آیا اتریوم در حال از دست دادن تاج و تخت خود است؟

اتریوم، به عنوان یکی از پیشگامان دنیای بلاکچین و قراردادهای هوشمند، سال‌ها به‌عنوان ستون اصلی اکوسیستم کریپتو شناخته می‌شد. اما آیا این پروژه قدیمی در برابر رقبای جدید، به‌ویژه سولانا، در حال از دست دادن قدرت خود است؟ در این مقاله، به بررسی وضعیت فعلی اتریوم، مشکلات آن، و دلایل پیشرفت سولانا خواهیم پرداخت.

چالش‌های اتریوم: از اوج تا سقوط

در نوامبر 2021، اتریوم به اوج خود رسید؛ ارزش کل قفل‌شده (TVL) در این شبکه به رقم شگفت‌انگیز 107 میلیارد دلار دست یافت و قیمت هر واحد اتریوم به 4890 دلار صعود کرد. اما این روند صعودی دوام نداشت. تا پایان سال 2023، TVL اتریوم به تنها 30 میلیارد دلار کاهش یافت، که نشان‌دهنده افت شدید اعتماد و استفاده کاربران بود.

اگرچه در سال 2024 نشانه‌هایی از بهبود دیده شد و TVL تا اواسط سال به 66 میلیارد دلار بازگشت، اما همچنان تا ژانویه 2025، این رقم در حدود 64.5 میلیارد دلار باقی مانده است. این در حالی است که رقیب اصلی اتریوم، سولانا، نه‌تنها از این رکود جان سالم به در برده، بلکه به شکلی چشمگیر رشد کرده است.

سولانا: ستاره‌ای در حال درخشش

سولانا، شبکه‌ای که در ابتدا با مشکلاتی مانند قطعی‌های مکرر مواجه بود، اکنون به یکی از اصلی‌ترین بازیگران دنیای بلاکچین تبدیل شده است. این شبکه توانست از TVL تنها 210 میلیون دلار در اوایل 2023 به بیش از 12 میلیارد دلار در ژانویه 2025 برسد.

علاوه بر این، سولانا در بسیاری از معیارهای کلیدی از اتریوم پیشی گرفته است. این شبکه به‌طور متوسط روزانه 60 تا 65 میلیون تراکنش را پردازش می‌کند، در حالی که این عدد برای اتریوم تنها بین 1 تا 1.2 میلیون تراکنش است. همچنین، هزینه‌های تراکنش در سولانا تقریباً ناچیز است، که باعث جذب کاربران بیشتر شده است.

بحران در بنیاد اتریوم

یکی از دلایل اصلی مشکلات اتریوم، عدم ثبات و شفافیت در رهبری بنیاد اتریوم (Ethereum Foundation) است. این سازمان غیرانتفاعی، که وظیفه مدیریت و توسعه اتریوم را بر عهده دارد، به‌طور فزاینده‌ای با انتقادات روبرو شده است.

ویتالیک بوترین، بنیان‌گذار اتریوم، اخیراً اعلام کرده که در حال بازسازی ساختار مدیریتی بنیاد است تا به مشکلات ارتباطی و ناکارآمدی‌های موجود پاسخ دهد. اما این تلاش‌ها با انتقاداتی همراه شده است. برخی از منتقدان معتقدند که نقش پررنگ بوترین در این اصلاحات، با اصول غیرمتمرکز بودن شبکه اتریوم در تضاد است.

حاشیه‌ها به اینجا ختم نشده است. آیه میاگوچی، مدیر اجرایی بنیاد اتریوم، به دلیل اتهاماتی مبنی بر ناکارآمدی و تعارض منافع، تحت فشار شدیدی قرار دارد. این مسائل باعث شده‌اند که برخی از توسعه‌دهندگان برجسته اتریوم این شبکه را ترک کنند یا به صراحت از وضعیت موجود انتقاد کنند.

سولانا چگونه از اتریوم پیشی گرفت؟

سولانا با استفاده از فناوری‌های نوآورانه توانسته است بسیاری از مشکلات مرتبط با مقیاس‌پذیری و هزینه‌های تراکنش را حل کند. این شبکه از مکانیزم اجماع اثبات سهام (PoS) بهره می‌برد و با استفاده از فناوری‌های جدید، توانسته است میلیون‌ها تراکنش را با هزینه‌ای بسیار پایین پردازش کند.

در مقابل، اتریوم همچنان به برنامه‌های مبتنی بر لایه دوم (Layer-2) و راه‌حل‌های رول‌آپ (Rollup) برای بهبود مقیاس‌پذیری متکی است. اگرچه این راه‌حل‌ها هزینه‌ها را کاهش داده‌اند، اما به قیمت افزایش پیچیدگی و کاهش امنیت کلی شبکه تمام شده‌اند.

شکاف در جامعه اتریوم

یکی از مهم‌ترین چالش‌های اتریوم، از دست دادن اعتماد جامعه و کاربران آن است. بسیاری از افراد برجسته در دنیای کریپتو، از جمله سرمایه‌گذاران و توسعه‌دهندگان، به شدت از استراتژی‌ها و مدیریت بنیاد اتریوم انتقاد کرده‌اند.

برخی از کاربران حتی به‌طور علنی اعلام کرده‌اند که دیگر از اتریوم حمایت نمی‌کنند. این عدم اعتماد، به‌ویژه در برابر رقبایی مانند سولانا که به سرعت در حال جذب توسعه‌دهندگان و کاربران جدید هستند، می‌تواند به ضرر اتریوم تمام شود.

آینده اتریوم: بازگشت یا سقوط؟

اتریوم برای بازگشت به روزهای اوج خود نیاز به تغییرات اساسی دارد. این تغییرات باید شامل اصلاحات مدیریتی، بهبود شفافیت، و ارائه راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری پایدار باشد.

از سوی دیگر، سولانا به‌عنوان یک رقیب جدی، همچنان در حال افزایش سهم خود از بازار است. اگر اتریوم نتواند به سرعت نوآوری کند و مشکلات داخلی خود را حل کند، ممکن است جایگاه خود را به‌طور کامل به سولانا یا سایر بلاکچین‌های نوظهور واگذار کند.

نتیجه‌گیری

اتریوم، با وجود گذشته درخشان خود، اکنون در یکی از بحرانی‌ترین دوره‌های تاریخ خود قرار دارد. در حالی که سولانا با سرعت در حال پیشرفت است، اتریوم باید به نیازهای جامعه و واقعیت‌های بازار پاسخ دهد تا دوباره به‌عنوان رهبر بی‌چون‌وچرای دنیای بلاکچین شناخته شود.