشر (Share/ریتوییت) آن کنید. بسیاری از مجموعه‌های موفق NFT بخش زیادی از موفقیتشان را مدیون جامعه  فعالی هستند که حول آن‌ها شکل گرفته است. همچنین می‌توانید از هشتگ‌های مربوط به NFT و هنر دیجیتال استفاده کنید تا مخاطبان بیشتری پست‌های شما را ببینند. شرکت در بحث‌های هنری و NFT، تعامل با دیگر خالقان و کلکسیونرها و حتی حضور در نمایشگاه‌ها یا رویدادهای مجازی NFT نیز می‌تواند به شناخته‌شدن شما کمک کند. به یاد داشته باشید که صبر و استمرار کلید موفقیت است؛ به ندرت پیش می‌آید که یک تازه‌کار بدون تلاش بازاریابی، ناگهان اثری بفروشد. پس اگر NFT شما سریع فروش نرفت ناامید نشوید، سعی کنید شبکه‌سازی کنید، از بازخوردها برای بهبود کار بعدی استفاده کنید و حضور خود را در اجتماع هنری پررنگ‌تر کنید.

حالا که نمای کلی مراحل را فهمیدیم، بیایید به طور مشخص‌تر ببینیم در پلتفرم‌های مختلف روند ساخت یک NFT (به ویژه به صورت رایگان) چگونه است.

ساخت NFT رایگان در پلتفرم‌های مختلف

در این قسمت به سه پلتفرم محبوب (اوپن‌سی، ریریبل، و همچنین پلتفرم ایرانی انفتی‌باز) نگاهی می‌اندازیم و نحوه ساخت NFT رایگان در هر کدام را مرور می‌کنیم. انتخاب هر کدام از این‌ها بستگی به نیاز و شرایط شما دارد.

۱. ساخت NFT در پلتفرم OpenSea (روش رایگان سابق و روش جدید)

OpenSea به عنوان بزرگ‌ترین بازار NFT، نقطه شروع خیلی از هنرمندان دیجیتال بوده است. همان‌طور که اشاره شد، OpenSea تا قبل از سال ۲۰۲۳ قابلیتی به نام Lazy Minting داشت که کاربران را قادر می‌ساخت بدون پرداخت گس، NFT ضرب کنند؛ در این روش NFT در لیست فروش قرار می‌گرفت اما تا زمانی که خریداری پیدا نمی‌شد روی شبکه اتریوم ثبت نمی‌شد. هزینه‌ی کارمزد هم هنگام فروش توسط خریدار پرداخت می‌شد. این راهکار به شدت میان کاربران تازه‌کار محبوب بود چون ریسک مالی اولیه را حذف می‌کرد.

اگرچه OpenSea اخیراً مدل خود را تغییر داده، ولی برای درک بهتر روند کار، ابتدا روش سنتی (قدیمی) ساخت NFT رایگان در OpenSea را توضیح می‌دهیم؛ سپس به تغییرات جدید اشاره می‌کنیم:

• اتصال کیف پول: ابتدا به سایت opensea.io بروید و از گوشه بالا روی آیکون کیف پول یا دکمه Profile کلیک کنید. کیف پول اتریومی خود (مثلاً MetaMask) را انتخاب کنید. یک پیام در کیف پولتان ظاهر می‌شود که باید آن را امضا کنید تا اتصال انجام شود. پس از اتصال، پروفایل شما در OpenSea ایجاد می‌شود.

• ایجاد کالکشن (در صورت نیاز): از منوی کاربری خود، گزینه My Collections را انتخاب کنید. سپس روی دکمه Create a collection کلیک کنید. در اینجا می‌توانید نام مجموعه، توضیحات و تصویر لوگوی آن را تعیین کنید. همچنین از شما پرسیده می‌شود که می‌خواهید از کدام بلاک‌چین برای مجموعه استفاده کنید (اتریوم یا پالیگان). اگر هدفتان ساخت رایگان است، Polygon را انتخاب کنید چون شبکه پالیگان کارمزد بسیار ناچیزی دارد و OpenSea اجازه می‌دهد بدون پرداخت هزینه، NFT روی آن بسازید. اگر اتریوم را هم انتخاب کنید، در روش قدیمی lazy minting هزینه‌ای نداشت، اما توجه کنید که OpenSea دیگر lazy minting را برای اتریوم پشتیبانی نمی‌کند.

