مفهوم وب 3 به چه معناست؟

وب 3 یا اینترنت نسل سوم، توانسته انقلابی در دنیا به‌ پا کند. یکی از اهداف آن، ایجاد اینترنت غیرمتمرکز است و در کنار منافعی که برای کاربران دارد، می‌تواند معایبی هم داشته باشد. در اینترنت نسل 3 با استفاده از کاراکترهای مختلف، بین کاربران و ماشین‌ها تعامل برقرار می‌شود. در واقع، مردم مالک اینترنت هستند و تمام ابزارهای آن مثل مرورگر وب 3 در جهت خدمت به مردم طراحی می‌شوند. متن‌باز بودن، عدم نیاز به داشتن اعتماد و گرفتن اجازه، داشتن سیستم مالی مجزا و حفظ حریم خصوصی از جمله ویژگی‌های برتر وب 3 هستند که باعث شده کاربران زیادی جذب آن شوند. با کریپتوباز همراه باشید تا اطلاعات مفیدی در رابطه با وب 3 کسب کنید.

تاریخچه‌ای از تکامل اینترنت

در اوایل دهه 1990 وب‌سایت‌ها فقط این امکان را داشتند که اطلاعات را نشان دهند و این امکان برای کاربران فراهم نبود که چیزی را تغییر دهند. علت این اتفاق، ساخته شدن وب‌سایت‌ها از صفحات HTML استاتیک بود. این اینترنت با نام وب 1 شناخته می‌شد. در اواخر دهه 1990 شکل جدیدی از اینترنت به وجود آمد که این نوع اینترنت، مبتنی بر تعامل بود که اینترنت نسل 2 یا وب 2 نام گرفت. در این نوع، امکان برقراری ارتباط کاربران از طریق پایگاه‌های داده، پردازش سمت سرور، فرم‌ها و رسانه‌ها، با وب‌سایت‌ها فراهم شد. این موضوع باعث تغییر بستر وب از حالت ایستا به حالت پویا شد. از دیگر ویژگی‌های اينترنت نسل دوم، اولویت مشارکت بر مشاهده بود.

مفهوم وب 3

وب 3 یک ایده نوین برای گسترش اینترنت جهانی محسوب می‌شود که برای اولین بار توسط تیم برنرز-لی معرفی شده است. وب 3 یا وب نسل سوم، از طریق بسیاری از فناوری‌های جدید مثل بلاک‌چین، واقعیت مجازی، واقعیت افزوده، هوش مصنوعی،هویت غیرمتمرکز و فناوری‌های دیگری که در زمینه رمز ارزها ایجاد شده‌اند، مثل متاورس و توکن‌های غیرقابل تعویض تعریف می‌شوند. وب 3 همچنان در حال توسعه است و انتظار از این وب، داشتن درک درست از منظور کاربران و ارائه نتایج دلخواه آن‌ها در حداقل زمان ممکن است.

به عبارت دیگر، موضوع اصلی در وب 3، ساخت اینترنت مردم است تا مردم مالک اینترنت باشند؛ بنابراین تمام ابزارهای آن باید در جهت خدمت به مردم طراحی شود.

برای پی بردن به اهمیت وب 3، باید به تغییراتی که در نسل‌های قبلی اتفاق افتاده است، نگاهی انداخت. در دنیای امروز، اینترنت نقش موثر و تعیین‌کننده‌ای در تمام زمینه‌ها دارد. روابط اجتماعی از جمله بخش‌هایی است که اینترنت، تغییرات بسیار زیادی در آن ایجاد می‌کند. در گذشته‌های دور و قبل از اختراع اینترنت، ارتباط بسیاری از افراد جامعه به محدوه جغرافیایی نزدیک خود، محدود می‌شد؛ اما با پیدایش اینترنت، این ارتباطات گسترده شده و امکان برقراری ارتباط در سراسر دنیا فراهم شده و افراد از همه جای دنیا می‌توانند با هم دوست شده و اطلاعات مهمی را باهم به اشتراک بگذارند، حتی می‌توانند به‌صورت اینترنتی مطالب مفیدی را از هم بیاموزند.

ویژگی‌های وب 3

با وجود رشد وب 2 که امکان انجام بسیاری از فعالیت‌های انسان در این بستر را فراهم کرد؛ اما شاهد اولین نشانه‌های رشد وب 3 نیز هستیم که در برنامه‌های کاربردی اینترنتی دیده می‌شود. منظور از وب 3، اینترنتی است که در آن با استفاده از کاراکترهای مختلف، بین کاربران و ماشین‌ها تعامل بهتری برقرار می‌شود.

