ولیدیتور چیست؟ ویژگی‌ها و قدرت Validator

با گسترش محبوبیت ورود به دنیای معاملات رمزارزی و توسعه پروژه‌های کریپتوکارنسی، رفته رفته پتانسیل‌های این بستر سودآور برای کسب درآمد بیش از پیش نمایان شده و امروزه کاربران دنیای نوظهور رمزارزی صرفا با انجام معاملات خرید و فروش و قیمت ارز دیجیتال و موج‌سواری بر روی نوسانات قیمتی این دارایی‌های دیجیتالی، به کسب درآمد نمی‌پردازند، بلکه با روشن شدن ریسک‌های معاملاتی، غالب کاربران به سمت روش‌های کسب سود منفعل روی آورده‌اند که ریسک سرمایه‌گذاری کمتری در مقایسه با ترید دارند. یکی از این روش‌های کسب سود منفعل، فعالیت کاربران در دنیای کریپتو کارنسی به عنوان یک ولیدیتور (Validator) است؛ اما ولیدیتور به چه معناست و چه نقشی را در شبکه‌های بلاک چینی ایفا می‌کند؟!
آیا ولیدیتورها همان ماینرها هستند؟ ویژگی‌های یک ولیدیتور قدرتمند چیست؟ مطمئنا سوالات بسیار زیادی در ارتباط با ولیدیتورها ذهن‌تان را به خود مشغول ساخته است و با توجه به اهمیت آشنایی با ولیدیتور، آن هم نه صرفا برای سودآوری بلکه به دلیل نقش کلیدی این رکن فنی که موجب بهبود امنیت اکوسیستم مارکت رمزارزی شده در نهایت می‌تواند اعتماد کاربران بیشتری را برای سرمایه‌گذاری و ورود به دنیای کریپتوکارنسی جلب نماید. به همین علت ما این مقاله از بلاگ کریپتوباز را به معرفی و بررسی دقیق مفهوم ولیدیتور در دنیای ارز دیجیتال اختصاص داده‌ایم؛ اگر شما هم در این زمینه کنجکاو هستید، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

نگاهی بر ماهیت ولیدیتور و اعتبارسنج‌ها

آیا تاکنون به هدف اولیه توسعه‌دهندگان دنیای ارز دیجیتال فکر کرده‌اید؟ ویژگی اصلی شبکه‌های بلاک چینی در عدم تمرکز آن نهفته است و در اصل شبکه‌های بلاک چینی با هدف حذف واسطه‌هایی همچون بانک که هزینه‌های جانبی را به کاربران تحمیل می‌کنند، پا به عرصه وجودی نهاده‌اند؛ اما آیا حذف چنین واسطه‌های قدرتمندی بدون تامین امنیت بالا امکان‌پذیر است؟ اگر نگاهی دقیق به نحوه عملکرد این واسطه‌ها داشته باشیم؛ در این صورت متوجه این واقعیت خواهیم شد که عملکرد اصلی چنین نهادهایی صرفا در نظارت آن‌ها بر روند نقل و انتقالات وجوه و تائید آن‌هاست، آیا شبکه بلاک چینی هم می‌تواند چنین نقشی را در نقل و انتقالات مالی ایفا نماید؟

شبکه‌های بلاک چینی برای ایفای چنین نقشی به سراغ دفتر کل توزیع شده (Distributed Ledger Technology) رفته‌اند. دفتر کل همان چیزی است که در کلیه کسب‌وکارها و بانک‌ها وجود داشته و در اصل یک اصطلاح حسابداری است که در آن تاریخچه کلیه تراکنش‌ها قید شده است؛ اما چیزی که این دفتر را از سایر دفاتر کل موجود متمایز ساخته به ویژگی «توزیع شده» بودن آن مربوط می‌شود که بیانگر عدم تمرکز چنین دفاتری است و این عدم تمرکز به این صورت اتفاق افتاده است که هر کاربری در شبکه بلاک چینی، نسخه‌ای از این دفتر کل توزیع شده را در اختیار دارد و هر تراکنشی که در سطح مارکت رمزارزی صورت می‌گیرد بایستی در نهایت در فرآیند اعتبارسنجی شبکه وارد شده و کلیه کاربران فعال در حوزه اعتبارسنجی بر روی این مسئله که آیا تراکنش مورد نظر براساس قوانین بلاک چین مورد نظر انجام یافته یا خیر، توافق نمایند. 

