با افزایش پذیرش بیت‌کوین توسط مؤسسات مالی، شرکت‌ها و دولت‌ها، برخی از ناظران بازار کریپتوکارنسی این سؤال را مطرح کرده‌اند که آیا مدل چرخه چهار ساله بیت‌کوین همچنان معتبر است یا خیر. برای درک بهتر، بیایید نگاهی به ساختار این چرخه و دلایل تردید در مورد آن بیندازیم.
چرخه‌های چهار ساله بیت‌کوین چیست؟
زمانی که ساتوشی ناکاموتو بیت‌کوین را ایجاد کرد، مکانیسمی را طراحی نمود که پاداش استخراج را تقریباً هر چهار سال یک‌بار در رویدادی به نام «هاوینگ» به نصف کاهش می‌دهد. این کاهش شدید در ورود بیت‌کوین‌های جدید به بازار، هزینه‌های استخراج را افزایش می‌دهد؛ زیرا ماینرها باید همان مقدار منابع را صرف کنند تا ۵۰٪ کمتر از قبل پاداش دریافت کنند. بنابراین، برای حفظ سودآوری، آن‌ها باید بیت‌کوین‌های استخراج‌شده را با قیمت‌های بالاتری بفروشند.
با توجه به اینکه قیمت بیت‌کوین عمدتاً تحت تأثیر عرضه و تقاضا است، هاوینگ به‌طور طبیعی چرخه چهار سالهای برای قیمت بیت‌کوین ایجاد می‌کند. کاهش تعداد کوین‌های جدید هر چهار سال یک‌بار، معمولاً منجر به افزایش قیمت آن‌ها می‌شود.
چرخه چهار ساله بیت‌کوین شامل چندین مرحله است:
چرخه چهارساله‌ی بیت‌کوین که حول محور رویداد هاوینگ شکل می‌گیره، معمولاً شامل چهار مرحله‌ی اصلی است:
1. انباشت (Accumulation) – قبل از هاوینگ
در این مرحله، بازار به‌نوعی آروم و کم‌تحرکه. قیمت بیت‌کوین در بازه‌ای محدود نوسان می‌کنه و اغلب سرمایه‌گذاران باتجربه (اصطلاحاً "نهنگ‌ها") مشغول خرید و انباشت بیت‌کوین هستن، چون می‌دونن که کاهش عرضه در راهه.
2. افزایش قیمت (Bull Run) – پس از هاوینگ
بعد از هاوینگ، عرضه‌ی بیت‌کوین کاهش پیدا می‌کنه ولی تقاضا ممکنه ثابت بمونه یا حتی رشد کنه. این اتفاق باعث افزایش قیمت می‌شه. در این مرحله، اخبار رسانه‌ای، ورود سرمایه‌گذاران تازه‌وارد، و هیجان بازار، موج صعودی قوی‌ای ایجاد می‌کنه.
3. اوج و اشباع (Euphoria & Peak)
در این نقطه، بازار به اوج خودش می‌رسه. همه جا حرف از بیت‌کوینه، افراد تازه‌وارد با طمع سود بالا وارد می‌شن، قیمت‌ها نجومی می‌شن و اصطلاحاً «حباب» شکل می‌گیره. اما این روند پایدار نیست...
4. اصلاح و رکود (Bear Market)
وقتی اشباع به اوج می‌رسه، فروش سنگین شروع می‌شه. قیمت به‌مرور افت می‌کنه، بازار وارد فاز نزولی می‌شه و ترس بر بازار حاکم می‌شه. خیلی‌ها ضرر می‌کنن و بازار وارد دوره‌ای از رکود و انجماد می‌شه... تا چرخه‌ی بعد.
در گذشته، سالهای زوج هر چرخه، سالهای هاوینگ و کاهش شدید قیمت بودند، در حالی که سالهای فرد شاهد رشد قیمت بودند. با این حال، در سال ۲۰۲۱، نرخ رشد سالانه تنها ۵۷٪ بود که نشان‌دهنده بازار خرسی قوی در پایان آن سال است.
بیشتربخوانید : هاوینگ بیت کوین چیست؟
چرا چرخه‌های چهار ساله مهم هستند؟
درک این چرخه‌ها چندین مزیت کلیدی برای سرمایه‌گذاران و علاقه‌مندان دارد:
-
مدیریت بهتر سرمایه: وقتی بدانید هر چرخه چه مراحلی دارد، می‌توانید خرید و فروش منطقی‌تری انجام دهید.
-
کاهش ریسک هیجانی: بسیاری از تازه‌واردان در اوج قیمت خرید می‌کنند و در افت‌ها می‌فروشند. چرخه‌ها کمک می‌کنند تا رفتار احساسی‌تان را کنترل کنید.
-
تحلیل بهتر آینده بازار: اگرچه بازار همیشه قابل پیش‌بینی نیست، اما چرخه‌ها نوعی چارچوب ذهنی برای تحلیل ایجاد می‌کنند.