• ساخت NFT جدید: پس از ایجاد یا انتخاب کالکشن، حالا وقت آن است که NFT خود را اضافه کنید. در صفحه کالکشن، روی دکمه Add Item یا Create کلیک کنید. فرم ساخت NFT باز خواهد شد. در این فرم:

  • فایل اثر را آپلود کنید (عکس، صدا، ویدیو...).

  • نام اثر را بنویسید.

  • توضیحات اثر را درج کنید.

  • می‌توانید مشخص کنید چه تعداد از این آیتم وجود دارد (در OpenSea سنتی همیشه ۱ بود چون از استاندارد ERC-721 استفاده می‌کرد).

  • می‌توانید ویژگی‌های اضافی (Properties) یا لینک خارجی اضافه کنید (اختیاری).

  • شبکه را انتخاب کنید (اگر در مرحله ساخت کالکشن تعیین کرده باشید، معمولاً اتریوم یا Polygon همان‌جا ثابت شده است).

  پس از تکمیل اطلاعات، روی Create کلیک کنید. اگر از شبکه Polygon استفاده کرده باشید، NFT شما بدون نیاز به تراکنش گس ساخته می‌شود (Polygon در OpenSea به صورت deposit contract عمل می‌کند و کارمزد صفر است). اگر روی اتریوم (در زمان پشتیبانی lazy mint) بود، باز هم فقط یک امضا کافی بود و NFT‌تان به شکل «Mint نشده» ولی قابل نمایش ایجاد می‌شد. در هر دو حالت، شما هزینه‌ای نپرداخته‌اید.

• لیست کردن برای فروش: NFT ساخته‌شده در پروفایل شما دیده می‌شود. برای فروش، روی دکمه Sell کلیک کنید. در صفحه فروش، قیمت مدنظر یا تنظیمات حراج را انجام دهید. مثلاً می‌توانید قیمت ثابت مثلاً 0.05 ETH تعیین کنید و مدت فروش را (مثلاً ۶ ماه) بگذارید. یا Auction انتخاب کنید و حداقل قیمت پیشنهاد را مشخص نمایید. سپس تأیید کنید. اگر NFT شما روی Polygon باشد، فروش آن نیاز به پرداخت گس ندارد (فقط امضای کیف پول)؛ اگر روی اتریوم Lazy Mint بود، اولین فروش باعث می‌شد NFT رسماً مینت شود که کارمزدش از خریدار گرفته می‌شد.

تغییرات جدید: از اواخر ۲۰۲۳، OpenSea اعلام کرد که ابزار lazy minting قدیمی کنار گذاشته شده و آن‌ها ترجیح می‌دهند سازندگان NFT، کالکشن‌های مستقل خود را داشته باشند. در پلتفرم جدید OpenSea Studio، شما وقتی کالکشنی می‌سازید در واقع یک قرارداد هوشمند جدید روی شبکه انتخابی‌تان دیپلوی می‌کنید. این کار برای شما مالکیت و کنترل بیشتری به همراه دارد (چون قرارداد به شما اختصاص دارد)، اما نکته اینجاست که دیپلوی کردن یک قرارداد روی اتریوم هزینه گس قابل توجهی دارد. بنابراین برای کسی که دنبال رایگان ساختن است، شاید این روش مناسب نباشد مگر اینکه از شبکه‌های ارزان‌تر استفاده کند. خوشبختانه OpenSea Studio به شما اجازه می‌دهد به جای اتریوم، از بلاک‌چین‌های جایگزین مثل Polygon، Arbitrum، Optimism، Base، Avalanche و... استفاده کنید که کارمزد چندانی ندارند. مثلاً Polygon همچنان انتخابی عالی است چون کارمزد ساخت قرارداد روی آن ممکن است فقط چند سنت یا چند دلار باشد که در مقایسه با صدها دلار در اتریوم بسیار ناچیز است.

بنابراین اگر امروز بخواهید واقعاً رایگان یا بسیار ارزان در OpenSea NFT بسازید، توصیه می‌کنیم: یا از شبکه Polygon در OpenSea استفاده کنید (که محبوب هم هست و کیف‌پول متامسک هم از آن پشتیبانی می‌کند)، یا سراغ پلتفرم‌های دیگر که هنوز lazy minting روی اتریوم را دارند بروید (مثل Rarible یا Mintable). البته OpenSea در زمان نگارش این مطلب اعلام کرده که آیتم‌های Lazy Mint قدیمی همچنان قابل خرید و فروش هستند ولی امکان ساخت NFT جدید به روش قدیمی وجود ندارد.