به بیان بهتر، ولیدیتور به عنوان ناظمان دنیای بلاک چین شناخته می‌شوند و این اصطلاح و عنوان به افرادی اطلاق می‌شود که با استفاده از تجهیزات سخت‌افزاری و همچنین دانش فنی خویش به اعتبارسنجی و بررسی صحت تراکنش‌ها در بازار رمزارزی می‌پردازند. مطمئنا هدف اصلی از در نظر گرفتن فرآیند اعتبارسنجی تراکنش‌ها و ظهور اصطلاح ولیدیتور در دنیای کریپتوکارنسی به این مسئله مربوط می‌شود که کاربران شبکه‌های بلاک چینی نتوانند با دو بار خرج کردن رمزارزها و انجام حمله Double Spend به امنیت اکوسیستم رمزارزی ضربه بزنند؛ اما آیا یک ولیدیتور به صورت رایگان به انجام چنین کاری می‌پردازد؟ مسلما پاسخ به این سوال منفی بوده و قبول عنوان ولیدیتوری شبکه بلاک چین صرفا یک کار داوطلبانه و رایگان نیست، بلکه این افراد در ازای انجام عمل اعتبارسنجی تراکنش‌ها در شبکه، پاداش و مزایای ویژه‌ای دریافت می‌کنند.

ولیدیتور و الگوریتم اجماع شبکه بلاک چینی

براساس مطالب گفته شده در فوق، روشن گردید که ولیدیتور به گره و نودی در بستر شبکه بلاک چینی اطلاق می‌شود که به تاریخچه کامل تراکنش‌ها در دفتر کل توزیع شده دسترسی داشته و با ارزیابی شرایط تراکنش‌ها، در صورتی که تراکنش مورد نظر منطبق با قوانین شبکه صورت گرفته باشد، آن را به تاریخچه تراکنش‌های انجام یافته اضافه می‌کند و پس از تائید ولیدیتورهاست که تراکنش‌ها به استخر تراکنش (Mempool) وارد می‌شوند؛ اما آیا ولیدیتور صرفا در شبکه‌های بلاک چینی حضور دارد که از الگوریتم اجماع اثبات سهام (PoS) بهره گرفته‌اند یا در شبکه‌های بلاک چینی با الگوریتم اجماع اثبات کار (PoW) نیز حضور دارند؟! 

به هنگامی که صحبت از ولیدیتور می‌شود، بسیاری از کاربران چنین تصور می‌کنند که از این اصطلاح صرفا می‌توان برای نودهای فعال در الگوریتم اجماع اثبات سهام استفاده کرد؛ اما چنین تصوری درست نبوده و در شبکه‌های بلاک چینی نظیر بیت کوین که از الگوریتم اجماع اثبات کار بهره گرفته‌اند، نیز فرآیند اعتبارسنجی وجود دارد و در چنین شبکه‌هایی نیز برای اضافه شدن تراکنش به دفتر کل توزیع شده لازم است که تراکنش‌ها تائید گردند. البته لازم به ذکر است که در شبکه‌های بلاک چینی که از الگوریتم اجماع کار بهره می‌گیرند، این ولیدیتورها با عنوان «ماینر» شناخته می‌شوند که با انجام محاسبات پیچیده ریاضی، تراکنش‌ها را تائید کرده و در قبال چنین کاری پاداش دریافت می‌کنند. جالب است بدانید که در شبکه‌هایی نظیر اتریوم 2.0 که از الگوریتم اجماع اثبات سهام کمک می‌گیرند، یک ولیدیتور صرفا تا زمانی می‌تواند در فرآیند اعتبارسنجی تراکنش‌های شبکه مشارکت نماید که به استیکینگ توکن اختصاصی شبکه ادامه دهد و قفل کردن این دارایی برای تامین امنیت شبکه، امری حیاتی تلقی می‌شود.

مقایسه ماینرها و ولیدیتورها

گفته شد که کلیه شبکه‌های بلاک چینی چه از الگوریتم PoW استفاده کنند و چه از الگوریتم PoS به اعتبارسنجی تراکنش‌ها به منظور تامین امنیت شبکه بلاک چینی نیاز دارند؛ اما چرا اعتبارسنج‌ها در چنین شبکه‌هایی با دو عنوان متفاوت «ماینر» و «ولیدیتور» شناخته می‌شوند؟! آیا تفاوتی میان ماینرهای PoW و ولیدیتورهای PoS وجود دارد؟! به طور کلی گفته شد که ماینرها نیز نوعی ولیدیتور به شمار می‌آیند؛ اما علت نام‌گذاری مستقل چنین اعتبارسنج‌هایی به تفاوت کاربرد، روش کار و تاثیراتی که بر محیط از خود برجای می‌گذارند، مربوط می‌شود که در ادامه به بررسی تفصیلی هر یک از این موارد می‌پردازیم:

تفاوت در روش کار

برای آن که فردی بتواند در شبکه اتریوم که از الگوریتم اثبات سهام بهره می‌برد، به عنوان یک ولیدیتور فعالیت نماید، بایستی حدودا 32 اتر را در شبکه بلاک چینی اتریوم سهام‌گذاری و استیکینگ نماید؛ به بیان ساده‌تر، ولیدیتورها به منظور انجام فرآیند اعتبارسنجی به خرید هیچگونه تجهیزات سخت‌افزاری خاصی نیاز ندارند و صرفا با قفل دارایی‌های دیجیتالی خویش می‌توانند کار خود را به عنوان یک ولیدیتور شبکه بلاک چینی آغاز نمایند و این در حالیست که در شبکه‌ بیت کوین که از الگوریتم اثبات کار بهره می‌برد، ماینر برای آن که بتواند پاداش بلاک را دریافت کند و به جمع ماینرهای این شبکه بپیوندد به خرید تجهیزات سخت‌افزاری و دستگاه ماین نیاز دارد.