آیا می‌توان هنوز به چرخه چهار ساله بیت‌کوین اعتماد کرد؟
آخرین هاوینگ در سال ۲۰۲۴ رخ داد. در سال ۲۰۲۵، قیمت بیت‌کوین به حداکثر تاریخی خود رسید و در ۲۰ ژانویه به ۱۰۸,۷۸۶ دلار رسید. این ممکن است تأییدی بر منطق چرخه چهار ساله باشد. با این حال، اگر چرخه چهار ساله به پایان رسیده باشد، ممکن است با یک بازگشت خرسی قوی یا ادامه بازار گاوی در سالهای بعد مواجه شویم.
در ماه‌های اخیر، قیمت بیت‌کوین با وجود مقررات مطلوب، نرخ پذیرش بالاتر و اخبار مثبت دیگر، نوساناتی داشته است. این امر باعث شده است که سرمایه‌گذاران کریپتوکارنسی در مورد ادامه بازار گاوی تردید کنند و ممکن است نشانه‌ای از تغییراتی باشد که چرخه چهار ساله را منسوخ کرده است.
رایان واتکینز، یکی از بنیان‌گذاران Syncracy Capital، از طرفداران برجسته ایده پایان چرخه چهار ساله است. در ژانویه ۲۰۲۵، او اظهار داشت که بهتر است از اصطلاحاتی مانند چرخه و فصل آلت‌کوین‌ها صرف‌نظر کنیم. او معتقد است که معرفی صندوق‌های قابل معامله بیت‌کوین (ETF) بازار بیت‌کوین را با استقبال سرمایه‌گذاران نهادی که به‌صورت قانونی مشارکت می‌کنند، تغییر خواهد داد.
"به نظر من، کلاس دارایی در حال تقسیم شدن بین بیت‌کوین و استیبل‌کوین‌ها است که بسیار در مرحله بهره‌وری قرار دارند، و بقیه که در..."
واتکینز بر این باور است که پتانسیل بیت‌کوین اکنون آشکار است، اما هنوز در سطح پذیرش منعکس نشده است. بنابراین، بیت‌کوین در حال ورود به عصر جدیدی از پذیرش گسترده‌تر، بلوغ و اطمینان است که توسط دولت‌ها و سرمایه‌گذاران نهادی تقویت خواهد شد و قیمت آن کمتر نوسان خواهد داشت.
شایان ذکر است که مدل چرخه چهار ساله هرگز یک قانون ثابت نبوده است. ناظران بازار پیش‌بینی کرده بودند که شرایط متغیر بازار ممکن است نحوه رفتار قیمت‌های بیت‌کوین را تغییر دهد. با این حال، همان‌طور که نتایج نظرسنجی نشان می‌دهد، تقریباً نیمی از مردم هنوز به چرخه چهار ساله بیت‌کوین اعتماد دارند.
"نه... بزرگ‌ترین تکان در تاریخ بیت‌کوین، من بازار خرسی ۲۰۱۴ را پشت سر گذاشتم و این احساس یک بازار خرسی را ندارد، از نظر فنی بازار خرسی است، اما نه زمستان کریپتو"
جدول مقایسه هاوینگ‌های بیت‌کوین
| سال هاوینگ | پاداش قبل از هاوینگ | پاداش پس از هاوینگ | درصد کاهش پاداش |
|---|---|---|---|
| ۲۰۱۲ | ۵۰ بیت‌کوین | ۲۵ بیت‌کوین | ۵۰٪ |
| ۲۰۱۶ | ۲۵ بیت‌کوین | ۱۲.۵ بیت‌کوین | ۵۰٪ |
| ۲۰۲۰ | ۱۲.۵ بیت‌کوین | ۶.۲۵ بیت‌کوین | ۵۰٪ |
| ۲۰۲۴ | ۶.۲۵ بیت‌کوین | ۳.۱۲۵ بیت‌کوین | ۵۰٪ |
در حالی که می‌توان مرحله فعلی را به‌عنوان بازار گاوی در نظر گرفت، باید اذعان کرد که عدم اطمینان اقتصادی جهانی اجازه نمی‌دهد سرمایه‌گذاران کریپتوکارنسی از این روند لذت ببرند. هنگامی که غبار جنگ تجاری فروکش کند، شانس بهتری برای مشاهده این خواهیم داشت که آیا چرخه چهار ساله هنوز کار می‌کند یا خیر. اگر این چرخه زنده باشد، سال ۲۰۲۶ باید سال بازار خرسی باشد. وضعیت بازار کریپتو در سال ۲۰۲۶ می‌تواند به‌عنوان یک آزمون تعیین‌کننده عمل کند.
نتیجه‌گیری
با توجه به تغییرات اخیر در بازار و ورود سرمایه‌گذاران نهادی، ممکن است ساختار سنتی چرخه‌های چهار‌ساله بیت‌کوین دستخوش تغییر شده باشد. سرمایه‌گذاران باید با دقت بیشتری به تحلیل بازار بپردازند و تنها به الگوهای گذشته تکیه نکنند. همچنین، در نظر داشته باشید که سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال همواره با ریسک همراه است و نیاز به بررسی و تحلیل دقیق دارد.
