روز دهم اکتبر، بازار رمزارزها یکی از تلخ‌ترین و شدیدترین سقوط‌های تاریخ خود را تجربه کرد. تنها در عرض چند ساعت، نزدیک به ۸۵۰ میلیارد دلار از ارزش کل بازار دود شد و به هوا رفت. قیمت بیت‌کوین با ریزش ۱۵ درصدی از سقف ۱۲۴ هزار دلاری به ۱۰۵ هزار سقوط کرد. اما آن‌چه توجه‌ها را جلب کرد، نه فقط افت بیت‌کوین، بلکه سقوط صفر درصدی برخی آلت‌کوین‌ها روی بایننس بود.
چرا قیمت برخی رمزارزها فقط در بایننس به صفر رسید؟
در میان صدها دارایی دیجیتال، توکن‌هایی مثل ATOM، IOTX و ENJ در صرافی بایننس به‌طور لحظه‌ای به ارزش صفر دلار رسیدند. این در حالی بود که همان رمزارزها در سایر صرافی‌های بزرگ همچنان دارای ارزش بازار واقعی بودند. این اتفاق تنها در بایننس و به‌صورت لحظه‌ای رخ داد، اما اعتماد کاربران به پلتفرم را به‌شدت خدشه‌دار کرد.
علت اصلی سقوط لحظه‌ای: موج بی‌سابقه لیکوئیدیشن‌ها
هم‌زمان با ریزش گسترده بازار، بیش از ۲۰ میلیارد دلار موقعیت معاملاتی لیکوئید شد؛ عددی که از دوران بحران کرونا در سال ۲۰۲۰ نیز فراتر رفت. تقریباً ۱.۶ میلیون معامله‌گر درگیر پوزیشن‌های اهرمی بودند که با افت سریع قیمت، سرمایه آن‌ها به‌طور کامل از دست رفت.
در بایننس، بسیاری از این کاربران، آلت‌کوین‌ها را به‌عنوان وثیقه برای معاملات Cross Margin استفاده کرده بودند. با شروع کاهش قیمت، این دارایی‌ها به‌صورت خودکار توسط سیستم برای جبران ضرر فروخته شدند. این فروش خودکار زنجیره‌ای از فشار فروش ایجاد کرد که باعث شد هیچ خریداری در سمت مقابل باقی نماند. نتیجه؟ سقوط ناگهانی قیمت به صفر.
جدول مقایسه قیمت آلت‌کوین‌ها در صرافی‌ها
| نام رمزارز | کاهش قیمت در بایننس | کاهش قیمت در صرافی‌های دیگر |
|---|---|---|
| ATOM | ۱۰۰٪ (تا صفر) | ۵۳٪ |
| IOTX | ۱۰۰٪ (تا صفر) | ۴۶٪ |
| ENJ | ۱۰۰٪ (تا صفر) | ۶۴.۵٪ |
اختلال در عملکرد بایننس؛ سیستم‌های معاملاتی از کار افتادند
در میان این سقوط ناگهانی، پلتفرم بایننس نیز دچار اختلالات گسترده شد. بسیاری از کاربران اعلام کردند که امکان ثبت سفارش، اجرای استاپ‌لاس و برداشت سرمایه نداشتند. طبق گزارش‌ها، معاملات متوقف شده و سفارش‌ها معلق مانده بودند.
این فشار بی‌سابقه باعث شد برخی بازارگردان‌های بزرگ مانند Wintermute دارایی‌های خود را از بایننس خارج کنند و درنتیجه سفارشات خرید در برخی جفت‌ارزها به‌کلی از بین رفت. همین خلأ باعث شد که قیمت‌ها به صفر برسند، حتی اگر این اتفاق فقط روی نمودار قابل مشاهده بوده باشد.
مقایسه با سقوط معروف اتریوم در GDAX در سال ۲۰۱۷
اتفاق مشابهی پیش‌تر در سال ۲۰۱۷ رخ داده بود؛ اتریوم روی پلتفرم GDAX (که اکنون کوین‌بیس پرو است) تا ۰.۱۰ دلار سقوط کرد. در آن زمان نیز، موج فروش خودکار باعث شد هیچ خریدار فعالی در بازار نباشد و همین موجب ایجاد سقوط لحظه‌ای در نمودار شد.
واکنش رسمی بایننس؛ عذرخواهی و وعده‌ی جبران
در پی این حادثه، یی‌هه، مدیر ارشد خدمات مشتری بایننس، به‌طور رسمی از کاربران عذرخواهی کرد. او اعلام کرد برخی کاربران در اجرای معاملات دچار مشکل شده‌اند و بایننس مسئولیت بخشی از این اختلالات را می‌پذیرد. همچنین ریچارد تِنگ، مدیرعامل بایننس نیز عذرخواهی مشابهی منتشر کرد و گفت:
«ما بهانه نمی‌آوریم، بلکه گوش می‌کنیم، می‌آموزیم و متعهد به اصلاح هستیم.»
بایننس همچنین اعلام کرد در مواردی که کاربران بتوانند اختلال سیستمی را اثبات کنند، غرامت پرداخت خواهد شد. اما زیان‌هایی که صرفاً به‌خاطر نوسان قیمت یا ضرر تحقق‌نیافته باشد، شامل جبران نمی‌شود.
تحلیل نهایی؛ بازار رمزارز در برابر فشار ساختاری شکننده است
این رخداد نه‌تنها یک سقوط قیمتی، بلکه یادآوری خطرناک از شکنندگی زیرساخت صرافی‌ها و بازار اهرمی در کریپتو بود. وقتی حجم معاملات بالاست، سیستم‌های پلتفرم‌های متمرکز می‌توانند ناپایدار شوند. از سوی دیگر، معامله با اهرم‌های بالا مانند بازی با آتش در طوفان است؛ مخصوصاً وقتی دارایی‌های فرعی به‌عنوان وثیقه استفاده می‌شوند.
جمع‌بندی
سقوط لحظه‌ای قیمت آلت‌کوین‌ها در بایننس، بیش از آنکه به‌دلیل «بی‌ارزش شدن» این توکن‌ها باشد، نتیجه‌ای از ترکیب خطرناک معاملات اهرمی، فشار سیستماتیک فروش، و اختلال در زیرساخت پلتفرم بود. این رویداد باید هشداری جدی برای کاربران صرافی‌های متمرکز باشد که چشم‌بسته از اهرم‌های بالا استفاده می‌کنند.
