تصور کنید در سالن کنسرتی نشستهاید و هر نت موسیقی که میشنوید، بازتابی از نوسانات قیمت بیتکوین در بازار جهانی است. این تصویر، نه یک رؤیای هنرمندانه، بلکه پروژهای واقعی و مصوب در کشور برزیل است که با هدف تبدیل دادههای زندهی مالی به موسیقی، راهاندازی شده و توانسته تاییدیه لازم برای جذب سرمایه از طریق برنامههای مشوق مالیاتی فرهنگی دولت را دریافت کند.
در این ابتکار منحصربهفرد، صدای بیتکوین شنیده خواهد شد؛ اما نه با زبان کد و نمودار، بلکه با زبان موسیقی کلاسیک و سازهای زندهای که دقیقاً بر اساس نوسانات قیمت این رمزارز جهانی، ریتم، ملودی و هارمونی خود را تغییر میدهند.
پشتپردهی پروژه: از الگوریتم تا اجرای زنده در پایتخت برزیل
این کنسرت در برازیلیا، پایتخت فدرال کشور برزیل برگزار خواهد شد و بهطور کامل از الگوریتمی بهره میبرد که بهصورت لحظهای، حرکات قیمتی بیتکوین را تحلیل و به نتهای موسیقایی تبدیل میکند. نکته قابل توجه اینجاست که اطلاعات مورد استفاده، نه صرفاً قیمت پایانی یا میانگین روزانه، بلکه شامل مجموعهای از دادههای فنی بازار مانند حجم معاملات، روندها و حتی نوسانات ناگهانی خواهد بود.
این الگوریتم همانند رهبر ارکستر دیجیتال عمل کرده و مسیر اجرای نوازندگان را لحظه به لحظه تنظیم میکند. مخاطبان، بهجای تماشای نمودار روی صفحهی بورس یا صرافی دیجیتال، نوسانات را با گوش خود تجربه خواهند کرد.
اهمیت قانونی پروژه و حمایت دولت برزیل
پروژهی موسیقی بیتکوین تحت «قانون رونه» (Rouanet Law) مورد تایید دولت برزیل قرار گرفته است؛ قانونی که به پروژههای فرهنگی اجازه میدهد از معافیتهای مالیاتی برای جذب سرمایه بهره ببرند. در نتیجه، نهادها و شرکتهای خصوصی میتوانند تا سقف ۱.۰۹ میلیون رئال برزیل (معادل تقریبی ۱۹۷ هزار دلار آمریکا) در این پروژه سرمایهگذاری کنند و این مبلغ را از مالیاتهای خود کسر نمایند.
پروژه بهصورت رسمی در دستهی «موسیقی سازی» ثبت شده و تا پایان سال جاری میلادی فرصت جذب سرمایه را دارد. این موضوع نشاندهندهی اعتماد ساختارهای فرهنگی و اقتصادی برزیل به خلاقیتهای فناورانه در عرصه هنر است.
تجربهی شنیداری از نوسان: آیا میتوان بازار را شنید؟
ترکیب هنر و دادههای خام بازار، مفهومی است که در سالهای اخیر مورد توجه هنرمندان در سراسر جهان قرار گرفته است. در این پروژه نیز، تلاش شده تا مفهومی پیچیده همچون نوسانات بازار مالی، به زبانی تبدیل شود که نهتنها قابل درک باشد، بلکه از لحاظ زیباییشناختی نیز جذابیت شنیداری داشته باشد.
مخاطب در این تجربه، همزمان با صعود و نزول قیمت بیتکوین، شاهد تغییرات در تُن صدا، شدت و حتی ریتم موسیقی خواهد بود. این اجرا نوعی روایت لحظهای از رفتار بازار است، بدون نیاز به نمودار یا تحلیلگر مالی؛ فقط با گوش سپردن.
پیشینهای از هنرهای الگوریتمی با محوریت رمزارزها
پروژهی برزیلی، اولین تجربه در استفاده از دادههای بیتکوین در هنر نیست. در سال ۲۰۲۰، اثری با نام «Right Place & Right Time» توسط هنرمند آمریکایی «مت کین» طراحی شد که با استفاده از دادههای بازار، چهرهی خود را بهصورت روزانه تغییر میداد. این اثر در پلتفرم دیجیتال Async Art بهصورت NFT منتشر شد و هر لایه از آن، بهصورت مجزا، با نوسانات قیمت بیتکوین همگام بود.
همچنین هنرمند مطرح «رفیک آنادول» با بهرهگیری از دادههای محیطی و الگوریتمهای یادگیری ماشین، آثار بصری پویایی خلق کرده است که ترکیبی از داده و زیبایی هنری بهشمار میروند. از جمله پروژهی «Winds of Yawanawá» که با همکاری بومیان آمازون اجرا شد.
چرا این پروژه فراتر از یک تجربه موسیقایی است؟
این کنسرت، تنها یک اجرای هنری نیست؛ بلکه پنجرهای است به آیندهی تلفیق تکنولوژی، داده و هنر. زمانیکه مفاهیم انتزاعی مانند «نوسانات بازار» در قالب صدا و احساس قابل لمس میشوند، درک عمومی نسبت به مفاهیمی چون اقتصاد دیجیتال نیز دستخوش تغییر میگردد.
همچنین، این حرکت گامی مهم در جهت مردمیسازی رمزارزهاست. برای بسیاری از مردم، مفاهیم فنی و پیچیدهی رمزارزی، دور از دسترس یا سردرگمکنندهاند. اما تبدیل این مفاهیم به تجربهای هنری، راهی متفاوت و ملموس برای آشنا شدن با دنیای غیرمتمرکز مالی فراهم میکند.
جدول مقایسه پروژه بیتکوینی برزیل با آثار پیشین
| ویژگی | پروژه برزیل | پروژه Right Place & Right Time | آثار Refik Anadol |
|---|---|---|---|
| نوع داده | قیمت لحظهای بیتکوین | بازار بیتکوین | دادههای محیطی، تاریخی |
| خروجی هنری | موسیقی زنده | اثر دیجیتال تصویری متغیر | اینستالیشن تصویری و NFT |
| تعامل با مخاطب | اجرای زنده و شنیداری | تغییر بصری در NFT | نمایشگاههای تعاملی |
| استفاده از NFT | ذکر نشده | از طریق Async Art | بله، مثل Winds of Yawanawá |
نتیجه گیری
پروژهی ارکستر بیتکوین در برزیل نهتنها گامی جسورانه در راستای نوآوری هنری است، بلکه نمونهای کمنظیر از استفادهی دادههای اقتصادی در بطن موسیقی سنتی محسوب میشود. با دریافت مجوز رسمی و بهرهمندی از حمایتهای فرهنگی دولت، این ابتکار احتمالاً توجه بسیاری از علاقهمندان به هنر دیجیتال، موسیقی و رمزارز را به خود جلب خواهد کرد.
اگر برایتان جالب است که چگونه دادههای اقتصادی میتوانند به هنر تبدیل شوند، یا علاقهمند به تجربههای چندحسی در دنیای دیجیتال هستید، حتماً مسیر این پروژه را دنبال کنید.
