درحالی‌که سه سال از سقوط صرافی FTX می‌گذرد، بالاخره امیدی تازه برای طلبکاران این پلتفرم پدیدار شده است. طبق تصمیم دادگاه ورشکستگی ایالات متحده در دلاویر، مبلغ ۱.۹ میلیارد دلار وجه نقد برای پرداخت به طلبکاران آزاد شده و قرار است از تاریخ ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۵ (۸ مهر ۱۴۰۴) این روند آغاز شود. اما این تنها بخشی از ماجراست؛ چون نه فقط رقم پرداختی، بلکه شیوه‌ی پرداخت و محدودیت‌های قانونی باعث اختلاف‌نظرهای زیادی شده است.
چه کسانی در این مرحله از پرداخت سهم دارند؟
مطابق بیانیه رسمی منتشرشده در تاریخ ۲۳ ژوئیه ۲۰۲۵، این پرداخت شامل سه گروه اصلی از طلبکاران می‌شود:
-
کلاس ۵ (مطالبات مشتریان): افرادی که به‌طور مستقیم دارایی‌های دیجیتال خود را در پلتفرم FTX نگهداری می‌کردند.
-
کلاس ۶ (مطالبات عمومی بدون وثیقه): شرکت‌ها، شرکا یا ذی‌نفعانی که بدهی‌های غیرمستقیم از FTX دارند.
-
مطالبات راحت‌تر (Convenience Claims): شامل طلبکارانی با رقم پایین که مشمول روند ساده‌تری از بازپرداخت هستند.
شرط مهم برای دریافت سهم از این مرحله، تکمیل فرآیند احراز هویت، ارسال فرم‌های مالیاتی، و ثبت‌نام نهایی تا تاریخ ۱۵ اوت ۲۰۲۵ (۲۵ مرداد ۱۴۰۴) است.
چرا این پرداخت ممکن شد؟ نقش مهم کاهش ادعاهای مشکوک
تا چندی پیش، بسیاری از دارایی‌های FTX به خاطر ادعاهای حل‌نشده بلوکه شده بود. اما دادگاه در یک تصمیم سرنوشت‌ساز، مقدار ذخیره مورد نیاز برای مطالبات مورد مناقشه را از ۶.۵ میلیارد دلار به ۴.۳ میلیارد دلار کاهش داد. این تصمیم نه‌تنها حجم قابل‌توجهی نقدینگی آزاد کرد، بلکه مسیر پرداخت‌های جدید را نیز هموار نمود.
چه کسانی پرداخت را انجام خواهند داد؟
برای تسهیل پرداخت‌ها، FTX از سرویس‌دهنده‌های معروفی استفاده خواهد کرد:
-
BitGo برای تأمین امنیت کیف‌پول‌های دیجیتال
-
Kraken برای کاربران دنیای ارزهای دیجیتال
-
Payoneer برای دریافت وجه در قالب پول فیات
این شرکت‌ها مسئول خواهند بود تا پرداخت‌ها را براساس مشخصات کاربران پردازش کرده و به حساب آن‌ها منتقل کنند.
مقایسه وضعیت پرداخت در کشورهای مختلف
| کشور / منطقه | مبلغ مطالبه‌شده (تقریبی) | محدودیت قانونی |
|---|---|---|
| چین | ۲۷۰ میلیون دلار | محدودیت پرداخت بین‌المللی |
| روسیه | ۲۰۰ میلیون دلار | احتمال توقیف دارایی توسط دولت |
| آمریکا | نامشخص ولی مجاز | بدون مانع خاص |
| اروپا | متنوع ولی مجاز | محدودیت‌های مالیاتی |
کاربران ساکن کشورهایی مثل چین و روسیه همچنان با ابهامات حقوقی روبرو هستند و ممکن است پرداخت به آن‌ها با تأخیر یا حتی توقف مواجه شود.
چرا طلبکاران از شیوه پرداخت ناراضی‌اند؟
بزرگ‌ترین انتقاد طلبکاران به شیوه ارزش‌گذاری مطالبات است. FTX تصمیم گرفته است تا دارایی‌های دیجیتال را بر مبنای ارزش دلاری در زمان ورشکستگی (نوامبر ۲۰۲۲) محاسبه کند؛ یعنی زمانی که قیمت بیت‌کوین بین ۱۶ تا ۲۰ هزار دلار در نوسان بود. اما اکنون با جهش فوق‌العاده قیمت بیت‌کوین تا حدود ۱۲۰ هزار دلار و رشد دیگر آلت‌کوین‌ها، این شیوه محاسبه به‌نظر بسیاری از طلبکاران ناعادلانه می‌رسد.
بسیاری از کاربران معتقدند که طبق شرایط خدمات FTX، ارزش دارایی‌ها باید با توجه به بازار فعلی محاسبه شود، نه ارزش سقوط‌کرده زمان ورشکستگی. به همین دلیل، چندین شکایت رسمی نیز در دادگاه ثبت شده است.
پشت پرده‌ی این ارزش‌گذاری؛ چرا دادگاه هنوز کوتاه نیامده؟
استدلال اصلی دادگاه این است که در قوانین ورشکستگی، تعیین ارزش مطالبات باید براساس دارایی‌های نقدشده یا قابل نقد در زمان ثبت ورشکستگی انجام شود. اگرچه بسیاری از کارشناسان این دیدگاه را قدیمی و ناعادلانه می‌دانند، اما تا امروز، مدل دلاری ارزش‌گذاری اولیه همچنان پابرجاست.
آیا بازپرداخت کامل خواهد بود؟ چه میزان از سرمایه بازگشته است؟
طبق آخرین ارزیابی‌ها، FTX توانسته تا ۱۶.۵ میلیارد دلار دارایی نقد کند. این عدد، شامل پرداخت اصل طلب به بسیاری از کاربران به‌علاوه ۹ درصد سود سالانه برای طلبکاران غیردولتی است. اما نکته ناراحت‌کننده اینجاست که در زمان ورشکستگی، تقریباً هیچ رمزارزی در دست FTX باقی نمانده بود:
-
تنها ۰.۱٪ از بیت‌کوین‌ها
-
و حدود ۱.۲٪ از اتریوم‌ها به‌صورت ذخیره مانده بود.
نتیجه‌گیری
اعلام توزیع ۱.۹ میلیارد دلار شاید یک موفقیت حقوقی باشد، اما اعتماد کاربران رمزارزی چیزی نیست که با دلار بازیابی شود. آن‌ها حالا دیگر نه‌تنها پول خود را با ارزش کمتر می‌گیرند، بلکه درس بزرگی هم از ریسک‌های پلتفرم‌های متمرکز گرفته‌اند.