2. ساخت NFT رایگان در پلتفرم Rarible

Rarible یکی از بازارهای پیشرو NFT است که قابلیت‌های جالبی مثل چندشبکه‌ای بودن و توکن RARI دارد. برای ساخت NFT در Rarible مراحل کلی زیر را دنبال کنید:

• اتصال کیف پول: به سایت Rarible.com بروید و روی دکمه Sign In یا Connect Wallet بزنید. کیف پول خود (متامسک یا دیگر کیف‌های سازگار) را انتخاب کنید و با امضا کردن، اتصال را انجام دهید.

• شروع ساخت NFT: روی دکمه Create در بالای صفحه کلیک کنید. اولین سوالی که Rarible می‌پرسد این است: «Single» می‌خواهید یا «Multiple»؟ اگر قصد دارید یک NFT تکی ایجاد کنید، Single (استاندارد ERC-721) را انتخاب کنید. اگر می‌خواهید چند نسخه از یک اثر ایجاد کنید، Multiple (استاندارد ERC-1155) را برگزینید. (برای شروع، اغلب Single را انتخاب می‌کنند).

• انتخاب شبکه: در همین ابتدا، لیستی از بلاک‌چین‌های پشتیبانی‌شده نمایش داده می‌شود. شبکه موردنظر خود را انتخاب کنید. گزینه‌ها شامل Ethereum، Flow و Tezos هستند. (همچنین اخیراً پالیگان هم اضافه شده است). اگر کیف پول متامسک متصل کرده‌اید و قصد ساخت رایگان روی اتریوم دارید، Ethereum را انتخاب کنید. اگر دوست دارید از بلاک‌چین بسیار کم‌هزینه استفاده کنید، Tezos را نیز می‌توانید در نظر بگیرید (هرچند روال اتصال کیف پولش متفاوت است؛ کیف پول‌های مخصوص تزوس نظیر Temple یا Kukai نیاز خواهد بود). در اینجا ما فرض می‌کنیم Ethereum را انتخاب کرده‌اید.

• آپلود فایل و مشخصات: حال فرم ایجاد NFT در Rarible باز می‌شود.

  • فایل اثر را در کادر مشخص شده بکشید و رها کنید یا انتخاب کنید. فرمت‌های مجاز شامل تصویر (JPEG, PNG, GIF, WEBP)، ویدیو (MP4) و سه‌بعدی (GLB) است. حداکثر حجم فایل نیز ذکر شده (مثلاً ۳۰ مگابایت).

  • یک نام برای NFT بنویسید.

  • سپس گزینه‌های فروش را خواهید دید: آیا می‌خواهید آن را برای فروش لیست کنید یا خیر. اینجا Rarible امکانات جالبی دارد: می‌توانید گزینه “Put on marketplace” را فعال کنید و یکی از سه حالت را انتخاب کنید: تعیین قیمت ثابت، حراج زمانی یا حراج باز (دریافت پیشنهاد). اگر الان قصد فروش ندارید، می‌توانید این بخش را غیرفعال کنید (NFT ساخته می‌شود ولی فوراً برای فروش عرضه نمی‌شود).

  • اگر فروش را فعال کرده‌اید:

    • برای قیمت ثابت: قیمت دلخواه را وارد کنید (مثلاً 0.1 ETH).

    • برای حراج: حداقل قیمت و مدت زمان مزایده را تنظیم کنید.

  • در بخش بعدی، می‌توانید حق امتیاز (Royalty) برای خود مشخص کنید. این درصدی است که در هر فروش ثانویه آینده، به شما به عنوان خالق اثر خواهد رسید. معمولاً بین ۵٪ تا ۱۰٪ انتخاب می‌کنند. Rarible اجازه می‌دهد مثلاً ۱۰٪ را تنظیم کنید به این معنی که اگر کسی NFT شما را بخرد و بعداً دوباره بفروشد، ۱۰٪ از مبلغ فروش دوباره به شما تعلق می‌گیرد.

