در دنیای فناوری، زمانی که دو غول مثل مایکروسافت و OpenAI پشت یک پروژه بایستند، اغلب انتظار نتایج شگفت‌انگیز داریم. اما اکنون، نشانه‌هایی از شکاف عمیق میان این دو شریک قدرتمند دیده می‌شود؛ شکافی که می‌تواند آینده‌ی هوش مصنوعی را تغییر دهد. طبق گزارشی اختصاصی از وال‌استریت ژورنال در ۱۷ ژوئن، مذاکرات میان این دو شرکت به بن‌بست رسیده و حتی بحث اقدامات قانونی از سوی OpenAI علیه مایکروسافت نیز به میان آمده است.
بیشتربخوانید : شکایت ایلان ماسک علیه OpenAI؛آیا ماسک برنده می‌شود؟
تغییر مسیر OpenAI؛ سودآوری در برابر کنترل
OpenAI که تا پیش از این به‌عنوان سازمانی غیرانتفاعی با ساختار «سود محدود» شناخته می‌شد، اکنون قصد دارد به یک شرکت سهامی سودده با مأموریت عمومی تبدیل شود. این تصمیم می‌تواند درهای جذب سرمایه‌های میلیاردی و ورود به بازار بورس را برایش باز کند.
اما این حرکت نیازمند رضایت کامل از سوی مایکروسافت است؛ شرکتی که نه تنها یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران OpenAI محسوب می‌شود، بلکه قدرت زیادی در ساختار داخلی این استارتاپ دارد. مخالفت مایکروسافت با این انتقال ساختاری، به نوعی حکم ترمز برای رویاهای مالی OpenAI را دارد و در پاسخ، مدیران این شرکت به دنبال شکایت ضد انحصاری از شریک تجاری خود هستند.
پشت‌پرده‌ی اختلاف: مالکیت، انحصار و رقابت مستقیم
برای درک بهتر ماجرا باید به توافقات گذشته نگاهی بیندازیم. مایکروسافت از سال ۲۰۱۹ تاکنون نزدیک به ۱۴ میلیارد دلار در OpenAI سرمایه‌گذاری کرده و در حال حاضر صاحب ۴۹٪ از سهام زیرمجموعه‌ی سودده OpenAI LP است. این سهم در سال ۲۰۲۵، معادل ۱۴۷ میلیارد دلار ارزش‌گذاری شده.
با وجود این سرمایه‌گذاری عظیم، مایکروسافت حق انحصاری استفاده از فناوری‌های OpenAI و همچنین تامین کل زیرساخت‌های پردازشی آن را در اختیار دارد. همین موضوع باعث شده مایکروسافت عملاً سدی بزرگ در مسیر استقلال کامل OpenAI به‌شمار بیاید.
رقابت در زیر پوست شراکت: GitHub Copilot در برابر Windsurf
نکته جالب در این مناقشه، تبدیل تدریجی همکاری به رقابت است. برای مثال، محصول GitHub Copilot که توسط مایکروسافت عرضه شده، به طور مستقیم با Windsurf از OpenAI رقابت می‌کند. همچنین، گزارش‌هایی منتشر شده مبنی بر اینکه مایکروسافت در حال توسعه‌ی مدل زبانی اختصاصی خود است؛ مدلی که می‌تواند وابستگی این شرکت به ChatGPT را کاهش دهد.
در این میان، سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا مایکروسافت به‌دنبال تملک گسترده‌تر OpenAI است؟ یا شاید ترجیح می‌دهد این همکاری به تدریج از هم بپاشد تا بتواند پروژه‌های خودش را بدون محدودیت پیش ببرد.
جدول مقایسه تضاد منافع میان OpenAI و مایکروسافت
| موضوع اختلاف | دیدگاه OpenAI | دیدگاه مایکروسافت |
|---|---|---|
| ساختار مالکیت | حفظ استقلال و تبدیل به شرکت عمومی | افزایش سهم مالکیت و حفظ کنترل |
| سودآوری | جذب سرمایه از طریق بازار بورس | مدیریت مسیر سود از طریق شراکت فعلی |
| فناوری | توسعه مستقل ابزارهایی مثل Windsurf | تکیه بر محصولات اختصاصی مثل Copilot |
| آینده همکاری | احتمال شکایت و تجدیدنظر در قرارداد | مقاومت در برابر تغییر ساختار |
نتیجه‌گیری
آنچه اکنون بین OpenAI و مایکروسافت رخ می‌دهد، تنها یک اختلاف تجاری ساده نیست. این ماجرا می‌تواند نقشه‌ی راه آینده‌ی هوش مصنوعی را تغییر دهد. اگر شکایت OpenAI جدی شود یا مایکروسافت به‌دنبال سهم بیشتری باشد، بعید نیست که این همکاری به پایان برسد یا در شکل کاملاً جدیدی ادامه یابد.
نکته قابل تأمل آن است که در دنیای امروز، هر تغییری در روابط میان شرکت‌های کلیدی فعال در AI، می‌تواند نه‌تنها بازار تکنولوژی، بلکه حتی بازارهای مالی و رمزارزها را نیز تحت‌تأثیر قرار دهد. به‌ویژه که OpenAI به‌نوعی نماد مسیر توسعه AGI (هوش عمومی مصنوعی) محسوب می‌شود.
