درحالی‌که بازار رمزارزها دوباره گرمای تازه‌ای به خود گرفته، شبکه‌ی اتریوم نیز یکی از مهم‌ترین تحولات فنی خود را تجربه می‌کند؛ افزایش چشمگیر محدودیت گس (Gas Limit) که می‌تواند آینده‌ای متفاوت برای این بلاکچین رقم بزند. اما چرا این موضوع اهمیت دارد؟ و چگونه می‌تواند قیمت اتریوم را تا مرز ۴۰۰۰ دلار بالا بکشد؟ در ادامه با نگاهی دقیق، به این تحول بنیادین می‌پردازیم.
محدودیت گس چیست و چرا افزایش آن مهم است؟
برای درک بهتر ماجرا، بیایید با یک مثال ساده شروع کنیم. فرض کنید بزرگراهی داریم که تنها اجازه عبور ۱۰۰ خودرو در ساعت را دارد. حال اگر این ظرفیت به ۱۵۰ خودرو افزایش یابد، ترافیک کمتر و رفت‌وآمد سریع‌تر خواهد شد. در دنیای اتریوم، محدودیت گس نقش همین بزرگراه را دارد.
در اتریوم، «گس» معیاری است برای سنجش هزینه‌ی محاسباتی هر تراکنش یا اجرای یک قرارداد هوشمند. گس لیمیت یا همان سقف گس، مشخص می‌کند که در هر بلوک، چه مقدار عملیات محاسباتی قابل انجام است. با افزایش این مقدار، تراکنش‌های بیشتری در یک زمان ثبت می‌شود و سرعت و ظرفیت کلی شبکه افزایش می‌یابد.
افزایش گس لیمیت تا ۴۵ میلیون؛ چه اتفاقی در حال رخ دادن است؟
طبق اعلام رسمی و تأیید ویتالیک بوترین (هم‌بنیان‌گذار اتریوم) در تاریخ ۲۰ ژوئیه ۲۰۲۵، حدود ۵۰٪ از اعتبارسنج‌ها (stakers) با افزایش محدودیت گس تا ۴۵ میلیون موافق هستند. در حال حاضر، این مقدار به‌تدریج از ۳۶ میلیون در فوریه به حدود ۳۷.۳ میلیون رسیده و حرکت به‌سوی ۴۵ میلیون در جریان است.
این تغییر، یک تحول فنی ساده نیست؛ بلکه نشانه‌ای از بلوغ و آمادگی اتریوم برای پشتیبانی از بارهای سنگین‌تر است. شبکه‌ای که زمانی به دلیل شلوغی و کارمزدهای بالا مورد انتقاد بود، حالا به‌دنبال ارتقای عملکرد در لایه اول خود است.
بررسی دلایل پشت این تصمیم فنی
شاید بپرسید چرا این افزایش درست در حال حاضر انجام می‌شود؟ پاسخ در به‌روزرسانی‌های فنی اخیر نهفته است. نسخه جدید نرم‌افزار Geth (نسخه 1.16.0) با کاهش حجم ذخیره‌سازی مورد نیاز برای نودهای آرشیوی از بیش از ۲۰ ترابایت به کمتر از ۲ ترابایت، یکی از موانع اصلی بر سر راه افزایش گس لیمیت را از میان برداشته است.
این بهبود نه‌تنها کارایی را بالا برد، بلکه به توزیع‌پذیری بیشتر شبکه کمک می‌کند. چراکه قبلاً تنها افراد با سخت‌افزارهای قدرتمند می‌توانستند نودهای کامل را اجرا کنند. اکنون، با کاهش حجم مورد نیاز، مشارکت در شبکه آسان‌تر شده است.
مزایا و چالش‌های افزایش گس لیمیت
در نگاه اول، بالا رفتن گس لیمیت مانند افزایش سرعت اینترنت یا گسترش خیابان‌های یک شهر به نظر می‌رسد. اما آیا همه چیز به همین سادگی است؟ بیایید دقیق‌تر شویم.
مزایا:
-
افزایش ظرفیت پردازش تراکنش‌ها و کاهش زمان انتظار
-
بهبود عملکرد برنامه‌های غیرمتمرکز (DApp) و راه‌کارهای لایه دوم
-
کاهش کارمزدها در زمان‌های پرترافیک
-
افزایش توان عملیاتی کلی شبکه برای مقیاس‌پذیری بلندمدت
چالش‌ها:
-
افزایش اندازه بلوک‌ها ممکن است فشار بیشتری به نودهای ضعیف‌تر وارد کند
-
احتمال افزایش نرخ تاخیر در همگام‌سازی (sync delay) یا بروز انشعاب در زنجیره وجود دارد
-
رشد سریع داده‌های بلاکچین می‌تواند در بلندمدت مسائلی در نگهداری و ذخیره‌سازی ایجاد کند
جدول مقایسه وضعیت گس لیمیت در سال‌های اخیر
| سال | گس لیمیت (میلیون) | وضعیت شبکه | نقطه عطف |
|---|---|---|---|
| 2022 | 30 | انتقال به PoS | ثبات اولیه پس از مرج |
| 2023 | 30 | ثابت | بدون تغییر عمده |
| فوریه 2025 | 36 | به‌روزرسانی Geth آغاز شد | رشد تدریجی گس لیمیت |
| ژوئیه 2025 | 37.3 | رأی‌گیری برای افزایش | ۵۰٪ حمایت اعتبارسنج‌ها |
| هدف آینده | 45 | چشم‌انداز مقیاس‌پذیری بالا | جهش به توان عملیاتی جدید |
بازار چه واکنشی نشان داده است؟
همزمان با اعلام این تغییرات قیمت اتریوم، نیز واکنشی مثبت نشان داده است. در لحظه نگارش این مقاله، قیمت اتریوم حدود ۳۷۵۵ دلار معامله می‌شود که نسبت به هفته گذشته حدود ۲۵٪ رشد را تجربه کرده است. بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند این تحول فنی، زمینه‌ساز جهش احتمالی قیمت به بالای ۴۰۰۰ دلار خواهد بود.
جالب است بدانید چنین حرکت‌هایی معمولاً توسط سرمایه‌گذاران نهادی نیز دنبال می‌شود، زیرا نشان می‌دهد اکوسیستم اتریوم در حال رشد هوشمندانه و پایدار است.
آیا آینده اتریوم روشن‌تر شده است؟
اگر بخواهیم واقع‌بین باشیم، اتریوم با این اقدام گامی بلند به‌سوی مقیاس‌پذیری بیشتر برداشته است. اما این فقط یک قطعه از پازل است. افزایش گس لیمیت باید همزمان با حفظ غیرمتمرکز بودن، امنیت شبکه، و پایداری زیرساخت‌ها پیش برود.
با این حال، افزایش تدریجی و همراه با نظر اعتبارسنج‌ها، نشانه‌ای از بلوغ حاکمیت شبکه اتریوم است که به‌جای تصمیم‌های یک‌جانبه، به‌صورت جمعی و حساب‌شده پیش می‌رود.
نتیجه گیری
افزایش گس لیمیت اتریوم از ۳۶ به ۴۵ میلیون، در ظاهر یک تغییر عددی ساده است. اما پشت این عدد، مفاهیم مهمی نهفته است: بلوغ شبکه، افزایش پذیرش، آمادگی برای پذیرش تراکنش‌های بیشتر و احتمال افزایش قیمت. اگر روند فعلی ادامه یابد، اتریوم نه‌تنها از نظر تکنولوژیکی، بلکه از نظر بازار نیز وارد فاز جدیدی خواهد شد.
