در اتفاقی تاریخی برای اقتصاد دیجیتال آسیا، ویتنام از پلتفرم بلاک‌چینی NDAChain رونمایی کرد؛ بستری که قرار است هسته‌ی مرکزی زیرساخت دیجیتال کشور باشد. این شبکه بلاکچین، با پشتوانه دولت و توسط «مرکز نوآوری و بهره‌برداری داده‌ها» وابسته به وزارت امنیت عمومی راه‌اندازی شده است. اما سؤال اصلی این است: چرا یک کشور باید بلاکچین ملی راه‌اندازی کند؟ پاسخ ساده است؛ برای آن‌که بتواند امنیت، شفافیت و بهره‌وری را به داده‌های خود بازگرداند.
NDAChain چیست و چرا اهمیت دارد؟
NDAChain یک بلاکچین لایه‌اول از نوع «permissioned» (مجوزمحور) است؛ یعنی فقط نهادهای مشخصی اجازه اعتبارسنجی تراکنش‌ها را دارند. این شبکه به‌جای آن‌که کاملاً غیرمتمرکز باشد، از معماری ترکیبی (Hybrid) بهره می‌برد؛ یعنی بخشی از فرآیندها متمرکز و بخشی غیرمتمرکز هستند. این ساختار ترکیبی به دولت ویتنام امکان داده تا هم امنیت را حفظ کند، هم انعطاف‌پذیری در اجرای خدمات دیجیتال داشته باشد.
از کاربردهای این بلاکچین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
ثبت و اعتبارسنجی تراکنش‌ها در خدمات دولتی، مالی، سلامت و آموزش
-
پیاده‌سازی هویت دیجیتال غیرمتمرکز (DID) برای شهروندان
-
امضای دیجیتال قراردادها با امنیت بالا و تأیید هویت دوطرفه
بلاک‌چینی برای مردم، نه فقط برای دولت
برخلاف تصور رایج که بلاک‌چین‌های دولتی ممکن است فقط جنبه نظارتی داشته باشند، NDAChain با هدف ایجاد لایه‌ای از اعتماد دیجیتال برای همه اقشار جامعه طراحی شده است. در این شبکه، شرکت‌های خصوصی معتبر مانند Zalo، MISA، SunGroup و Masan نیز در فرآیند اعتبارسنجی مشارکت دارند. این به معنای تعامل گسترده بخش خصوصی با بدنه دولتی در ایجاد زیرساختی مدرن و قابل اتکا است.
الگوریتم اجماع PoA با امنیت مضاعف
NDAChain از الگوریتم الگوریتم اثبات اعتبار (PoA) بهره می‌برد. در این روش، نهادهای تأییدشده به‌عنوان اعتبارسنج فعالیت می‌کنند. برای افزایش امنیت و حفظ حریم خصوصی، اثبات‌های دانش صفر (Zero-Knowledge Proofs) نیز در این ساختار پیاده‌سازی شده‌اند. به زبان ساده، این یعنی امکان تأیید اطلاعات بدون نیاز به افشای کامل آن‌ها وجود دارد؛ چیزی که می‌تواند جلوی بسیاری از کلاه‌برداری‌ها و نشت اطلاعات را بگیرد.
راه‌حلی برای هویت دیجیتال؛ معرفی NDA DID و NDAKey
یکی از چشمگیرترین امکانات NDAChain، معرفی راهکار هویت دیجیتال غیرمتمرکز (NDA DID) است. این راهکار امکان احراز هویت سریع، ایمن و بدون دخالت واسطه‌ها را برای شهروندان فراهم می‌کند. اپلیکیشن NDAKey نیز برای استفاده از این خدمات طراحی شده است. کاربران می‌توانند در عرض چند ثانیه هویت خود را تأیید کنند، به سرویس‌ها دسترسی داشته باشند و قراردادهای دیجیتال را با یک امضا به انجام برسانند. این فناوری می‌تواند نقطه‌ی پایانی بر جعل هویت و کلاهبرداری‌های دیجیتال باشد.
چه نهادهایی از این شبکه استفاده می‌کنند؟
در حال حاضر، ۴۹ نود تأییدکننده در این بلاکچین فعال هستند که به‌صورت ترکیبی توسط نهادهای دولتی و شرکت‌های خصوصی مدیریت می‌شوند. این نهادها از جمله شامل موارد زیر هستند:
| نوع نهاد | نام سازمان یا شرکت |
|---|---|
| دولتی | وزارت امنیت عمومی، انجمن ملی داده‌ها (NDA) |
| خصوصی | SunGroup، Zalo، Masan، MISA، Sovico، VNVC |
این مشارکت چندبُعدی، تضمینی برای پایداری شبکه و پوشش بخش‌های کلیدی اقتصاد دیجیتال خواهد بود.
آیا این بلاکچین واقعاً غیرمتمرکز است؟
پاسخ کوتاه: نه به‌طور کامل. همان‌طور که «نگوین هوی»، مدیر فناوری NDA، اشاره کرده است، ساختار NDAChain ترکیبی است؛ نه کاملاً متمرکز، نه کاملاً غیرمتمرکز. این تصمیم با توجه به نیازهای خاص دولت و محدودیت‌های امنیتی اتخاذ شده است. با این حال، استفاده از دفترکل توزیع‌شده (Distributed Ledger) و قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) به پویایی و شفافیت سیستم کمک قابل توجهی می‌کند.
چرا این اقدام برای ویتنام اهمیت دارد؟
در دنیای امروز که رقابت دیجیتال میان کشورها به‌شدت در حال افزایش است، داشتن زیرساخت داده‌ای مطمئن، امن و بومی برای رشد اقتصادی حیاتی است. NDAChain نه‌تنها به مقابله با تهدیدات سایبری کمک می‌کند، بلکه زمینه‌ساز ادغام با اقتصاد جهانی از طریق استانداردهای جهانی بلاکچین خواهد بود. در حقیقت، ویتنام با این پروژه، خود را در صف کشورهای پیشرو آسیایی در زمینه فناوری‌های نوین قرار می‌دهد.
نتیجه‌گیری
اگرچه این بلاکچین هنوز در مراحل ابتدایی توسعه قرار دارد، اما مسیر طراحی‌شده برای آن می‌تواند الگویی برای کشورهای دیگر باشد که در جست‌وجوی مدل‌های بومی و قابل‌اعتماد دیجیتال‌سازی هستند. ترکیب زیرساخت قوی، مشارکت نهادهای مختلف، و تمرکز بر هویت دیجیتال، NDAChain را به یک پروژه برجسته در سطح منطقه تبدیل کرده است.
آیا آینده‌ای نزدیک را تصور می‌کنید که امضای قرارداد، احراز هویت، پرداخت مالیات و دریافت خدمات درمانی، تنها با یک اپلیکیشن و در بستر امن بلاکچین ممکن باشد؟ ویتنام این آینده را از هم‌اکنون آغاز کرده است.