تفاوت در هزینه و تاثیر بر محیط زیست

تصور کنید که به صورت 24 ساعته و در طول کل روزهای هفته کامپیوتر شخصی خویش را روشن نگه دارید؛ آیا پس از گذشت دو هفته، کامپیوتر شما همان کارایی اولیه را خواهد داشت؟! مسلما جواب این سوال منفی است! ماینرها برای ورود به عرصه ماین ارزهای دیجیتال به سخت‌افزارهای با قدرت پردازشی بالا نیاز دارند که به صورت 24 ساعته روشن بوده و در حال مصرف انرژی است و مطمئنا قبل از ورود به این عرصه فعالیتی باید به هزینه‌های تعمیر، نگهداری و همچنین مصرف انرژی توجه کافی داشته باشند تا دچار ضرر و زیان احتمالی نگردند. مسئله سختی شبکه، از مباحث دیگری است که موجب می‌شود تا ماینرها مجبور شوند پس از گذشت مدت زمانی سخت‌افزارهای جدید با قدرت هش بالاتر خریداری نمایند.

این درحالیست که در فعالیت به عنوان ولیدیتور یک شبکه بلاک چینی نیازی به صرف چنین هزینه‌هایی نبوده و صرفا با قفل کردن میزان مشخصی از دارایی‌های دیجیتالی می‌توان به جمع ولیدیتورهای یک شبکه بلاک چینی وارد شد. البته لازم به ذکر است که در طول چندین سال گذشته که استفاده از شبکه‌های بلاک چینی رشد خوبی را تجربه کرده و بر تعداد ماینرها افزوده شده است، مسائل زیست محیطی مربوط به این شبکه‌های بلاک چینی همواره یکی از دغدغه‌های دوست‌داران محیط زیست تلقی ‌شده است؛ چراکه ماین 24 ساعته ارزهای دیجیتالی به مصرف انرژی قابل توجهی نیاز دارد و همچنین گرمای بسیار زیادی را به محیط زیست تحمیل می‌نماید که در بازه زمانی طولانی مدت می‌تواند اثرات مخرب زیست محیطی بسیار زیادی را از خود برجای بگذارد.

ویژگی‌های یک ولیدیتور (Validator) معتبر

امروزه با توجه به این واقعیت که شبکه‌های بلاک چینی به دلیل درجه اهمیت بسیار بالای نقش ولیدیتورها در این شبکه‌ها، مراحلی را برای تائید صلاحیت افراد در نظر گرفته‌اند (که در حالت کلی مراحل چندان ساده‌ای نیز نمی‌باشند) بسیاری از کاربران برای دسترسی به سود استیکینگ و مشارکت در یک بستر سودآور منفعل، به جای آن که خود به یک ولیدیتور شوند، به انتخاب یک ولیدیتور معتبر و سرمایه‌گذاری از طریق آن اقدام می‌کنند و از این طریق خود را از مسائل فنی این حوزه می‌رهانند؛ به بیان ساده‌تر، این افراد با سرمایه‌گذارایی دارایی‌های دیجیتالی خویش از طریق یک ولیدیتور معتبر در سود وی شریک می‌شوند.

اما یک ولیدیتور معتبر باید دارای چه ویژگی‌هایی باشد؟! هر ولیدیتور بایستی حتما از ویژگی‌ها و مولفه‌های ذکر شده در زیر برخوردار باشد تا بتوان عنوان «معتبر بودن» را به وی اعطا نمود:

