در حالی که چشم‌های دنیا به دیدار دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در آلاسکا دوخته شده، رهبران اروپایی از ترامپ خواسته‌اند که در این جلسه، روسیه را به پذیرش آتش‌بس در جنگ اوکراین متقاعد کند. پیام اروپا واضح است: صلح باید اولویت باشد و هیچ توافقی بدون حضور اوکراین مشروعیت ندارد.
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، که از نزدیک با ترامپ و دیگر رهبران اروپایی در تماس بوده، در گفتگو با خبرنگاران تأکید کرد که هرگونه تصمیم‌گیری درباره سرنوشت خاک اوکراین تنها باید توسط خود این کشور اتخاذ شود. به‌گفته‌ی او، هیچ طرح مشخصی برای تبادل سرزمینی روی میز نیست و تمرکز کامل آمریکا، فعلاً، بر دستیابی به آتش‌بس است.
چرا آتش‌بس در این لحظه حیاتی است؟
جنگ اوکراین وارد سومین سال خود شده و شرایط انسانی در مناطق درگیری، به‌ویژه در شرق اوکراین، بحرانی است. از طرفی، حمایت مالی و نظامی غرب از اوکراین با فشارهای داخلی در حال کاهش است، و از طرف دیگر، روسیه هم زیر بار تحریم‌های سنگین و فشارهای سیاسی بین‌المللی قرار دارد.
دولت ترامپ، برخلاف رویکرد پیشین خود که بر بازدارندگی تأکید داشت، حالا به‌دنبال یک توافق موقت یا حتی دائمی برای توقف درگیری‌هاست. مکرون در همین رابطه اعلام کرد که ترامپ در نشست آلاسکا به‌صورت رسمی موضوع آتش‌بس را پیگیری خواهد کرد.
موضع آلمان: اوکراین باید در مذاکرات حضور داشته باشد
صدر اعظم آلمان، اولاف شولتس، نیز در موضعی مشابه، اعلام کرد که هرگونه گفتگو درباره آینده سیاسی یا نظامی جنگ باید با حضور اوکراین انجام شود. او با لحنی قاطع گفت:
«ما به‌روشنی اعلام کرده‌ایم که اوکراین باید در هر مذاکره‌ای که پس از نشست آلاسکا انجام می‌شود، نقش مستقیم و رسمی داشته باشد.»
به‌نظر می‌رسد که آلمان به‌دنبال جلوگیری از هرگونه توافق پشت‌پرده میان آمریکا و روسیه است که ممکن است به ضرر اوکراین تمام شود.
جدول بررسی مواضع بازیگران کلیدی در نشست آلاسکا
| بازیگر سیاسی | موضع رسمی درباره آتش‌بس | نکته کلیدی گفته‌شده در رسانه‌ها |
|---|---|---|
| ایالات متحده (ترامپ) | موافق | تمرکز روی آتش‌بس؛ هیچ طرح سرزمینی جدی روی میز نیست |
| فرانسه (مکرون) | موافق | تصمیم نهایی درباره خاک اوکراین فقط با خود اوکراین است |
| آلمان (شولتس) | موافق | اوکراین باید در هر مذاکره‌ای حضور رسمی و مؤثر داشته باشد |
| روسیه (پوتین) | نامشخص | موضع رسمی پیش از نشست اعلام نشده؛ مذاکرات در پیش است |
| اوکراین (زلنسکی) | خواهان پایان جنگ | خواهان مشارکت مستقیم در مذاکرات با تضمین منافع ملی |
آیا نشست آلاسکا آغازگر فصل تازه‌ای خواهد بود؟
دیدار آتی ترامپ و پوتین تنها یک گفتگوی سیاسی نیست؛ این نشست می‌تواند سرنوشت هزاران انسان را در مناطق جنگ‌زده رقم بزند. تحلیل‌گران می‌گویند اگر دو طرف بتوانند به یک توافق اولیه برای توقف عملیات نظامی برسند، فاز جدیدی از دیپلماسی برای پایان جنگ آغاز خواهد شد. اما اگر چنین توافقی حاصل نشود، تنش‌ها ممکن است بیش از گذشته تشدید شود.
ترامپ در تلاش است تا نقش یک میانجی مؤثر را ایفا کند؛ نقشی که می‌تواند هم وجهه جهانی آمریکا را بازسازی کند و هم به بحران اوکراین نقطه پایانی بزند.
نتیجه‌گیری
گرچه هنوز هیچ توافقی نهایی نشده، اما نشانه‌ها حاکی از آن‌اند که تحرکات دیپلماتیک جدی برای توقف جنگ در جریان است. دیدار ترامپ و پوتین، اگر به‌درستی مدیریت شود، می‌تواند نقطه عطفی در مسیر پایان بحران باشد. با این حال، بدون حضور فعال اوکراین در فرآیند مذاکرات، هیچ راه‌حلی نمی‌تواند پایدار یا قابل قبول باشد.
