در یکی از نادرترین اتفاقات مالی دهه اخیر، بازار جهانی طلا تنها در عرض ۴۸ ساعت شاهد ریزشی بی‌سابقه به ارزش ۲.۵ تریلیون دلار بود؛ رقمی که نه‌تنها سرمایه‌گذاران سنتی، بلکه تحلیلگران بازار را نیز شگفت‌زده کرد. این سقوط که به‌عنوان بزرگ‌ترین افت دو‌روزه طلا از سال ۲۰۱۳ شناخته می‌شود، معادل ۵۵ درصد از کل ارزش بازار رمزارزها است و حتی از مارکت‌کپ فعلی بیت‌کوین نیز فراتر می‌رود.
در این بازه‌ی کوتاه، فلز گرانبهایی که برای قرن‌ها به‌عنوان مأمن سرمایه‌گذاران در دوران بی‌ثباتی شناخته می‌شد، نشان داد که حتی امن‌ترین دارایی‌ها نیز از فشار فروش و هیجان بازار در امان نیستند.
چه عواملی باعث سقوط ۸ درصدی طلا شد؟
با وجود سابقه‌ی پایدار طلا در بازارهای جهانی، این بار مجموعه‌ای از عوامل روانی و تکنیکال دست به‌دست هم دادند تا قیمت طلا در دو روز پیاپی با فشار فروش شدید مواجه شود. "الکساندر اشتاهل"، تحلیلگر سوئیسی بازارهای منابع، در پستی اعلام کرد چنین اصلاحاتی در شرایط عادی تنها هر ۲۴۰ هزار روز معاملاتی یک‌بار رخ می‌دهند؛ عددی معادل تقریباً هزار سال!
این تحلیلگر به دو عامل کلیدی اشاره می‌کند:
-
افزایش حرص و طمع یا همان FOMO در بین سرمایه‌گذاران خرد و نهادی
-
ورود پول‌های سنگین به بازار طلای فیزیکی، سهام معدنی و طلای توکنیزه‌شده
رشد پرشتاب و احساسی بازار طی هفته‌های گذشته باعث شد فشار فروش ناشی از شناسایی سود و ضعف دست‌های ضعیف، موجب اصلاح شدید قیمت شود.
بیت‌کوین در کنار طلا؛ آیا رمزارزها واقعاً پرریسک‌ترند؟
طی سال‌های اخیر، بیت‌کوین به‌عنوان طلای دیجیتال شناخته می‌شود. دارایی‌ای با عرضه محدود که بسیاری آن را جایگزینی برای طلا در دنیای نوین مالی می‌دانند. جالب آن‌که در همین بازه‌ی زمانی که طلا سقوط کرد، بیت‌کوین نیز کاهش ۵.۲ درصدی را تجربه کرد اما:
-
افت روزانه بیت‌کوین تنها ۰.۸٪ بود؛ در حالی که طلا در یک روز بیش از ۷٪ ریزش داشت.
-
بیت‌کوین به‌رغم اصلاح، همچنان سرمایه‌گذاری نهادی را جذب کرد و ۱۴۲ میلیون دلار ورود سرمایه به ETFهای اسپات بیت‌کوین ثبت شد.
این داده‌ها نشان می‌دهند که بازار رمزارزها، با وجود نوسان بالا، در مواجهه با شوک‌های بزرگ، گاه رفتار باثبات‌تری نسبت به دارایی‌های سنتی دارد.
شاخص ترس و طمع در پایین‌ترین سطح از ۲۰۲۲
هم‌زمان با اصلاح طلا و افت جزئی بیت‌کوین، شاخص ترس و طمع رمزارزی به پایین‌ترین سطح خود از دسامبر ۲۰۲۲ سقوط کرد و وارد محدوده "ترس شدید" شد. این شاخص یکی از ابزارهای روان‌شناختی مهم در تحلیل رفتار سرمایه‌گذاران است و افت آن نشان‌دهنده‌ی احساسات منفی گسترده در بازار، حتی در شرایطی است که افت بیت‌کوین چندان شدید نبوده.
این رفتار متناقض می‌تواند فرصتی باشد برای سرمایه‌گذارانی که نگاه بلندمدت دارند، چرا که تاریخ بارها نشان داده در چنین شرایطی، بازارها مستعد بازگشت قوی هستند.
جدول مقایسه سقوط طلا و بیت‌کوین
| ویژگی‌ها | طلا | بیت‌کوین |
|---|---|---|
| میزان ریزش | ۸٪ طی ۴۸ ساعت | ۵.۲٪ نسبت به اوج روزانه |
| افت روزانه | بیش از ۷٪ | کمتر از ۱٪ |
| حجم ریزش بازار | ۲.۵ تریلیون دلار | کمتر از ۱۰۰ میلیارد دلار |
| تأثیر روانی در بازار | شوک به بازارهای سنتی | کاهش در شاخص ترس و طمع رمزارز |
| واکنش سرمایه‌گذاران | خروج سرمایه گسترده | ورود سرمایه به ETF بیت‌کوین |
آیا باید نگران آینده طلا باشیم؟
به‌رغم این سقوط کم‌سابقه، طلا همچنان جایگاه خود را در میان دارایی‌های امن حفظ کرده است. اما این حادثه نشان داد که حتی طلا نیز در برابر هیجانات توده‌ای و فشارهای نقدشوندگی بازار جهانی، ایمن نیست. با ادامه افزایش نرخ بهره، تغییر انتظارات تورمی و رشد ابزارهای نوین سرمایه‌گذاری مانند توکن‌های طلا و ETFهای دیجیتال، رفتار قیمت طلا ممکن است نسبت به گذشته پویاتر و نوسانی‌تر شود.
نتیجه‌گیری
افت بی‌سابقه طلا نشان داد که هیچ دارایی حتی در نقش پناهگاه سنتی، مصون از نوسانات نیست. اگرچه بیت‌کوین نیز تحت تأثیر قرار گرفت، اما شدت ریزش طلا و رفتار مشابه این دو دارایی، زنگ خطری جدی برای سرمایه‌گذاران سنتی به‌حساب می‌آید. در نهایت، بازارهای جهانی در آستانه یک تغییر بنیادین در مفهوم دارایی‌های ذخیره ارزش قرار دارند؛ تغییری که ممکن است طی ماه‌های آینده، با افزایش تورم و نوسانات ژئوپلیتیکی، به‌سرعت جلوه کند.
