توکن های حاکمیتی چی هستند؟

دنیای اینترنت و وب 3 سعی دارد تا عامل متمرکز بودن را حذف کند. با انتشار فناوری بلاک چین و توسعه بلاک چین‌های مختلف، ارزهای دیجیتال دیگر به وجود آمده‌اند که کاربرد آنها بیشتر از رمزارزهای معمولی است. توکن نوع جدیدی از ارزهای دیجیتال هستند که کاربرد زیادی در دنیای بلاک چین دارند. نوع معروف این توکن‌ها که در حال حاضر در اکثریت پروژه‌ها و پلتفرم‌ها مشاهده می‌کنیم، توکن حاکمیتی است. توکن حاکمیتی به دارندگان آن، امیتاز تصمیم گیری در آینده همان پروژه را می‌دهد. استفاده از توکن حاکمیتی روشی برای گسترش جامعه‌های غیرمتمرکز بوده و کاربران نیز از آن استقبال می‌کنند. برای آشنایی کامل با توکن حاکمیتی و مزایای آن با این مطلب از کریپتوباز همراه باشید.

معرفی توکن حاکمیتی

توکن حاکمیتی، روش اصلی برای غیرمتمرکز کردن قانون گذاری در DAO ها، حوزه ی دیفای و برنامه‌های غیرمتمرکز است. در اغلب موارد، توکن‌های حاکمیتی به افراد فعالی که به جامعه آن پروژه خدمت می‌کنند پاداش داده می‌شود. در عوض، کاربران در تصمیم گیری‌های بزرگ یک پروژه صاحب رای می‌شوند و می‌توانند در آینده آن نقش داشته باشند. معمولا، رای گیری با استفاده از قراردادهای هوشمند انجام می‌شود. در این حالت نتایج به صورت اتوماتیک معلوم شده و کارهای مشخص شده خودکار انجام می‌شوند. 

یکی از اولین توکن‌های حاکمیتی ایجاد شده، توسط MakerDAO به وجود آمد. MakerDAO یکی از جوامع DAO روی بستر اتریوم است که ارز دیجیتال دای را معرفی کرده‌اند. پروتکل میکر این پروژه توسط نگه دارندگان ارز دیجیتال MKR کنترل می‌شود. همانند آن چه در بقیه پروژه‌ها اتفاق می‌افتد هر توکن حاکمیتی MKR برابر با یک حق رای است. تصمیماتی که بیشترین رای را دریافت کنند، انجام خواهند شد. هولدرهای این توکن می‌توانند روی تصمیمات زیادی رای گیری انجام دهند؛ به طور مثال آنها می‌توانند افراد و کاربران استخراج کننده و حتی کارمزد تراکنش‌ها را مشخص کنند. 

البته داشتن توکن حاکمیتی علاوه بر حق رای و تصمیم گیری، می‌تواند جنبه سودآوری نیز داشته باشد. در برخی پلتفرم‌ها با داشتن توکن حاکمیتی می‌توانید از فرایند استیکینگ نیز برای به دست آوردن ارز بیشتر استفاده کنید. کاربرانی که این ارز را به همراه دارند، از کارمزد تراکنش‌ها، درآمد کسب کرده و در عین حال، به انجام تراکنش‌ها کمک می‌کنند. یکی دیگر از مثال‌های مشهور استفاده از توکن حاکمیتی، مربوط به پلتفرم Compound است. این پلتفرم یک پروتکل دیفای است که به کاربران اجازه می‌دهد وام دریافت کرده یا به دیگران وام دهند. وام‌ها نیز همان‌طور که مشخص است، از نوع ارز دیجیتال هستند.

این پلتفرم از توکن حاکمیتی COMP استفاده می‌کند که به کاربران اجازه رای گیری در تصمیم‌های اساسی را می‌دهد. نکته مهمی که باید در نظر داشته باشید، تفاوت پلتفرم‌ها و پروژه‌های مختلف است. به این دلیل که هر پلتفرم، فرایند و قوانین مخلتفی برای توکن‌های حاکمیتی در نظر گرفته و نحوه عرضه این توکن‌ها نیز با یکدیگر تفاوت دارند؛ به طور مثال در برخی پلتفرم‌ها می‌توان این توکن‌ها را خریداری کرد در صورتی در اکثر پلتفرم‌ها، توکن حاکمیتی به افرادی که استیکینگ می‌کنند، اهدا می‌شود. در برخی پلتفرم‌ها با توکن حاکمیتی می‌توان در تصمیم گیری‌ها محدودی شرکت کرد، در صورتی که در برخی دیگر از پروژه‌ها توکن‌های حاکمیتی کنترل تمامی پروژه را بر عهده دارد.

نحوه کار توکن حاکمیتی

در پلتفرم‌های سنتی، افراد خاصی و سرمایه گذاری که در اکثر مواقع به عنوان هیئت مدیره شناخته می‌شوند، حق تصمیم گیری در پروژه‌ها را داشتند. DAO با شرکت‌ها و پلتفرم‌های سنتی تفاوت زیادی دارد. این نوع از پروژه‌ها هیچ سازمان یا بخش متمرکزی برای تصمیم گیری‌ها ندارند. البته این نوع از پلتفرم‌ها نیز به تصمیم گیری‌ها و جهت دهی‌ها نیاز دارند. در جوامع DAO این اعمال، با استفاده از یک پیشنهاد و رای گیری انجام می‌شود. 