وب 3 دارای ویژگی‌های اصلی زیر است:

متن‌باز بودن وب 3

پروژه‌های وب 3 به علت این‌که بر بسترهای متن‌باز (Open Source)، توسط توسعه‌دهندگان ساخته می‌شوند، رایگان هستند و تمام افرار در هر جای جهان می‌توانند آن را توسعه دهند.

عدم نیاز به اعتماد در وب 3

شرایطی که در وب 3 فراهم شده، این امکان را به کاربر می‌دهد که افراد بدون این‌که نیازی به نهاد واسطه داشته باشند و به طرف مقابل اعتماد کنند، فعالیت خود را انجام دهند. در حالی ‌که در وب 2 توسط نهادهای واسطه، بین افراد و سازمان‌های مختلف اعتماد ایجاد می‌شد.

عدم نیاز به اجازه

فعالیت در پروژه‌های وب 3 به اجازه گرفتن از شخص یا سازمان خاصی نیازی ندارد. از آنجایی ‌که نحوه استفاده از این پروژه‌ها، کدنویسی شده است، افراد در صورتی‌ که از قوانین آن‌ها پیروی کنند، می‌توانند در بستر شبکه به فعالیت خود ادامه دهند.

دارای سیستم مالی مجزا

در پروژه‌های وب 2، امکان انجام فعالیت‌های اقتصادی مستقیم وجود نداشت و کمک نهادهای واسط مالی مثل بانک‌ها و موسسات مالی لازم بود. در پروژه‌های وب 3 و مفهوم بلاکچین، برای پرداخت‌های درون‌برنامه‌ای می‌توان از توکن‌های مخصوص درون شبکه‌ای استفاده کرد.

حفظ حریم خصوصی در وب 3

ویژگی بسیار خوبی که این نسل اینترنت دارد این است که افراد، مالک داده‌های خود هستند و هیچ شخص یا سازمانی حق استفاده و امکان دسترسی به داده‌ها را بدون اجازه خود شخص ندارد. در صورت تمایل، خود شخص می‌تواند داده‌هایش را به شکل عمومی منتشر کند.

حاکمیت مردم

حاکمیت شبکه در وب 3 با مردم است. افراد با در دست داشتن توکن‌های هر شبکه و با استفاده از سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز، برای پیشرفت طرح، می‌توانند پروپوزالی را ارائه کنند. همچنین می‌توانند به پروپوزال‌هایی که توسط دیگران ارائه شده، رای مثبت یا منفی بدهند. آنچه در اجرا یا عدم اجرای یک طرح، نقش تعیین‌کننده‌ای دارد، کسب رای اکثریت است.

تکنولوژی‌های اصلی در این وب

با استفاده از گوشی و دسترسی به اینترنت می‌توان در هر زمان و مکانی، فعالیت‌های خود را انجام داد. با وجود این‌که گسترش فناوری‌های زیرساختی اینترنت و موبایل نقش موثری در پیدایش وب 3 داشتند، اما تکنولوژی‌های اصلی وب 3 شامل رایانش مرزی، شبکه‌های غیرمتمرکز بلاک‌چین برای ذخیره و انتقال داده و هوش مصنوعی بودند.

مزایای وب 3

اینترنت نسل 3 مزایای مختلفی دارد: 
    • تمام افراد اجازه دارند که از خدمات شبکه استفاده کنند و برای این کار نیازی نیست که از شخص یا سازمان خاصی اجازه بگیرند.
    • هیچ کسی حق محدود کردن دسترسی کاربران به شبکه را ندارد.
    • پرداخت‌هایی که در این شبکه صورت می‌گیرد، با استفاده از شبکه بلاک‌چین انجام می‌شود و نیازی به استفاده از سیستم مالی متمرکز نیست.
    • در هر حوزه‌ای می‌توان اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز را بر روی شبکه‌های بلاک‌چینی ایجاد کرد.
با مزیت‌هایی که اینترنت نسل 3 دارد، کاربران زیادی را به خود جذب می‌کند. این فناوری همچنان در حال توسعه است تا برخی معایب آن برطرف شود.

معایب وب 3

برای جایگزین کردن وب 3 به جای وب 2، باید معایب موجود در آن برطرف شود. مقیاس‌پذیری، تجربه کاربری، دسترسی، نبود پروژه قدرتمند بلاک‌چینی و مشکلات قانون‌گذاری از جمله معایب اینترنت نسل 3 هستند که می‌توان نام برد.

