بانک مرکزی انگلستان، با صدور بیانیه‌ای که بازتاب گسترده‌ای در فضای اقتصادی بریتانیا داشت، اعلام کرد ممکن است به روند کاهش نرخ‌های بهره پایان دهد. این اظهارنظر در حالی مطرح می‌شود که بانک طی یک سال گذشته پنج بار اقدام به کاهش نرخ بهره کرده بود. اکنون اما، افق تازه‌ای در سیاست‌های پولی این نهاد ترسیم شده که بیش از هر چیز بوی احتیاط می‌دهد.
مقامات بانک انگلستان دیگر به‌صراحت اعلام نمی‌کنند که سیاست‌های پولی همچنان "محدودکننده" هستند؛ عبارتی که در گزارش‌های قبلی نقش پررنگی داشت. این تغییر لحن، سیگنالی از تغییر رویکرد بانک مرکزی در قبال کنترل تورم و حمایت از رشد اقتصادی تلقی می‌شود.
اختلاف نظر در سیاست‌گذاری؛ وقتی اجماع جای خود را به دوگانگی می‌دهد
برای نخستین‌بار در تاریخ اخیر کمیته سیاست‌گذاری پولی بانک انگلستان، اعضا به دو شکل جداگانه درباره نرخ بهره رأی‌گیری کردند؛ نشانه‌ای از شدت اختلاف نظر درون ساختار تصمیم‌گیرنده بانک.
در این نشست، پنج نفر از اعضا از جمله اندرو بیلی، رئیس بانک، رأی به کاهش نرخ بهره از ۴.۲۵٪ به ۴٪ دادند. اما چهار عضو دیگر از جمله لُمباردلی، معاون رئیس بانک برای سیاست پولی و پیل، اقتصاددان ارشد خواهان حفظ نرخ کنونی بودند. این شکاف بی‌سابقه در رأی‌گیری‌ها نشان می‌دهد که نگاه‌ها نسبت به شرایط اقتصادی آینده به‌شدت دوقطبی شده است.
تورم همچنان تهدید می‌کند؛ چرا برخی از کاهش نرخ بهره نگران‌اند؟
یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مخالفان کاهش نرخ بهره، رشد دوباره نرخ تورم است. طبق پیش‌بینی‌های بانک انگلستان، احتمال می‌رود که تورم در آینده‌ای نه‌چندان دور دو برابر هدف ۲ درصدی تعیین‌شده توسط بانک شود. در چنین شرایطی، کاهش بیشتر نرخ بهره ممکن است منجر به داغ‌تر شدن اقتصاد و جهش قیمت‌ها شود.
به‌عنوان مثال، در سال ۲۰۲۲ که بانک به‌طور موقت نرخ بهره را کاهش داد، بلافاصله اثرات آن در بخش‌هایی نظیر مسکن و مواد غذایی احساس شد و فشار تورمی تشدید گردید. اکنون برخی تحلیل‌گران بیم آن دارند که تکرار چنین سیاست‌هایی می‌تواند به بهای افزایش نااطمینانی در بازارهای مالی و کاهش ارزش پوند تمام شود.
آیا دولت استارمر و ریوز تحت تأثیر قرار خواهند گرفت؟
تصمیم بانک مرکزی بی‌تردید بر برنامه‌های اقتصادی دولت جدید تأثیر می‌گذارد. چانسلر ریوز و نخست‌وزیر استارمر بارها تأکید کرده‌اند که تسریع در رشد اقتصادی بریتانیا، اولویت اصلی آن‌هاست. ادامه کاهش نرخ بهره می‌توانست ابزاری مهم برای دست‌یابی به این هدف باشد؛ اما حالا، با احتمال توقف این روند، مسیر دولت برای ایجاد تحرک در اقتصاد دشوارتر خواهد شد.