یکی از مشترکات جوامع DAO، توکن حاکمیتی است. این توکن‌ها ارزش یکسانی دارند و بهترین مکانیک برای تصمیم گیری‌های توزیع شده هستند. زمانی که یک پیشنهاد در DAO مطرح شد، به رای گیری گذاشته می‌شود. افراد دارای توکن حاکمیتی می‌توانند رای خود را شبکه ثبت کنند. مشخص است که هر فرد با تعداد توکن بیشتر، رای بیشتری خواهد داشت و می‌تواند تاثیر بیشتری داشته باشد. به طور مثال اگر یک فرد 100 توکن حاکمیتی داشته و فرد دیگر 50 توکن داشته باشد، فرد اولی می‌تواند دوبرابر فرد دیگر تاثیر گذار باشد. چنان‌چه در ادامه به این مورد خواهیم پرداخت، استفاده از این روش می‌تواند معایبی با خود به همراه آورد. 

برخی پروژه‌ها و پلتفرم‌های جدید برای مقابله با این مشکل از فرایند رای گیری دیگری به نام رای گیری مربعی یا Quadratic استفاده می‌کنند. در این روش از رای گیری، افراد علاوه بر ثبت رای خود، نظر و دلیل خود برای تصمیم را نیز ذکر می‌کنند تا از مشکلات پیش آمده جلوگیری شود. 

مزایا و معایب توکن حاکمیتی

توکن‌های حاکمیتی مزایای زیادی دارند و در اصل توانسته‌اند پلتفرم‌های بلاک چینی را به سمت غیرمتمرکز شدن هدایت کنند. اما این توکن‌ها همچنان معایب خود را دارند و می‌توانند به عنوان خطری برای پلتفرم‌های غیرمتمرکز باشند. توکن حاکمیتی می‌تواند تصمیم گیری‌های اشتباه و خلاف خواستار کاربران یک شبکه که در پلتفرم‌های متمرکز اتفاق می‌افتد را حذف کند. در پروژه‌های غیرمتمرکز که با استفاده از توکن حاکمیتی عمل می‌کنند، قدرت تصمیم گیری از یک سازمان و فرد به تمامی افراد آن جامعه اهدا می‌شود. 

شاید همین عامل باعث شود تا کاربران بیشتر به سمت پروژه‌های مختلف بروند و در آن به استیکینگ بپردازند. بر همین اساس، مزیت دیگر توکن حاکمیتی، ایجاد فضایی فعال و همکارانه درون جامعه پروژه‌ها است. توکن به کاربران قابلیت رای دادن را می‌دهد و هر توکن برابر با یک حق رای است. با این امر می‌توان انتظار شرایطی برابر و عادلانه را داشت که هر کاربر با حق رای می‌توان پیشنهادی برای تغییر ایجاد کند و دیگران در تصمیم گیری راجب آن رای بدهند. جزئیات رای گیری‌ها نیز به صورت عمومی منتشر می‌شوند تا همه از آن مطلع شوند.
اما در مقابل همه این مزایا، تعدادی معایب بزرگ وجود دارد که جوامع غیرمتمرکز همچنان در حال دست و پنجه نرم کردن با آن هستند. اصلی‌ترین سد مقابل توکن حاکمیتی، نهنگ‌ها هستند. نهنگ به افرادی گفته می‌شود که درصد زیادی از یک ارزهای دیجیتال خاص را داشته باشند. در صورتی که نهنگ‌ها درصد قابل توجهی از توکن حاکمیتی یک پروژه را در اختیار داشته باشند، می‌توانند تصمیمات آن پروژه را تحت تاثیر قرار دهند. هر چه یک فرد توکن بیشتری داشته باشد، حق رای بیشتری نیز خواهد داشت. پس فردی که بیشترین تعداد توکن را دارد، می‌تواند عامل اصلی تصمیم گیری‌ها باشد. 

در این صورت، جامعه غیرمتمرکز به پله اول خود برمی‌گردد و شبیه جوامع متمرکز می‌شود. در این حالت، جوامع و پلتفرم‌های غیرمتمرکز باید مطمئن باشند که توکن حاکمیتی به طور کامل به شکل غیرمتمرکز بین کاربران پخش شده‌اند. از طرف دیگر اگر مطمئن باشیم که تمامی توکن‌ها به صورت غیرمتمرکز و بین افراد مختلف پخش شده‌اند، نمی‌توان انتظار تصمیم‌های درست را داشت. اطمینان از این که یک تصمیم گیری می‌تواند برای پروژه مفید باشد، همچنان در ابهام باقی می‌ماند. برخی افراد می‌توانند با در نظر داشتن منافع شخصی رای‌های خود را ثبت کنند و پروژه را به سمت نابودی بکشانند.

آینده توکن حاکمیتی

با گسترش بلاک چین و افزایش تعداد پروژه‌های بلاک چینی می‌تواند انتظار رشد و بزرگ شدن مفهوم وب 3 را داشت. توکن‌های حاکمیتی می‌توانند کاربرد بیشتری در بخش‌های مختلف پیدا کنند و پلتفرم‌ها را به سمت غیرمتمرکز شدن هدایت نمایند. در حال حاضر که دیفای و DAOها در حال رشد و سرعت گرفتن هستند، دنیای گیم نیز می‌تواند به سمت غیرمتمرکز شدن حرکت کند و از جامعه غیرمتمرکز بهره بگیرد.

توکن‌های حاکمیتی نیز به توسعه و افزایش کاربرد خود ادامه می‌دهند تا مشکلات و معایب دیگر جوامع را رفع کنند. در آینده نزدیک شاید مکانیزم‌ها و فرایندهای مختلفی برای حل مشکلات خود توکن‌های حاکمیتی پیدا شود. ایجاد فضایی برابر و صحیح برای رای گیری با استفاده از توکن حاکمیتی آینده‌ای است که می‌تواند این توکن‌ها را بیشتر از پیش محبوب کند.