  • فیلد Description را فراموش نکنید؛ توضیح کوتاهی درباره اثر بنویسید تا در صفحه NFT نمایش داده شود.

  • تنظیمات دیگری نیز ممکن است وجود داشته باشد مثل تعداد نسخه (اگر Multiple بود) یا امکان ساخت محتوای قفل‌شونده (Unlockable Content) که فقط خریدار بتواند ببیند (مثلاً فایل باکیفیت اصلی یا موارد ویژه). اگر نیازی ندارید، می‌توانید این را نادیده بگیرید.

• انتخاب روش مینت (پرداخت یا رایگان): حال به بخش مهمی می‌رسیم. در Rarible پس از پر کردن مشخصات، در انتهای فرم گزینه‌ای ظاهر می‌شود با این مضمون که “How do you want to create your NFT?” که دو انتخاب دارید:

  • “Free minting” (مینت رایگان)

  • “Traditional minting” (پرداخت کارمزد گس)

  اگر می‌خواهید هیچ هزینه‌ای نکنید، گزینه Free را فعال کنید. در این حالت Rarible از Lazy Minting استفاده می‌کند: یعنی NFT شما ابتدا به شکل آفلاین ساخته می‌شود و در بلاک‌چین ثبت رسمی نمی‌شود تا زمانی که اولین خریدار برای آن پیدا شود. وقتی کسی آن را بخرد، تراکنش ثبت NFT به همراه انتقال آن به خریدار در همان زمان انجام خواهد شد و هزینه گس را خریدار می‌پردازد. این روش فوق‌العاده است چون شما را از پرداخت هرگونه کارمزد جلوتر معاف می‌کند. اگر Traditional (روش سنتی) را انتخاب کنید، با زدن دکمه ساخت، از شما خواسته می‌شود هزینه گس را همین الان بپردازید تا NFT فوراً روی بلاک‌چین ایجاد گردد.

• تأیید نهایی ساخت: پس از انتخاب روش ساخت، حالا روی دکمه Create Item یا ایجاد کلیک کنید. اگر Free mint را انتخاب کرده باشید، کیف پول شما یک پیام ساده برای امضا نمایش می‌دهد (بدون هزینه) که باید Sign کنید تا اطلاعات NFT به سرور Rarible ارسال و ثبت شود. اگر روش پرداختی را انتخاب کرده‌اید، کیف پول پنجره تراکنش باز می‌کند و باید تراکنش (با مبلغ گس مشخص‌شده) را تأیید نمایید.

• اتمام و مشاهده NFT: پس از امضا یا تأیید تراکنش، چند لحظه صبر کنید. NFT شما ایجاد شده و می‌توانید صفحه آن را در Rarible ببینید. اگر آن را برای فروش لیست کرده بودید، اکنون برای عموم کاربران قابل مشاهده و خرید است. اگر لیست نکرده بودید، هر زمان خواستید می‌توانید به صفحه NFT بروید و روی Sell کلیک کنید تا بعدها آن را بفروشید.

Rarible یکی از بهترین گزینه‌ها برای ساخت NFT به صورت کاملاً رایگان در شبکه اتریوم است، چون هزینه را به زمان فروش موکول می‌کند. تنها نکته‌ای که باید توجه کنید این است که اگر NFT شما هرگز فروخته نشود، به صورت Lazy Mint باقی می‌ماند (روی بلاک‌چین اصلی ظاهر نمی‌شود)، اما همچنان در Rarible قابل نمایش است. این برای یک مبتدی شاید خیلی هم بد نباشد؛ چون اگر فروش نرفت حداقل پولی از دست نداده‌اید!

3. ساخت NFT در پلتفرم ایرانی NFTباز

همان‌طور که در بخش انتخاب پلتفرم اشاره شد، NFTbaz یک بازار ایرانی است که به‌طور خاص شرایط کاربران داخل ایران را در نظر گرفته است. ساخت NFT در این پلتفرم نیز رایگان است جز کارمزد اندکی که شبکه Polygon می‌گیرد (که در مقایسه با اتریوم قابل چشم‌پوشی است). برای استفاده از انفتی‌باز مراحل زیر را طی کنید:

• ثبت‌نام در سایت: به آدرس NFTbaz.com مراجعه کنید. رابط کاربری به زبان فارسی است. ابتدا باید یک حساب کاربری ایجاد کنید. روی گزینه ثبت‌نام کلیک کنید. شما می‌توانید با شماره تلفن همراه یا ایمیل ثبت‌نام کنید. (استفاده از موبایل داخلی یک مزیت است که پلتفرم‌های خارجی ندارند). پس از وارد کردن اطلاعات و ساخت رمز عبور، یک کد تأیید برایتان ارسال می‌شود که با وارد کردن آن، حساب فعال می‌شود.

