بانک مرکزی اروپا (ECB) در حال بررسی جدی استفاده از بلاکچینهای عمومی مانند اتریوم (Ethereum) و سولانا (Solana) به‌عنوان زیرساخت اصلی برای پروژه یوروی دیجیتال (Digital Euro) است. این رویکرد که به‌گفته منابع آگاه در گفت‌وگو با فایننشال تایمز مطرح شده، می‌تواند روند توسعه ارز دیجیتال ملی اروپا را به‌طرز چشمگیری دگرگون کند.
در حالی که بسیاری از کشورهای جهان به‌ویژه چین به سراغ زیرساخت‌های بلاکچین خصوصی و بسته رفته‌اند، ورود اروپا به فضای بلاکچین عمومی می‌تواند معادلات سیاسی، اقتصادی و حتی فنی این حوزه را تغییر دهد.
بلاکچین عمومی یا خصوصی؟ مسأله این است
درک تفاوت بین بلاکچین عمومی و خصوصی، کلید فهم استراتژی جدید اروپا است. در بلاکچینهای خصوصی، داده‌ها تنها برای نهادهای مجاز در دسترس هستند و امکان رهگیری یا شفافیت کامل برای کاربران عادی وجود ندارد. اما شبکه‌هایی نظیر اتریوم و سولانا، کاملاً باز و شفاف هستند و هر فردی می‌تواند تراکنش‌ها را مشاهده و راستی‌آزمایی کند.
یکی از مسئولان دخیل در این پروژه، در گفت‌وگو با FT تأیید کرده که مدل عمومی اکنون «به‌طور جدی در حال بررسی است» و دیگر صرفاً یک احتمال دور از ذهن نیست.
در مقابل، اگر یوروی دیجیتال از بستر خصوصی استفاده کند، عملاً شبیه به ارز دیجیتال بانک مرکزی چین (CBDC) خواهد بود؛ مدلی که نظارت شدید دولت را به همراه دارد و کمتر به روح فناوری بلاکچین وفادار می‌ماند.
مزایا و چالش‌های استفاده از بلاکچین عمومی
خوان ایگناسیو ایبانز، دبیرکل MiCA Crypto Alliance، دیدگاه جالبی درباره پیامدهای استفاده از بلاکچین عمومی در یوروی دیجیتال ارائه داده است. از نظر او، این مدل مزایا و چالش‌هایی توأمان دارد:
| جنبه | مزیت | چالش |
|---|---|---|
| فناوری | هماهنگی بهتر با زیرساخت‌های موجود | افزایش پیچیدگی فنی |
| حاکمیت | شفافیت و نظارت عمومی بیشتر | ورود دولت به ساختار حکمرانی بلاکچین |
| اقتصاد | تقویت استقلال مالی اتحادیه اروپا | ریسک رقابت با رمزارزهای دیگر |
او تأکید می‌کند که انتخاب مدل عمومی می‌تواند باعث شود یوروی دیجیتال سازگاری بیشتری با زیربناهای موجود در فضای وب۳ و دیفای پیدا کند؛ اما در مقابل، احتمال مداخله شدیدتر نهادهای حکومتی در اکوسیستم بلاکچین را نیز نباید نادیده گرفت.
اتحادیه اروپا در پاسخ به سلطه استیبل‌کوین‌های دلاری
از نگاه برخی سیاست‌گذاران، یکی از دلایل اصلی جدی‌تر شدن بحث یوروی دیجیتال، سلطه استیبل‌کوین‌های دلاری مانند USDC و USDT بر بازار ارزهای دیجیتال است. بر اساس آمار منتشرشده توسط ECB، بیش از ۹۸٪ بازار استیبل‌کوین‌ها وابسته به دلار آمریکاست؛ وضعیتی که می‌تواند در بلندمدت استقلال پولی منطقه یورو را تحت تأثیر قرار دهد.
پیه‌رو چیپولونه، یکی از اعضای هیئت اجرایی بانک مرکزی اروپا، در آوریل ۲۰۲۵ اعلام کرده بود که استفاده گسترده از استیبل‌کوین‌های آمریکایی در اروپا می‌تواند تهدیدی برای ثبات اقتصادی و ارزی این قاره باشد و باید با توسعه یوروی دیجیتال این ریسک را مدیریت کرد.
نظر کارشناسان: فرصت بزرگ یا تهدید پنهان؟
خوان ایگناسیو ایبانز، دبیر کل MiCA Crypto Alliance، معتقد است استفاده از بلاکچین عمومی برای یوروی دیجیتال می‌تواند مزایای بی‌سابقه‌ای مانند ادغام بهتر با زیرساخت‌های موجود در حوزه دیفای، وب۳ و اپلیکیشن‌های بلاک‌چینی فراهم کند. با این حال، او هشدار می‌دهد که چنین مدلی ممکن است در آینده به افزایش نفوذ دولت‌ها در حاکمیت شبکه‌های بلاک‌چینی بینجامد؛ مسئله‌ای که ممکن است با اصول بنیادین تمرکززدایی در تضاد باشد.
تصمیم نهایی چه زمانی گرفته می‌شود؟
طبق اطلاعات رسمی منتشرشده در سایت بانک مرکزی اروپا، تاکنون هیچ تصمیم قطعی درباره انتخاب بلاکچین عمومی یا خصوصی برای یوروی دیجیتال اتخاذ نشده است. با این حال، تا پایان سال ۲۰۲۵ شورای حکومتی ECB تصمیم نهایی در خصوص ادامه یا توقف پروژه را اعلام خواهد کرد.
این زمان‌بندی، فرصت قابل توجهی برای مشارکت شرکت‌های فناوری، فعالان بازار رمزارز و نهادهای سیاست‌گذار فراهم می‌آورد تا در تعیین مسیر آینده پول دیجیتال اروپا اثرگذار باشند.
آیا انتخاب اتریوم یا سولانا می‌تواند آغازگر تغییری بنیادین باشد؟
در صورت انتخاب یکی از بلاکچینهای عمومی شناخته‌شده مانند اتریوم با پشتوانه عظیم توسعه‌دهندگان و قراردادهای هوشمند، یا سولانا با سرعت بالا و کارمزد پایین، اروپا می‌تواند نه‌تنها به رقیبی جدی برای چین در حوزه CBDC تبدیل شود، بلکه الگویی برای سایر کشورهای غربی نیز ارائه دهد.
اتریوم با استانداردهای تثبیت‌شده مانند ERC-20 و ERC-721، و سولانا با پرفورمنس چشمگیر در اجرای تراکنش‌های سریع، هر دو ظرفیت تبدیل‌شدن به زیرساخت‌های رسمی مالی را دارند.
نتیجه‌گیری
یوروی دیجیتال اکنون در نقطه عطفی حیاتی قرار دارد. انتخاب میان شفافیت و همکاری بلاکچینهای عمومی، یا کنترل و انحصار بلاکچینهای خصوصی، درواقع انتخاب میان آینده‌ای باز و متصل یا آینده‌ای بسته و متمرکز است.
اگر اتحادیه اروپا تصمیم بگیرد با جسارت مسیر بلاکچین عمومی را طی کند، ممکن است شاهد انقلابی در مدل‌های اقتصادی دیجیتال جهانی باشیم؛ اما اگر مسیر انحصاری را در پیش بگیرد، این احتمال وجود دارد که ابتکار عمل در رقابت رمزارزی به رقبای خارجی واگذار شود.