جدول زیر نگاهی اجمالی به وضعیت سیاست پولی بانک انگلستان در ۱۲ ماه گذشته دارد:
| تاریخ تصمیم‌گیری | نرخ بهره قبلی | نرخ بهره جدید | نتیجه رأی‌گیری | وضعیت تورم | تحلیل بانک |
|---|---|---|---|---|---|
| آگوست ۲۰۲۴ | ۵.۰۰٪ | ۴.۷۵٪ | ۶ موافق / ۳ مخالف | ۵.۲٪ | کاهش تورم ادامه دارد |
| نوامبر ۲۰۲۴ | ۴.۷۵٪ | ۴.۵٪ | ۵ موافق / ۴ مخالف | ۴.۷٪ | روند نزولی تورم، اما کند |
| فوریه ۲۰۲۵ | ۴.۵٪ | ۴.۲۵٪ | ۷ موافق / ۲ مخالف | ۳.۹٪ | سیاست محدودکننده حفظ شود |
| می ۲۰۲۵ | ۴.۲۵٪ | ۴.۰٪ | ۵ موافق / ۴ مخالف | ۳.۵٪ | اختلاف‌نظر شدید درباره مسیر آتی |
| آگوست ۲۰۲۵ | ۴.۰٪ | بدون تغییر | ۵ موافق / ۴ مخالف | ۳.۸٪ | سیاست در مرحله ارزیابی مجدد |
چه چیزی در انتظار اقتصاد بریتانیاست؟
آیا توقف کاهش نرخ بهره به‌معنای آغاز دوره‌ای جدید در سیاست‌های اقتصادی بریتانیاست؟ کارشناسان بر این باورند که بانک مرکزی تلاش می‌کند در برابر دو خطر عمده – رکود اقتصادی و تورم بالا – تعادل ایجاد کند. اما با رکود ملایم بازار کار و تورم سرسخت، رسیدن به این تعادل بسیار دشوار خواهد بود.
از سوی دیگر، با وجود افت‌وخیزهای پی‌درپی در بازارهای جهانی، به‌ویژه در حوزه انرژی و خدمات مالی، تصمیم‌گیری درباره نرخ بهره اکنون بیش از هر زمان دیگری تحت‌تأثیر داده‌های اقتصادی به‌روزشده خواهد بود. این یعنی بانک انگلستان احتمالاً مسیر خود را بر اساس داده‌های ماهانه، نه تعهدات بلندمدت، تنظیم خواهد کرد.
تأثیر کاهش نرخ بهره بریتانیا بر بازار ارزهای دیجیتال
کاهش نرخ بهره در بریتانیا، حتی با احتمال توقف در آینده نزدیک، معمولاً به نفع بازارهای پرریسک مانند ارزهای دیجیتال تلقی می‌شود. دلیل این موضوع آن است که با ارزان‌تر شدن هزینه‌های وام‌گیری، نقدینگی بیشتری وارد بازار می‌شود و سرمایه‌گذاران تمایل دارند بخشی از سرمایه خود را به سمت دارایی‌هایی با بازده بالاتر مثل بیت‌کوین و اتریوم سوق دهند. البته از آن‌جا که بانک مرکزی انگلیس به پایان این روند اشاره کرده، این تأثیر ممکن است موقتی و محدود باشد و معامله‌گران باید با احتیاط به استقبال بازارهای کریپتو بروند.
نتیجه گیری
اگرچه ادامه کاهش نرخ بهره می‌توانست راه‌کاری جذاب برای تحریک اقتصاد را فراهم کند، اما در شرایط فعلی که نشانه‌هایی از بازگشت تورم دیده می‌شود، توقف این روند می‌تواند اقدامی منطقی و حتی ضروری باشد. با این حال، این تصمیم پیامدهای سیاسی و اقتصادی متعددی خواهد داشت. دولت بریتانیا ممکن است برای جبران این عقب‌نشینی، به سراغ سایر ابزارهای مالی و سیاست‌های حمایتی برود تا اعتماد عمومی و سرمایه‌گذاران را حفظ کند.