• ایجاد یا اتصال کیف پول: NFTباز خودش یک کیف پول داخلی برایتان می‌سازد که می‌توانید از آن استفاده کنید. اما اگر بخواهید، می‌توانید کیف پول شخصی خود (مثل متامسک) را هم به حساب NFTباز متصل کنید تا کنترل کامل‌تری داشته باشید. این بستگی به ترجیح شما دارد. برای کاربران تازه‌کار، کیف پول داخلی سایت ساده‌تر است؛ اما باتوجه‌به اینکه NFTباز از شبکه Polygon استفاده می‌کند، اتصال متامسک (که شبکه Polygon به آن اضافه شده باشد) نیز گزینه خوبی است.

• شارژ کیف پول (در صورت نیاز): ساخت NFT روی Polygon مستلزم پرداخت کارمزد با توکن MATIC است. البته این کارمزد بسیار کم است (معمولاً کمتر از یک صدم دلار). با این وجود، NFTباز دو راه برای آماده کردن این کارمزد پیش پای شما می‌گذارد:

  1. استفاده از شارژ مستقیم ریالی در سایت (درگاه یا روش‌هایی که برای کاربران ایرانی فراهم شده تا بدون درگیر شدن با صرافی خارجی، معادل ریالی مَتیک را پرداخت کرده و کیف پولشان را شارژ کنند).

  2. یا اگر از کیف پول شخصی استفاده می‌کنید، می‌توانید خودتان مقداری MATIC از صرافی تهیه کرده و به آدرس کیف پول Polygon خود (که متصل به NFTباز است) منتقل کنید.

  خوشبختانه کارمزدها آنقدر پایین است که حتی با چند دلار مَتیک می‌توانید ده‌ها NFT بسازید. ضمناً اگر صرفاً قصد دارید از روش Lazy Minting در Polygon استفاده کنید (اگر پلتفرم امکانش را بدهد)، شاید حتی همان ابتدا هم نیاز به شارژ نباشد. اما معمولاً یک مقدار خیلی جزئی باید در والت داشته باشید.

• ایجاد کالکشن: مانند دیگر پلتفرم‌ها، بهتر است ابتدا یک مجموعه بسازید. در پنل کاربری NFTباز گزینه ایجاد کالکشن جدید را خواهید یافت. روی آن کلیک کنید. یک نام برای کالکشن انتخاب کنید (مثلاً "آثار عکاسی من")، توضیحی بنویسید و تصویر شاخصی آپلود نمایید. رابط کاربری کاملاً فارسی است و راهنمایی می‌کند. پس از تأیید، کالکشن شما ساخته می‌شود.

• ساخت NFT جدید: اکنون در داخل کالکشنی که ساخته‌اید (یا حتی بدون کالکشن، در بخش ایجاد NFT) می‌توانید NFT خود را بسازید. کافیست روی گزینه ایجاد NFT یا مشابه آن کلیک کنید. سپس فایل اثر خود را آپلود نمایید (از فرمت‌های رایج پشتیبانی می‌شود). نام و توضیحات را وارد کنید. مشخص کنید این NFT در کدام یک از کالکشن‌های شما قرار گیرد. سپس تایید کنید تا ساخته شود. چون شبکه Polygon استفاده می‌شود، اگر نیاز به تراکنش باشد کیف پول از شما می‌خواهد یک تراکنش با هزینه اندک را امضا و ارسال کنید. در کیف پول داخلی سایت احتمالاً این فرایند به صورت خودکار با کسر موجودی MATIC شما انجام می‌شود.

• لیست کردن برای فروش: پس از ساخت NFT، می‌توانید آن را برای فروش قرار دهید. NFTباز امکان تعیین قیمت ثابت و همین‌طور برگزاری مزایده را دارد. قیمت مدنظر خود را به تومان (در صورت وجود خریدار ریالی) یا به رمز ارز (مثلاً معادل دلاری) می‌توانید تنظیم کنید. سپس NFT را لیست کنید تا خریداران آن را ببینند.

