ارزهای دیجیتال یا کریپتوکارنسیها نوعی پول الکترونیکی هستند که بر اساس فناوری بلاکچین کار میکنند. بلاکچین یک دفتر کل عمومی و غیرمتمرکز است که تمام تراکنشهای انجام شده با ارزهای دیجیتال را به صورت شفاف و قابل مشاهده برای همه ثبت و ذخیره میکند؛ اما این ویژگیها همزمان یک مشکل را نیز به وجود میآورد و این مشکل چیزی نیست جز نقض حریم خصوصی. در این شرایط هر کسی میتواند اطلاعات مربوط به تراکنشهای انجام شده با ارزهای دیجیتال را مشاهده و از آنها استفاده کند.
اینجاست که پرایوسی کوین ها وارد میشوند! پرایوسی کوین ها نوعی ارز دیجیتال هستند که با استفاده از فناوریهایی مانند رمزنگاری، حریم خصوصی و ناشناسی کاربران خود را در برابر ردیابی تراکنشها حفظ میکنند. این ارزهای دیجیتال از بلاکچینهایی استفاده میکنند که اطلاعات مربوط به آدرسها، مقادیر و زمان تراکنشها را پنهان یا مبهم میکنند.
در این مقاله از وبلاگ کرپیتوباز قصد داریم پرایوسی کوین ها را برای کابران عزیز به صورت ساده و کاربردی توضیح دهیم. همچنین معروفترین توکن های حریم خصوصی را نیز به شما معرفی و به صورت خلاصه بررسی خواهیم کرد؛ پس با ما همراه باشید تا در مورد توکنهای حریم خصوصی اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید.
فلسفه به وجود آمدن پرایوسی کوین ها
ارزهای دیجیتال حریم خصوصی از یک ایدهآل اخلاقی و سیاسی الهام گرفتهاند که به نام حق حریم خصوصی شناخته میشود. حق حریم خصوصی به این معنی است که افراد باید توانایی کنترل و محافظت از اطلاعات شخصی و مالی خود را داشته باشند و بدون تهدید، سرکوب، سانسور یا دخالت دولتها، سازمانها و طرفهای سوم از آنها استفاده کنند. حق حریم خصوصی یکی از حقوق بنیادین بشر است که در اسناد بینالمللی مانند اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی تضمین شده است.
ارزهای دیجیتال حریم خصوصی با استفاده از تکنیکهای رمزنگاری پیشرفته، امکان انجام تراکنشهای خصوصی و ناشناس در زنجیره بلاکچین را فراهم میکنند. این ارزهای دیجیتال به کاربران امکان میدهند که بدون نیاز به اعتماد به شخص یا نهاد ثالث یا واسطه، ارزش را به صورت مستقیم و سریع و ارزان به یکدیگر منتقل کنند. این ارزهای دیجیتال همچنین میتوانند برای حفظ حقوق بشر، مبارزه با فساد، ترویج دموکراسی و ایجاد عدالت اجتماعی مفید باشند .
ارزهای دیجیتال حریم خصوصی از یک فلسفه انقلابی نشأت گرفتهاند که به نام سایفرپانک شناخته میشود. سایفرپانک یک جنبش فرهنگی و فکری است که در دهه ۱۹۸۰ میلادی شکل گرفت و بر این باور است که افراد باید از تکنولوژیهای رمزنگاری برای حفظ حریم خصوصی، آزادی و استقلال خود استفاده کنند. بیتکوین به عنوان اولین رمزارز از این جنبش الهام گرفت و سپس ارزهای دیجیتال حریم خصوصی برای ارتقا ویژگیهای حریم خصوصی بیتکوین به وجود آمدند.
شفاف بودن اطلاعات در بلاکچینها ممکن است مشکلاتی را به وجود بیاورد؛ برای مثال ممکن است کسی بخواهد بداند که شما چه مقدار ارز دیجیتال دارید، آن را به چه منظور پرداخت کردهاید یا به چه علت دریافت کردهاید، چه زمانی و چه مقدار تراکنش انجام دادهاید و غیره. این اطلاعات ممکن است برای اهداف نامشروع مانند سرقت، اخاذی، تبلیغات مزاحم، تحریمهای اقتصادی و سیاسی و غیره استفاده شوند؛ بنابراین برخی از کاربران ارزهای دیجیتال ممکن است بخواهند حریم خصوصی و ناشناس خود را در معاملاتی که انجام میدهند حفظ کنند.
