در جریان رویداد Blockchain Life 2025 در ابوظبی، پاول دوروف، بنیان‌گذار تلگرام، رسماً از پروژه جدیدی به نام Cocoon رونمایی کرد. این پروژه با هدف ترکیب قدرت هوش مصنوعی و فناوری بلاکچین طراحی شده و قرار است روی زیرساخت TON توسعه یابد؛ بلاکچینی که به‌طور مستقل از تلگرام، اما با حمایت کامل این پیام‌رسان، فعالیت می‌کند.
دوروف با تأکید بر بحران جهانی در آزادی دیجیتال، Cocoon را پاسخی به رشد نگران‌کننده تمرکزگرایی در صنعت AI دانست. به‌گفته او، در دنیای امروز، کاربران به‌تدریج کنترل بر داده‌های خود را از دست می‌دهند و این مسیر اگر اصلاح نشود، آینده‌ای خطرناک را رقم خواهد زد.
Cocoon چیست و چرا متفاوت است؟
Cocoon، مخفف Confidential Compute Open Network، قرار است اولین شبکه غیرمتمرکز پردازش AI باشد که حریم خصوصی کاربر را در اولویت قرار می‌دهد. برخلاف اغلب سرویس‌های هوش مصنوعی که داده‌های کاربران را روی سرورهای متمرکز ذخیره و پردازش می‌کنند، Cocoon با استفاده از پردازش توزیع‌شده بر پایه GPU کاربران، به آن‌ها امکان می‌دهد بدون افشای اطلاعات شخصی، از خدمات هوش مصنوعی بهره ببرند.
این شبکه از توکن تون کوین برای پاداش‌دهی به مشارکت‌کنندگان استفاده خواهد کرد. کاربرانی که توان پردازشی GPU خود را در اختیار Cocoon قرار دهند، در ازای آن پاداش دریافت می‌کنند. این مدل اقتصادی، ضمن ایجاد انگیزه برای مشارکت، زیرساختی مقاوم و مقیاس‌پذیر برای اجرای مدل‌های AI فراهم می‌سازد.
چرا هوش مصنوعی غیرمتمرکز؟
دوروف در سخنرانی‌اش هشدار داد که در دو دهه اخیر، آزادی‌های دیجیتال به‌طور خزنده محدود شده‌اند. شرکت‌های بزرگ فناوری اکنون توانایی نظارت، سانسور و حتی تحریف اطلاعات لحظه‌ای را در اختیار دارند. این قدرت، نه‌تنها کاربران عادی بلکه رسانه‌ها، فعالان اجتماعی و حتی دولت‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
به‌عنوان مثال، الگوریتم‌های متمرکز می‌توانند بی‌اطلاع کاربران، نتایج جست‌وجو، پاسخ‌های AI یا تحلیل‌های داده‌ای را دستکاری کنند. این اتفاق، همان‌طور که برخی کارشناسان هشدار داده‌اند، می‌تواند به تحریف واقعیت و دستکاری افکار عمومی منجر شود.
اینجاست که ترکیب AI و بلاکچین مطرح می‌شود؛ راهکاری برای ایجاد شفافیت و اثبات‌پذیری داده‌ها. به‌جای اعتماد کور به الگوریتم‌های شرکت‌های خصوصی، Cocoon مسیر جدیدی را پیش‌روی توسعه‌دهندگان و کاربران باز می‌کند.
جدول مقایسه‌ای: AI متمرکز در برابر Cocoon
| ویژگی‌ها | AI متمرکز سنتی | Cocoon (AI غیرمتمرکز) |
|---|---|---|
| نوع پردازش | متمرکز بر سرورهای شرکت | توزیع‌شده با مشارکت کاربران |
| حفظ حریم خصوصی | ضعیف؛ داده‌ها ذخیره می‌شوند | بالا؛ پردازش بدون افشای داده |
| خطر سانسور یا دستکاری | بالا | بسیار پایین |
| اقتصاد شبکه | مدل تجاری سنتی | مبتنی بر پاداش با توکن TON |
| مالکیت داده‌ها | شرکت ارائه‌دهنده AI | خود کاربر |
TON چگونه نقش زیرساخت Cocoon را ایفا می‌کند؟
شبکه بلاکچینی TON که اکنون رشد سریعی را تجربه می‌کند، به‌عنوان پایه‌ی Cocoon انتخاب شده تا سرعت بالا، امنیت ذاتی و توان تعامل‌پذیری را فراهم کند. این بلاکچین پیش‌تر با ویژگی‌هایی همچون پیام‌رسانی درون‌زنجیره‌ای و NFTهای قابل انتقال بین اپلیکیشن‌ها شناخته شده بود.
حال با پروژه Cocoon، TON به‌دنبال تحولی در کاربری بلاکچین برای AI است. از آن‌جا که TON مستقیماً با تلگرام مرتبط است، انتظار می‌رود بستر اصلی اجرای Cocoon، در دل این پیام‌رسان فراگیر باشد؛ حرکتی که می‌تواند هوش مصنوعی غیرمتمرکز را برای میلیون‌ها کاربر در دسترس قرار دهد.
مسیر آینده: Cocoon فقط یک شروع است
آن‌چه دوروف معرفی کرد، صرفاً یک محصول فناورانه نیست؛ آغاز یک جنبش دیجیتال برای بازپس‌گیری کنترل از شرکت‌های متمرکز است. اگر Cocoon بتواند توجه توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی و جامعه‌ی بلاکچین را به‌خود جلب کند، به‌احتمال زیاد مدل‌های زبان بزرگ، سیستم‌های پیشنهادگر و حتی موتورهای جستجو در آینده‌ای نه‌چندان دور روی چنین بسترهایی منتقل خواهند شد.
حتی می‌توان تصور کرد که در سال‌های آینده، کاربران معمولی بتوانند با اتصال گوشی یا لپ‌تاپ خود به Cocoon، هم از خدمات AI بهره ببرند و هم با کمک به پردازش، درآمد کسب کنند.
جمع‌بندی
Cocoon نه‌فقط یک سرویس هوش مصنوعی دیگر، بلکه پاسخی ساختاری به بحران اعتماد و شفافیت در دنیای دیجیتال امروز است. ترکیب پردازش غیرمتمرکز، اقتصاد توکنی، حفظ حریم خصوصی و زیرساخت TON، این پروژه را در مسیر تبدیل شدن به یک الگو برای آینده AI قرار می‌دهد.
اگر تلگرام با TON توانست نقش مهمی در دموکراتیزه‌کردن پرداخت‌ها و انتقال داده‌ها ایفا کند، حال Cocoon ممکن است همان نقشه‌راه را برای هوش مصنوعی آزاد و قابل‌اعتماد ترسیم کند.