• فروش و دریافت وجه: NFTباز از آنجایی که یک مارکت ایرانی است، ظاهراً امکان تسویه ریالی را هم فراهم می‌کند. یعنی اگر NFT شما فروخته شد، می‌توانید مبلغ را به تومان دریافت کنید (بعد از کسر کارمزد بازار). البته اگر خریدار با ارز دیجیتال (مثلاً تتر یا مَتیک) پرداخت کند، شما ارز را در کیف پول دیجیتال دریافت خواهید کرد.

مزیت بزرگ NFTباز سادگی و در دسترس بودن برای کاربران فارسی‌زبان است. تمام مراحل با راهنمای فارسی ارائه شده و تیم پشتیبانی ایرانی دارد که در صورت بروز مشکل می‌توانید ارتباط بگیرید. ضمن اینکه ریسک‌های استفاده از پلتفرم‌های خارجی (مثل بسته شدن حساب به خاطر تحریم) اینجا مطرح نیست. از سوی دیگر، باید در نظر داشته باشید که جامعه کاربران NFTباز احتمالاً محدودتر از بازارهای جهانی مانند OpenSea است؛ بنابراین ممکن است زمان بیشتری طول بکشد تا خریدار مناسبی برای اثر شما پیدا شود یا قیمت‌ها قابل رقابت با بازار جهانی نباشند. ولی برای شروع و یادگیری، یک محیط امن و راحت را فراهم می‌کند.

نکات مهم پس از ساخت NFT: فروش و کسب درآمد

همان‌طور که گفتیم، ساخت NFT تازه آغاز راه است. بسیاری افراد با رویای فروش فوری و کسب درآمد وارد این حوزه می‌شوند ولی متوجه می‌شوند که نیاز به صبر و تلاش دارد. در این بخش چند نکته و واقعیت راجع به فروش NFT و درآمدزایی از آن را مرور می‌کنیم:

• سختی فروش اولین NFT: اگر شما یک هنرمند یا خالق تازه‌وارد باشید، احتمال دارد NFT اول یا دوم شما به سرعت خریدار پیدا نکند. در فضای NFT، شناخته‌شدن و جلب اعتماد خریداران بسیار مهم است. کسی که می‌خواهد صدها دلار (یا حتی هزاران دلار) برای یک کار هنری دیجیتال بپردازد، معمولاً ترجیح می‌دهد از هنرمندی باشد که حداقل کمی سابقه یا حضور فعال دارد. بنابراین ممکن است لازم باشد ابتدا با قیمت‌های پایین‌تر و حتی در مواردی اهدای چند NFT رایگان به کلکسیونرهای فعال، خود را معرفی کنید.

• اهمیت قیمت‌گذاری صحیح: یکی از چالش‌ها تعیین قیمت مناسب است. پیشنهاد می‌شود در ابتدای کار زیاد بلندپروازی نکنید. مثلاً اگر کارهای هنرمندان مطرح به طور متوسط 1 ETH فروش می‌رود، به این فکر نباشید که شما هم از همان اول 1 ETH قیمت بگذارید. شاید قیمت 0.05 یا 0.1 ETH برای شروع منطقی‌تر باشد تا شانس فروش برود بالا و سابقه فروش برای شما ثبت شود. پس از چند فروش موفق، می‌توانید کم‌کم قیمت را افزایش دهید.

• بازاریابی و جامعه‌سازی: همان‌طور که در بخش مراحل گفتیم، تبلیغ آثار یک بخش جدایی‌ناپذیر از فرآیند فروش است. حضور در توییتر بسیار موثر است؛ جامعه هنر NFT روی توییتر (که در این فضا به آن کریپتو توییتر هم می‌گویند) بسیار فعال است. هنرمندان آثار جدید خود را توییت می‌کنند، دیگران ریتوییت می‌کنند، در زیر پست‌ها بحث می‌شود و... . سعی کنید در این فضا فعال باشید، هنرمندان هم‌سبک خود را فالو کنید، با آن‌ها تعامل کنید، آثارشان را تحسین کنید و از این طریق دیده شوید. ایجاد یک دیسکورد سرور برای برند یا مجموعه خودتان نیز می‌تواند در بلندمدت کمک کند تا هواداران گرد هم بیایند.