پرایوسی کوین ها با استفاده از فناوریهایی مانند رمزنگاری به کاربران کمک میکنند تا حریم خصوصی و ناشناس بودن خود را در برابر ردیابی تراکنشها حفظ کنند. برخی از پرایوسی کوین ها به صورت پیشفرض حریم خصوصی را فعال میکنند و برخی دیگر به کاربران حق انتخاب میدهند.
روش های ایجاد حریم خصوصی توسط پرایوسی کوین ها
ارزهای دیجیتال حریم خصوصی از روشهای مختلفی برای ایجاد حریم خصوصی در تراکنشها استفاده میکنند. برخی از این روشها عبارتند از:
رمزنگاری
استفاده از الگوریتمهای ریاضی برای تبدیل دادهها به کدهای ناخوانا که فقط با کلیدهای خاصی قابل بازگشایی هستند.
اثباتهای بدون دانش
استفاده از روشهای منطقی برای اثبات صحت یک گزاره بدون افشای اطلاعات اضافی درباره آن؛ مثلا اثبات اینکه یک فرد دارای مقدار کافی از یک ارز دیجیتال است، بدون اینکه مقدار دقیق و آدرس خود را نشان دهد.
امضاهای حلقوی
امضا حلقوی؛ استفاده از چندین امضا برای ایجاد یک امضای مشترک که نمیتوان تشخیص داد که کدام امضا مربوط به فرستنده واقعی است.
آدرسهای پنهان
استفاده از آدرس مخفی یکبار مصرف که برای هر تراکنش جدید ایجاد میشوند و پس از آن حذف میشوند.
اینها فقط چند نمونه از روشهای بهکاربرده شده توسط الگوریتمهای پرایوسی کوین ها هستند و روشهای مختلف و پیچیدهتری نیز وجود دارد.
چه زمانی بهتر است از پرایوسی کوین ها استفاده کنیم؟
استفاده از پرایوسی کوینها میتواند در برخی مواردی مشروع و مفید باشد. برخی از این موارد عبارتند از:
کاهش کنترل مالی دولتها
این مورد به ویژه در کشورهایی مانند چین، روسیه و کره شمالی که دولتها ممکن است از ارزهای دیجیتال مرکزی یا برنامههای مبتنی بر بلاکچین برای نظارت بر فعالیتهای مالی و محروم کردن افراد یا کسب و کارها از اقتصاد استفاده کنند، مفید است.
حفاظت از اطلاعات حساس
این مورد برای کاربرانی که میخواهند از افشای اطلاعات شخصی و مالی خود جلوگیری کنند، مفید است؛ مثلا کاربرانی که میخواهند از ارزهای دیجیتال برای خرید کالاها و خدماتی که ممکن است با تبعیض، تحریم، تهدید یا سوءاستفاده روبرو شوند استفاده کنند.
حمایت از حقوق بشر، دموکراسی و عدالت اجتماعی
این مورد برای کاربرانی که میخواهند از ارزهای دیجیتال برای حمایت از علل خیرخواهانه، فعالیتهای مدنی، رسانههای مستقل و گروههای محروم و آسیبدیده استفاده کنند، مفید واقع میشود.
چالش های ارزهای دیجیتال حریم خصوصی یا پرایوسی کوین ها
استفاده از پرایوسی کوین ها همراه با چالشها و محدودیتهایی نیز هست. برخی از این چالشها عبارتند از:
قوانین و مقررات
برخی از دولتها و صرافیها از پرایوسی کوین ها استقبال نمیکنند و آنها را به دلیل نگرانیهایی مانند پولشویی، تامین مالی تروریسم و فرار مالیاتی ممنوع یا محدود کردهاند.
پیچیدگی فنی
برخی از پرایوسی کوین ها از تکنیکهایی استفاده میکنند که برای کاربران معمولی سخت و پیچیده هستند و نیاز به دانش و تجربه فنی دارند.
کمبود توسعه و حمایت
برخی از پرایوسی کوین ها دارای تیمها و جامعههای کوچک و ضعیف هستند و کمتر از ارزهای دیجیتال دیگر توجه و حمایت دریافت میکنند.
بنابراین استفاده از پرایوسی کوین ها بستگی به نیاز، هدف و شرایط هر کاربر دارد. بهتر است قبل از انتخاب و استفاده از پرایوسی کوین ها تحقیق کرده و آگاهانه اقدام کنیم و در صورت بروز مشکل مسئولیتپذیر باشیم. همچنین بهتر است از قانونی بودن استفاده از پرایوسی کوین ها در جامعهای که در آن زندگی میکنیم اطمینان حاصل کنیم.