•    یک ولیدیتور حرفه‌ای علاوه بر فعالیت در شبکه‌های اجتماعی مرتبط با فضای کریپتوکارنسی نظیر توئیتر، دارای یک وب‌سایت رسمی نیز می‌باشد.
•    فعالیت وی به صورت 24 ساعته بوده و همواره فعال است.
•    یک ولیدیتور معتبر همواره به شخصه سرمایه قابل توجهی را در بلاک چین استیک می‌نماید.
•    هویت و سابقه مشخصی در دنیای کریپتوکارنسی دارند و از افشای هویت خویش ابایی ندارند. (به خاطر داشته باشید که ولیدیتورهای شناخته نشده چیزی جز یک آدرس اینترنتی نبوده و ممکن است پاداش شما را بدزدند.)
•    ولیدیتورهای معتبر کارمزد مشخصی (مثلا 1 درصد) در ازای ارائه خدمات خویش در نظر گرفته‌اند. (ولیدیتورهای با کارمزد صفر درصد، اعتبارسنج‌های غیرقابل اعتمادی هستند که عموما از این طریق قصد جذب سرمایه حداکثری از سوی کاربران را دارند.)
به خاطر داشته باشید که بهتر است سرمایه و دارایی دیجیتالی خویش را از طریق 2 یا 3 ولیدیتور مختلف استیک نمائید تا از این طریق با کاهش خطرات هک شدن و ریسک اسلشینگ (Slashing) از سرمایه خود محافظت نمائید.

 اسلشینگ؛ ریسک فعالیت به عنوان ولیدیتور

در ویژگی‌های شناسایی یک ولیدیتور معتبر گفته شد که یکی از ویژگی‌های اصلی چنین افرادی، فعال بودن آن‌هاست و جریمه کاهش سهم که به آن اسلشینگ گفته می‌شود، ضمانت اجرایی است که از سوی شبکه‌های بلاک چینی برای ولیدیتورها در نظر گرفته شده است. در واقع اگر یک ولیدیتور برای مدت زمان قابل توجهی آفلاین باشد، در چنین حالتی بلاک‌های بسیار زیادی را از دست می‌دهد و نود وی اصطلاحا اسلش می‌گردد و در نتیجه چنین امری هر فردی که در این نود، سرمایه استیک شده داشته باشد، مقداری از توکن‌های خویش را به عنوان جریمه عدم فعالیت ولیدیتور، از دست خواهد داد.

لازم به ذکر است که این جریمه به دلیل نقش کلیدی ولیدیتورها در تامین امنیت شبکه بلاک چینی در نظر گرفته شده و به عنوان یک هشدار برای ولیدیتورهای متخلف به شمار می‌آید، هرچند که جریمه چنین کاری در مقایسه با حالتی که یک ولیدیتور صادق نبوده، بلاک‌های متناقض را تائید کرده و درصدد خرابکاری در شبکه برآمده باشد، بسیار ناچیز تلقی می‌شود. به خاطر داشته باشید که ایجاد خرابکاری در شبکه بلاک چینی از سوی یک ولیدیتور می‌تواند به حذف کامل وی از فرآیند اعتبارسنجی شبکه و همچنین مصادره دارایی‌های دیجیتالی استیک شده وی، منتهی گردد و به همین علت حتما در انتخاب یک ولیدیتور، به ویژگی‌های ذکر شده در بخش ویژگی‌های ولیدیتور معتبر، توجه کافی داشته باشید.

ولیدیتور شدن؛ روشی برای کسب درآمد از طریق نظارت بر روند انجام تراکنش‌ها

سلامت و امنیت اکوسیستم بلاک چینی در گرو تامین امنیت فرآیند اعتبارسنجی تراکنش‌های انجام یافته در این شبکه بوده و با توجه به ماهیت غیرمتمرکز چنین شبکه‌هایی، طبیعتا فرآیند اعتبارسنجی در آن‌ها نیز بایستی به صورت غیرمتمرکز انجام گیرد و وجود دفتر کل توزیع شده می‌تواند گواه خوبی برای چنین ادعایی باشد؛ مسئله عدم تمرکز در فرآیند تائید تراکنش‌های شبکه بلاک چینی سبب شده تا ولیدیتورها به عنوان یکی از ارکان اساسی شبکه‌های بلاک چینی به شمار آیند و با توجه به این که چنین افرادی در ازای تائید تراکنش‌های پاداشی را از شبکه دریافت می‌کنند، در حال حاضر سوالات بسیار زیادی در ذهن کاربران در ارتباط با ماهیت و هویت این عناصر اصلی دنیای رمزارزی در ذهن کاربران ایجاد گردیده و به همین علت ما این مقاله از بلاگ کریپتوباز را به بررسی دقیق این مفهوم اختصاص دادیم. 

همان طور که در مطالب فوق مشاهده کردید برعکس ماینری، برای ولیدیتور شدن به تهیه تجهیزات خاصی نیاز نخواهید داشت و صرفا با استیک دارایی‌های دیجیتالی به میزان مشخص می‌توانید در فرآیند اعتبارسنجی شبکه شرکت نمائید. ناگفته نماند که اگر در ارتباط با مفهوم ولیدیتور سوالی دارید که پاسخ آن را در مطالب فوق پیدا نکردید، می‌توانید سوال خویش را در بخش نظرات مطرح کنید تا کارشناسان ما در اسرع وقت به سوال شما پاسخ دهند.