روز سه‌شنبه، تصویب لایحه بودجه عظیم دونالد ترامپ در سنای آمریکا توانست وال‌استریت را به دو دسته برنده‌ها و بازنده‌ها تقسیم کند. در حالی‌که شاخص داوجونز با رشد ۳۴۰ واحدی معادل ۰.۷۷ درصدی روبه‌رو شد و روحیه معامله‌گران سنتی را تقویت کرد، دو شاخص مهم دیگر یعنی S&P500 و نزدک سقوط‌های خفیفی را تجربه کردند. این در شرایطی بود که بسیاری انتظار داشتند فضای اقتصادی با تصویب این بودجه صعودی‌تر شود اما جزئیات آن برای بخشی از سرمایه‌گذاران نگران‌کننده بود.
در واقع، ترکیب کاهش بی‌سابقه مالیات‌ها و حذف بخشی از بودجه‌های حوزه سلامت و انرژی پاک باعث شد تحلیل‌گران درباره پیامدهای بلندمدت این سیاست‌ها هشدار دهند. اگر اهل بورس باشید، حتماً می‌دانید هر خبری که به طور مستقیم بر سودآوری شرکت‌ها و هزینه‌های دولت اثر بگذارد، می‌تواند در کوتاه‌مدت بازار را دچار نوسان‌های شدید کند.
نقش تصمیمات ترامپ در سقوط عجیب سهام تسلا
شاید عجیب‌ترین واکنش بازار مربوط به تسلا، شرکت مشهور خودروهای برقی ایلان ماسک بود که تنها در یک روز ۸ درصد از ارزش سهامش را از دست داد. سهام این غول فناوری از ۳۲۰ دلار تا حدود ۲۹۵ دلار سقوط کرد و البته بعد از ظهر کمی ترمیم شد و به ۳۰۳ دلار رسید. اما دلیل این کاهش چه بود؟
بخشی از این ریزش به درگیری تازه ترامپ و ماسک برمی‌گردد. ایلان ماسک، که سال‌ها از حمایت‌های دولتی در زمینه انرژی پاک بهره‌مند بود، به‌شدت به بودجه تازه اعتراض کرد و آن را «ویرانگر و دیوانه‌وار» توصیف نمود. پاسخ ترامپ هم درخور توجه بود: او تهدید کرد قراردادهای پر سود دولتی تسلا و اسپیس‌ایکس را بازنگری کند. برای شرکتی مثل تسلا که بخش قابل توجهی از مزیت رقابتی‌اش وابسته به سوبسیدها و معافیت‌های مالیاتی انرژی پاک بوده، این تهدید بسیار جدی محسوب می‌شود.
تصویب بودجه و پیامدهای آن برای اقتصاد و سیاست
بر اساس محتوای تصویب‌شده، این لایحه چند تریلیون دلار کاهش مالیات برای کسب‌وکارها و سرمایه‌گذاران ثروتمند به همراه دارد. در عین حال، بودجه برنامه‌هایی مثل مدیکید (بیمه سلامت فقرا)، کوپن مواد غذایی و پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر تا حد زیادی کوچک می‌شود. این ترکیب، در نگاه بسیاری از اقتصاددانان، ممکن است در کوتاه‌مدت نقدینگی را بالا ببرد اما کسری بودجه تاریخی ۳.۳ تریلیون دلاری را رقم می‌زند.
سنای آمریکا با رأی ۵۱ به ۵۰ این طرح را گذراند؛ رأی سرنوشت‌ساز توسط معاون رئیس‌جمهور، جِی.دی. ونس صادر شد. سه سناتور جمهوری‌خواه – رند پل، سوزان کالینز و تام تیلیس به دلیل نگرانی‌های مالی مخالفت کردند.
واکنش بازارهای مالی؛ چرا شاخص‌ها مسیر متفاوتی را پیمودند؟
در بازار سرمایه همیشه مهم‌ترین اصل انتظارات سرمایه‌گذاران است. شاخص داوجونز به دلیل حضور شرکت‌های سنتی‌تر و صنعتی‌تر، از وعده‌های کاهش مالیات و رشد اقتصادی استقبال کرد. اما S&P500 و نزدک که پر از سهام تکنولوژی و استارتاپ‌های نوآور هستند، نگران قطع حمایت‌های انرژی پاک و افزایش تنش‌های دولت با چهره‌هایی مثل ماسک شدند.
برای درک بهتر این تفاوت‌ها، جدول زیر روند تغییرات شاخص‌ها را نشان می‌دهد:
| شاخص | تغییر روزانه | علت اصلی تغییر |
|---|---|---|
| داوجونز | +۳۴۰ واحد (+۰.۷۷٪) | خوش‌بینی به کاهش مالیات شرکت‌های بزرگ |
| S&P500 | -۰.۱۱٪ | نگرانی درباره کسری بودجه و کاهش کمک‌ها |
| نزدک | -۰.۶۱٪ | افت سهام فناوری به‌ویژه تسلا |
این جدول به‌وضوح بیانگر واکنش دوگانه وال‌استریت به بودجه تازه ترامپ است.
تاثیر اختلاف ترامپ و ماسک بر آینده تسلا
وقتی ایلان ماسک به صراحت از لایحه انتقاد کرد و ترامپ تهدید به بررسی قراردادهای اسپیس‌ایکس کرد، بازار متوجه شد که دور تازه‌ای از نزاع شخصی و سیاسی در حال شکل‌گیری است. این تنش‌ها می‌تواند به اعتماد سرمایه‌گذاران لطمه بزند. مثال مشابهی که شاید یادتان باشد، اختلاف ترامپ با جف بزوس در سال ۲۰۱۸ بود که باعث شد سهام آمازون برای چند هفته روند نزولی داشته باشد. حالا هم بسیاری نگران‌اند تسلا نتواند همان حمایت‌های کلیدی را حفظ کند.
سرمایه‌گذاران باید چه انتظاری داشته باشند؟
این بودجه به احتمال زیاد تا ماه‌های آینده روی سهام شرکت‌های فناوری، صنعت انرژی پاک و پیمانکاران دولتی تأثیرگذار خواهد بود. سرمایه‌گذارانی که قصد خرید یا فروش دارند، باید اخبار مذاکرات کنگره و تهدیدات احتمالی ترامپ را دقیق پیگیری کنند. اگر به دنبال ریسک کمتر هستید، ممکن است به‌طور موقت سرمایه‌گذاری در صنایع سنتی‌تر انتخاب محتاطانه‌تری باشد.
نتیجه گیری
بودجه عظیم ترامپ ترکیبی از فرصت‌های تازه و تهدیدهای جدی است. از یک طرف کاهش مالیات‌ها می‌تواند سود بسیاری از شرکت‌ها را بالا ببرد؛ از سوی دیگر، کسری بودجه و کاهش بودجه انرژی پاک، آینده صنایع نوآور را نامطمئن‌تر می‌کند. داستان سقوط سهام تسلا تنها آغاز ماجرایی است که شاید در ماه‌های آینده هم بازار را متلاطم نگه دارد.