آیا پرایوسی کوین ها در ایران قانونی هستند؟
وضعیت قانونی پرایوسی کوین ها در ایران مشخص نیست. از یک طرف، برخی از مقامات دولتی اعلام کردهاند که ماین، فروش و خرید قیمت بیت کوین BTC و سایر ارزهای دیجیتال در ایران قانونی است و برای آنها مجوز صادر میشود. از طرف دیگر، برخی از مسئولان دیگر اعلام کردهاند که ارزهای دیجیتال مخفی و غیرشفاف مانند پرایوسی کوین ها ممنوع هستند و باید با آنها مبارزه شود.
به نظر میرسد که هنوز قانون مشخص و رسمی برای تعیین وضعیت پرایوسی کوین ها در ایران وجود ندارد و این موضوع باعث ابهام و اختلاف نظر میشود؛ از این رو کار کردن با این ارزها در ایران احتیاط بیشتری را طلب میکند و ممکن است در آینده با مشکلات و محدودیتهایی روبهرو شود.
مزایا و معایب توکن های حریم خصوصی
همانند ارزهای دیجیتال دیگر، پرایوسی کوین ها یا ارزهای دیجیتال حریم خصوصی مزایا و معایب خاص خودشان را دارند که در اینجا به چند مورد از هرکدام اشاره میشود.
مزایا
• حفظ حریم خصوصی: پرایوسی کوین ها به کاربران این امکان را میدهند که معاملات خود را بدون افشا جزئیات حساب بانکی یا اطلاعات شخصی انجام دهند.
• معاملات ناشناس: با استفاده از تکنولوژیهایی مانند رمزنگاری حلقهای و دانش صفر، معاملات با پرایوسی کوین ها ناشناس بوده و تراکنشها در مقایسه با تراکنشهای معمولی، مشخصات کمتری دارند.
• احتمال جلوگیری از تعقیب مالی: برای برخی افراد، امکان جلوگیری از تعقیب مالی یا نظارت دولت بر فعالیتهای مالی شان مهم است و پرایوسی کوین ها میتوانند به این افراد به نحو احسن کمک کنند.
• استفاده در مناطق با محدودیتهای مالی: در مناطقی که دسترسی به بانکها محدود است یا افراد به خدمات مالی اعتماد ندارند، پرایوسی کوین ها میتوانند گزینه مناسبی باشند.
معایب
در ادامه معایبی برای توکنهای حریم شخصی ذکر میشود که مهم و قابل توجه هستند و حتما باید به آنها توجه کنید.
• استفاده در فعالیتهای غیرقانونی: از آنجایی که پرایوسی کوین ها میتوانند هویت کاربران را مخفی نگه دارند، افرادی که قصد انجام فعالیتهای غیرقانونی دارند ممکن است از آنها بهرهمند شده و جرایم بزرگی مرتکب شوند.
• مقررات قانونی: در برخی کشورها استفاده از پرایوسی کوینها ممکن است با محدودیتها یا مقررات خاصی همراه باشد و این موضوع به مشکلات قانونی منجر خواهد شد.
• عدم شفافیت: استفاده از پرایوسی کوین ها ممکن است باعث کاهش شفافیت در معاملات مالی شود و این ممکن است در مواردی به نفع افرادی باشد که تلاش میکنند معاملات خود را مخفی نگه دارند.
• پتانسیل برای جرم و جنایت: از آنجایی که امکانات حریم خصوصی بالا ممکن است در برخی موارد جرم و جنایت را تسهیل کند، معاملات با پرایوسی کوین ها ممکن است به نفع افرادی باشد که قصد انجام فعالیتهای ناقض قوانین را دارند.
بررسی مهم ترین توکن های حریم شخصی
بر اساس مطالب موجود در کوین مارکت کپ بیش از ۱۰۰ مورد پرایوسی کوین با ارزش بازار متفاوت وجود دارد. در ادامه ۳ ارز دیجیتال حریم خصوصی که بیشترین میزان محبوبیت را در بین سایر توکنهای حریم خصوصی دارند، معرفی و بررسی خواهیم کرد.
مونرو
Monero در سال 2014 راه اندازی شد و هدف آن این بود که تراکنشها به صورت خصوصی و بدون نام انجام شوند. اگرچه معمولاً تصور میشود که بیت کوین میتواند هویت افراد را پنهان کند، اما اغلب به راحتی میتوان پرداختها را به منبع اصلی آنها ردیابی کرد؛ زیرا بلاک چینها شفاف هستند. از سوی دیگر XMR برای پنهان کردن فرستندگان و گیرندگان به طور یکسان از طریق استفاده از رمزنگاری پیشرفته طراحی شده است.