• بهره‌گیری از حق امتیاز (Royalty): اگر پلتفرم اجازه می‌دهد، حتماً درصدی را به عنوان حق امتیاز تنظیم کنید (مثلاً ۵٪). این کار به معنی درآمد غیرفعال در آینده است. تصور کنید NFT شما امروز ۱ میلیون تومان فروش برود. دو سال بعد ممکن است همان NFT (اگر شما معروف شده باشید یا مجموعه شما پرطرفدار گردد) مثلاً ۱۰۰ میلیون تومان خرید و فروش شود. اگر ۵٪ حق امتیاز تعیین کرده باشید، هر بار آن توکن معامله شود، ۵٪ مبلغ معامله به کیف پول شما واریز خواهد شد. این یکی از جذاب‌ترین امکانات NFT برای هنرمندان است که در دنیای هنر سنتی وجود نداشت.

• مواظب کپی‌رایت و قوانین باشید: وقتی اثری را به NFT تبدیل می‌کنید، حتماً مطمئن شوید که مالک قانونی آن هستید یا حق انتشار آن را دارید. بازارهای NFT به شدت با NFTهای دزدی یا موارد نقض حق نشر برخورد می‌کنند. به عنوان مثال، در Rarible اگر اثری آپلود کنید که مثلاً تصویر شخص دیگری است یا از روی یک کار مشهور بدون مجوز کپی شده، به محض تشخیص، آن را حذف می‌کنند و ممکن است حساب شما را هم تعلیق کنند. پس خلاقیت و اصالت را جدی بگیرید. از تصاویر یا موزیک‌های دارای کپی‌رایت استفاده نکنید مگر اجازه‌نامه داشته باشید.

نقش بلاک‌چین در ساخت و نگهداری NFT

شاید برای شما سؤال باشد که چرا اینقدر بر انتخاب بلاک‌چین در ابتدای کار تاکید می‌شود؟ دلیل آن این است که NFT ماهیتاً به بلاک‌چین گره خورده است. وقتی شما NFT می‌سازید، تمام اطلاعات مربوط به آن (مالک فعلی، تاریخچه معاملات، آدرس قرارداد و توکن) در دل یک شبکه بلاک‌چینی ذخیره می‌شود. به این ترتیب، NFT شما عمومی و شفاف برای همه قابل مشاهده است و در کیف پول‌های سازگار با آن شبکه قابل دسترسی خواهد بود. اگر فردی آدرس قرارداد و شناسه توکن NFT شما را داشته باشد، می‌تواند در کاوشگر بلاک‌چین (مثل Etherscan برای اتریوم یا Polygonscan برای پالیگان) جزئیات آن را ببیند.

اصطلاح Mint کردن همان‌طور که قبلاً اشاره شد به معنی ایجاد رسمی NFT روی بلاک‌چین است. این کار دقیقاً مثل ضرب کردن یک سکه یا چاپ یک اسکناس جدید در دنیای واقعی است که البته اینجا به شکل دیجیتال انجام می‌شود. وقتی NFT شما مینت می‌شود، یعنی یک توکن یکتا با کد شناسایی مشخص در شبکه ساخته شده که شما مالک آن هستید. اگر این مفهوم را درک کنیم، روشن می‌شود که بدون بلاک‌چین، NFT واقعاً بی‌معنی است؛ چون تفاوت NFT با یک فایل ساده دیجیتال در همین ثبت زنجیره‌ای آن است.

همچنین بلاک‌چین انتخابی شما تعیین می‌کند که برای معامله NFT از چه ارز دیجیتالی استفاده خواهد شد، کارمزدها چقدر است و جامعه‌ی خریداران آن چقدر گسترده است. به عنوان نمونه، اتریوم شبکه‌ای است که خریداران زیادی در آن فعال هستند و بسیاری حاضرند مبالغ هنگفتی (به اتر) برای NFTهای خوب بپردازند. اما در عوض کارمزد شبکه بالا است. برعکس، مثلاً در شبکه تزوس کارمزد ناچیز است اما اکوسیستم کوچکتری دارد و قیمت NFTها غالباً پایین‌تر است. بنابراین بلاک‌چین پایه NFT شما روی اقتصاد و تجربه‌ی شما اثر مستقیم دارد.