مقیاس‌پذیری

به علت ماهیت غیرمتمرکزی که در وب 3 و اپلیکیشن های غیرمتمرکز وجود دارد، سرعت تایید و ثبت تراکنش‌ها در بلاک‌چین پایین است. برای تایید و ثبت اطلاعات تراکنش در بلاک‌چین، بررسی اطلاعات توسط تمامی کاربرها یا بخشی از آن‌ها لازم است که در صورت تایید، در دفتر کل نودها ثبت می‌شود. مقیاس‌پذیری بلاک‌چین‌ها با توجه به این‌که چه الگوریتم اجتماعی در آن‌ها استفاده شده، با یکدیگر فرق دارند.

تجربه کاربری

تعامل با برنامه‌‌های بلاک‌چینی و اپلیکیشن‌های حوزه وب 3 کار سختی است؛ چون برای کار با آن‌ها باید مراحل مختلفی را طی کرد و حتی گاهی اوقات لازم است که از اپلیکیشن‌های دیگر هم استفاده کرد. در نتیجه برای این‌که بتوان با این پلتفرم‌ها کار کرد، باید یک سری دوره‌های آموزش تخصصی را پشت سر گذاشت و همین امر باعث می‌شود که وب 3، مورد پذیرش همه افراد قرار نگیرد.

دسترسی

به خاطر این‌که اپلیکیشن‌های وب 3 در مرورگرهای مدرن وب ادغام نشده‌اند، بسیاری از کاربران نمی‌توانند به آن‌ها دسترسی داشته باشند. بسیاری از مالکان شرکت‌های بزرگ که در حوزه وب 2 فعالیت دارند، در صورتی تمایل به گسترش وب 3 خواهند داشت که بتوانند منافع خود را تامین کنند. این موضوع از جمله عواملی است که می‌تواند باعث به وجود آمدن مشکلاتی در دسترسی به اپلیکیشن‌های وب 3 شود.

عدم وجود پروژه قدرتمند بلاک‌چینی

پروژه‌های اتریوم و پولکادات با استفاده از امکاناتی که دارند، می‌توانند به بستر اصلی وب 3 تبدیل شوند. تنها مشکلی که در این زمینه وجود دارد، کم بودن سرعت ثبت تراکنش در آن‌ها است که فعلا در سطح وب نیست. بسیاری از پروژه‌های مقیاس‌پذیر مانند سولانا نیز تا حدود زیادی متمرکز هستند.

وجود مشکلات قانون‌گذاری

اجرای وب 3 بر بستر بلاک‌چین و به‌صورت غیرمتمرکز، از دخالت دولت در امور اپلیکیشن‌ها جلوگیری می‌کند. این موضوع با وجود این‌که در بعضی از موارد به نفع کاربران خواهد بود، ضررهایی هم برایشان خواهد داشت. دو مساله مهم مورد نیاز برای اداره جامعه، شناسایی فعالیت‌های خلافکارانه و دریافت مالیات از افراد است که این امکان در وب 3 فراهم نیست. فضای کاملا آزادی که بلاک‌چین دارد، در بلندمدت ممکن است منفعتی برای مردم نداشته باشد و دولت هم اجازه رشد به این پروژه‌ها را نخواهد داد؛ بنابراین این مشکل باید حل شود.

وب 3 چه امکاناتی را در اختیار کاربران خود قرار داده است؟

اولین بار شخصی به نام تیم برنرز-لی، وب 3 را معرفی کرد که یک ایده نوین برای گسترش اینترنت جهانی محسوب می‌شد. با توجه به این‌که امروزه، اینترنت نقش موثر و تعیین‌کننده‌ای در تمام زمینه‌ها دارد، باید همواره امکاناتی به آن افزوده شود که کاربران در استفاده از این امکانات دچار مشکل نشوند. تکنولوژی‌های اصلی اینترنت نسل سوم شامل رایانش مرزی، شبکه‌های غیرمتمرکز بلاک‌چین برای ذخیره و انتقال داده و هوش مصنوعی می‌شود. یکی از ویژگی‌های جالبی که وب 3 دارد، این است که تمام افراد می‌توانند آن را توسعه دهند و همچنین، محدودیتی در استفاده از آن وجود ندارد. البته آزاد بودن بیش از حد در بستر وب 3 که از دخالت دولت جلوگیری کرده، ممکن است همیشه هم به نفع کاربران نباشد. به طوری‌ که دولت حتی اجازه رشد را هم به این پروژه‌ها ندهد.