درحالی‌که بسیاری انتظار داشتند ETF اسپات بیت‌کوین مسیر را برای رشد چشمگیر این دارایی هموار کند، طلا با بازدهی ۵۸ درصدی طی یک‌سال گذشته، در برابر افت ۱۲ درصدی بیت‌کوین، مسیر متفاوتی را پیموده است. این اختلاف عملکرد، نه‌تنها سؤال‌هایی درباره جایگاه بیت‌کوین در سبد سرمایه‌گذاران نهادی ایجاد کرده، بلکه اعتماد نهادهای بزرگ به طلا را نیز دوباره برجسته کرده است.
زیرساخت، اعتماد و قدمت: برتری سنتی طلا در برابر بیت‌کوین
برخلاف تصور عموم، مشکل اصلی بیت‌کوین فقط نوسان بالا یا مقررات نامشخص نیست. آن‌طور که Mark Connors، مدیر پیشین ریسک در کردیت سوئیس و بنیان‌گذار Risk Dimensions می‌گوید، مسأله اصلی در عدم اعتماد ساختاری نهادها به بیت‌کوین نهفته است.
طلا از قرن‌ها پیش در تسویه تجارت‌های بین‌المللی، ذخایر بانک‌های مرکزی و دارایی‌های جایگزین ارزها استفاده شده است. در مقابل، بیت‌کوین هنوز نتوانسته وارد چرخه تسویه بین‌المللی یا ساختار دارایی بانک‌های مرکزی شود.
نقش طلایی کشورهای عضو بریکس در تقویت تقاضا برای طلا
در سال ۲۰۲۵، چین، هند و روسیه، به‌عنوان اعضای کلیدی گروه BRICS، نه‌تنها بر حجم ذخایر طلای خود افزودند، بلکه در برخی معاملات نفتی از طلا به‌جای دلار استفاده کردند. این اتفاق به‌وضوح نشان داد که طلا نه‌فقط دارایی ذخیره‌ای بلکه ابزار تسویه نیز هست. این ویژگی‌ای است که بیت‌کوین هنوز به آن دست نیافته است.
فشار نقدینگی و افت بیت‌کوین: مشکل از کجاست؟
ریزش ۳۰ درصدی بیت‌کوین از اوج جولای، فقط به احساسات بازار مربوط نمی‌شود. کندی در هزینه‌کرد دولت آمریکا و افزایش موجودی خزانه‌داری باعث کاهش نقدینگی جهانی شده است. این کاهش، ضربه شدیدی به دارایی‌های پرریسک مانند بیت‌کوین زده که به‌شدت به نقدینگی حساس هستند.
به‌ویژه در بازار آسیا که بیت‌کوین با لوریج بالا معامله می‌شود، کاهش تزریق پول، مستقیماً به افت قیمت منجر شده است. درحالی‌که بازار طلا در همین مدت با رشد پایداری همراه بوده و از ۴۱۰۰ دلار در هر اونس عبور کرده است.
مقایسه عملکرد طلا و بیت‌کوین در یک نگاه
| دارایی | تغییر از ژانویه ۲۰۲۴ تا نوامبر ۲۰۲۵ | دلایل اصلی عملکرد |
|---|---|---|
| طلا | افزایش ۵۸٪ | تقاضای نهادی، نقش در تجارت جهانی، ذخایر بریکس |
| بیت‌کوین | کاهش ۱۲٪ | ضعف نقدینگی، نبود پذیرش نهادی گسترده، ساختار لوریج |
بیت‌کوین، هنوز برای نهادها «خیلی جوان» است
یکی از نکات کلیدی صحبت‌های Connors این بود که سرمایه‌گذاران اصلی مانند صندوق‌های بازنشستگی، بانک‌های مرکزی و ثروت‌های حاکمیتی هنوز بیت‌کوین را در کلاس دارایی‌های مورد تایید خود وارد نکرده‌اند. به‌گفته او:
«برخی از این نهادها هنوز حتی تماس نگرفته‌اند تا یک کیف‌پول بگیرند.»
این جمله به‌خوبی نشان می‌دهد که فاصله میان آنچه ما به‌عنوان مقبولیت بیت‌کوین در فضای دیجیتال می‌شناسیم، با واقعیت تصمیم‌گیران بزرگ مالی جهان بسیار زیاد است.
آیا بیت‌کوین جای طلا را می‌گیرد؟
گرچه چشم‌انداز آینده برای بیت‌کوین کاملاً منفی نیست و Connors نیز احتمال بازگشت نقدینگی را مطرح می‌کند، اما تأکید می‌کند که نباید بیت‌کوین و طلا را جایگزین یکدیگر در نظر گرفت. نهادهای بزرگ به‌دنبال دارایی‌هایی هستند که با ماندیت حقوقی و ساختارهای قانونی‌شان هماهنگ باشد. و طلا این ویژگی‌ها را دارد، ولی بیت‌کوین هنوز نه.
نتیجه گیری
طلا مسیر چند صد ساله‌ای را طی کرده تا به این نقطه برسد. بیت‌کوین اما، در حال ساختن زیرساخت و جلب اعتماد است. تا وقتی که بیت‌کوین در سیستم‌های مالی رسمی، نظام‌های پرداخت و ذخایر ارزی نهادها نفوذ نکند، نمی‌توان از جایگزینی واقعی آن با طلا سخن گفت. این مسیر ممکن است چند سال دیگر زمان ببرد. اما اگر دولت‌ها همچنان به چاپ پول ادامه دهند و ضعف ارزهای فیات ادامه‌دار باشد، بیت‌کوین فرصتی برای اثبات خود پیدا خواهد کرد.