در شرایطی که جنگ اوکراین و روسیه همچنان ادامه دارد، سرگی لشچنکو، مشاور دفتر ریاست‌جمهوری اوکراین، موضعی صریح را در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرده است: بدون آتش‌بس، مذاکره‌ای در کار نخواهد بود. این اظهارنظر، نه‌تنها خط‌مشی دولت اوکراین را شفاف‌تر می‌کند، بلکه پیام مشخصی به جامعه بین‌الملل مخابره می‌کند: صلح باید از میدان نبرد، نه میز مذاکره آغاز شود.
برخلاف برخی پیش‌بینی‌ها که تصور می‌کردند گفت‌وگوهای دیپلماتیک می‌تواند بدون توقف درگیری‌ها آغاز شود، اوکراین تأکید دارد که هرگونه مذاکره بدون تضمین امنیت اولیه، تنها یک بازی سیاسی خواهد بود نه یک راه‌حل واقعی.
چرا اوکراین در این باره محتاط است؟
سرگی لشچنکو صراحتاً گفته است که آتش‌بس نه صرفاً یک خواسته انسانی، بلکه یک استراتژی کلیدی برای جلوگیری از باج‌گیری سیاسی است. تجربه‌های تاریخی از مذاکرات مشابه در مناطق درگیر جهان، نشان داده که کشور ضعیف‌تر در میدان جنگ، معمولاً در پای میز مذاکره نیز دست پایین را دارد.
اوکراین با علم به این موضوع، قصد دارد ابتدا تعادل قوا را از نظر نظامی به‌دست آورد تا بتواند با قدرت برابر وارد گفت‌وگو شود—نه با اضطرار و فشار خارجی.
مقایسه موضع اوکراین در برابر مذاکرات
| وضعیت | پیش از آتش‌بس | پس از آتش‌بس |
|---|---|---|
| ریسک باج‌گیری | بسیار بالا | قابل کنترل |
| امنیت هیئت مذاکره | تهدیدآمیز | امن‌تر |
| احتمال پیشرفت در گفت‌وگو | بسیار پایین | متوسط تا بالا |
| بازتاب رسانه‌ای | تضعیف جایگاه اوکراین | تقویت چهره دیپلماتیک |
| حمایت بین‌المللی | ناپایدار | بیشتر و هماهنگ‌تر |
همان‌طور که در جدول بالا مشاهده می‌شود، آتش‌بس نه‌تنها گامی برای کاهش خشونت است، بلکه نقشه‌ای برای موفقیت مذاکرات بعدی نیز به‌شمار می‌رود.
واکنش‌ها در سطح بین‌المللی: دنیا چه نظری دارد؟
اگرچه برخی ناظران غربی از اوکراین می‌خواهند که انعطاف بیشتری در سیاست خارجی‌اش نشان دهد، اما این موضع اخیر، نشان‌دهنده‌ی بلوغ استراتژیک کی‌یف در مواجهه با جنگ و دیپلماسی است. اوکراین به‌جای آنکه با شرایط تحمیلی وارد گفت‌وگو شود، تلاش می‌کند با حفظ شأن ملی، مذاکراتی با شانس واقعی برای موفقیت ترتیب دهد.
این تصمیم ممکن است بر روابط اوکراین با کشورهایی مانند فرانسه، آلمان یا حتی ایالات متحده نیز تأثیر بگذارد—کشورهایی که معمولاً خواهان حل‌وفصل سریع بحران‌ها از طریق میز مذاکره هستند، نه میدان جنگ.
آیا آتش‌بس ممکن است به روسیه فرصت بازسازی بدهد؟
سوالی که بسیاری از تحلیل‌گران مطرح می‌کنند این است: «آیا توقف درگیری، به روسیه فرصت تجدید قوا نمی‌دهد؟» پاسخ رسمی اوکراین روشن است: آتش‌بس باید دوطرفه، نظارت‌شده و قابل راستی‌آزمایی باشد. درواقع، این کشور می‌خواهد از تجربه‌ی تلخ توافقات گذشته، از جمله توافق مینسک، درس بگیرد. کی‌یف دیگر نمی‌خواهد وارد تله‌ی صلح نمایشی شود.
جمع‌بندی
بررسی دقیق موضع اوکراین نشان می‌دهد که این کشور قصد ندارد در روند صلح، عجولانه عمل کند. درخواست برای آتش‌بس نه نشانه‌ی ضعف، بلکه نشان‌دهنده‌ی درک عمیق از پیچیدگی‌های مذاکره در شرایط جنگی است. اوکراین می‌خواهد مذاکره‌ای واقعی، عادلانه و با نتایجی ملموس شکل بگیرد و معتقد است که این هدف تنها زمانی قابل دستیابی است که سلاح‌ها خاموش شوند و زبان دیپلماسی مجال سخن گفتن پیدا کند.