بهترین روش ساخت NFT به صورت رایگان کدام است؟

ما انواع روش‌ها را بررسی کردیم: از استفاده از پلتفرم‌های بین‌المللی با قابلیت lazy/gasless minting گرفته تا پلتفرم داخلی مبتنی بر شبکه ارزان. اگر بخواهیم جمع‌بندی کنیم:

• اگر می‌خواهید در بزرگ‌ترین بازار جهانی حضور داشته باشید و از مخاطبان جهانی بهره ببرید، در حال حاضر پلتفرم‌های OpenSea و Rarible گزینه‌های خوبی هستند. با توجه به تغییر سیاست OpenSea، شاید Rarible و Mintable آسان‌ترین راه‌ها برای مینت کاملاً رایگان روی اتریوم باشند (چون کارمزد را به خریدار منتقل می‌کنند). OpenSea هم اگر از Polygon استفاده کنید همچنان بسیار کم‌هزینه است.

• اگر نگران تحریم‌ها و مسدود شدن هستید یا با زبان انگلیسی راحت نیستید، NFTباز یا سایر مارکت‌پلیس‌های ایرانی انتخاب مناسبی‌اند. NFTباز به طور خاص توانسته مشکل گس اتریوم را با استفاده از Polygon حل کند و تجربه کاربری ساده‌ای فراهم نماید.

• برخی شبکه‌های دیگر نیز ارزش کاوش دارند: مثلاً اگر شما فقط محتوای هنری با قیمت پایین عرضه می‌کنید، تزوس به خاطر جامعه هنری فعال و کارمزد بسیار کم (چند صدم دلار) مشهور است (پلتفرم‌های معروف روی تزوس: Objkt، Teia). یا مثلاً سولانا در سال‌های اخیر بازار NFT پررونقی داشته (بازاری مثل Magic Eden برای سولانا). ساخت NFT روی سولانا هزینه بسیار کمی (چند سنت) دارد. اینها گزینه‌هایی هستند که نیم‌نگاهی به آن‌ها داشتن بد نیست، هرچند برای شروع شاید همان اتریوم یا Polygon بهتر باشد چون منابع آموزشی بیشتری برای آن‌ها هست.

با در نظر گرفتن همه این جوانب، تیم ما پس از بررسی روش‌های مختلف به این نتیجه رسیده است که بهترین مسیر برای ساخت NFT رایگان استفاده از پلتفرم‌هایی مثل OpenSea (با بهره‌گیری از شبکه‌های کم‌هزینه نظیر Polygon) و Rarible/Mintable (با قابلیت مینت بدون کارمزد روی اتریوم) است. این روش‌ها امتحان خود را پس داده‌اند و افراد زیادی با آن‌ها NFTهای خود را بدون هزینه اولیه خلق کرده‌اند.

در پایان، تأکید می‌کنیم که ورود به دنیای NFT مانند هر حوزه‌ی جدیدی نیازمند یادگیری مستمر و به‌روز ماندن است. بازار NFTها در سال‌های اخیر افت و خیزهای شدیدی داشته و مدام در حال تغییر است. اگر واقعاً علاقمندید از این راه کسب درآمد کنید، سعی کنید علاوه بر خلق آثار باکیفیت، با روندهای روز (ترندهای هنری یا سبک‌های پرطرفدار، فناوری‌های جدید مانند ادغام NFT با متاورس و ...) همراه باشید. مهم‌تر از همه، اصالت خودتان را حفظ کنید و از خلق آثاری که واقعاً به آن‌ها علاقه دارید لذت ببرید – حتی اگر در ابتدا از نظر مالی موفقیت چشمگیری کسب نکنید.

امیدواریم این راهنما توانسته باشد به پرسش شما که «چگونه می‌توان NFT را رایگان ساخت؟» پاسخ دهد و دید جامعی از مراحل و روش‌های مختلف ارائه کرده باشد. اگر نکته یا سؤال دیگری در ذهن شما باقی مانده که در این مطلب به آن نپرداختیم، خوشحال می‌شویم آن را در بخش نظرات مطرح کنید تا در اسرع وقت به آن پاسخ دهیم. اکنون دیگر نوبت شماست که دست به کار شوید و اولین NFT خود را بسازید. موفق باشید!