تیم سازنده Monero می گوید حفظ حریم خصوصی و امنیت بزرگترین اولویت آنهاست و سهولت استفاده و کارایی در رتبه دوم قرار دارد. هدف از آن ارائه حفاظت از همه کاربران صرف نظر از اینکه چقدر از نظر فناوری توانایی دارند تعریف شد. به طور کلی، هدف XMR این است که امکان پرداخت سریع و ارزان را بدون ترس از سانسور فراهم کند.
زیکش
زی کش zcash اولین بار در 28 اکتبر 2016 منتشر شد و در ابتدا بر اساس کدهای بیت کوین بود. Zcash یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز است که بر حفظ حریم خصوصی و ناشناس بودن تمرکز دارد. از فناوری اثبات دانش صفر zk-SNARK استفاده میکند که به نودهای شبکه اجازه میدهد تراکنشها را بدون افشا هیچ گونه اطلاعات حساسی در موردشان تأیید کند.
بر خلاف یک سوء تفاهم رایج، اکثر ارزهای دیجیتال موجود در بازار از جمله بیت کوین (BTC) به صورت کامل ناشناس نیستند. البته آنها به صراحت هویت کاربران خود را فاش نمیکنند؛ اما از آنجایی که هر کاربر آدرس یا آدرس عمومی خود را دارد، از طریق روشهای علم داده و همچنین توسط پلیس سایبری بلاکچین میتوان آنها را ردیابی کرد.
از سوی دیگر، تراکنشهای Zcashباید از طریق یک بلاکچین عمومی منتقل شوند؛ اما برخلاف ارزهای دیجیتال معمولی، تراکنشهای ZEC بهطور پیشفرض آدرسهای ارسال کننده و دریافت کننده یا مبلغ ارسال شده را نشان نمیدهند. با این حال، گزینهای برای افشای این دادهها برای اهداف حسابرسی یا رعایت مقررات وجود دارد.
دش
ارز دش DASH یک نوع ارزدیجیتال است که میتوانید با آن در اینترنت خرید و فروش کنید. دش مثل بیت کوین ساخته شده؛ ولی چند تفاوت اساسی با آن دارد. دش سریعتر و امنتر از بیت کوین است و میتوانید با آن پول خود را پنهان کنید. دش از دو گروه کامپیوترها استفاده میکند که به آنها ماینر و مسترنود میگویند. ماینرها کارشان این است که تراکنشهای دش را محاسبه و ثبت کنند. مسترنودها کارشان این است که ویژگیهای خاص دش را اجرا کنند؛ برای مثال مسترنودها میتوانند با استفاده از روشی به نام PrivateSend پول شما را با پول دیگران مخلوط کنند تا کسی نتواند رد پای شما را پیدا کند. همچنین مسترنودها با استفاده از روشی به نام InstantSend تراکنشهای شما را در چند ثانیه تأیید میکنند. دش همچنین یک سیستم دموکراتیک دارد که به مسترنودها اجازه میدهد در مورد تغییرات و بهبودهای دش رأی دهند.
دش در سال ۲۰۱۴ شروع به کار کرد و اولین نامش دارک کوین بود و بعداً نامش را به دش تغییر دادند که مخفف Digital Cash یا پول دیجیتال است. هدف دش این است که یک راه حل پرداخت جهانی باشد که برای همه در دسترس و استفاده تلقی گردد.
آینده ارزهای دیجیتال حریم خصوصی یا پرایوسی چگونه خواهد بود؟
آینده ارزهای دیجیتال حریم خصوصی به نظر میرسد که موضوعی پیچیده و چالشبرانگیز باشد. از یک طرف، این ارزهای دیجیتال از تکنولوژی رمزنگاری برای ایجاد ارتباطات امن و محرمانه بین کاربران استفاده میکنند و بخش مهمی از اکوسیستم رمز ارزی را تشکیل میدهند. از طرف دیگر، ویژگیهای ناشناس و غیرقابل ردیابی آنها باعث ایجاد انتقادات و ابهامات در مورد استفاده غیرقانونی و جنایتکارانه از آنها میشود. برخی از دولتها نیز به دلیل نگرانیهای امنیتی و مالیاتی، ممنوعیت یا محدودیتهایی را برای تبادل وجه با این ارزهای دیجیتال اعمال میکنند.
با این حال، این ارزهای دیجیتال همچنان در حال توسعه و پیشرفت هستند و از تکنولوژیهای پیشرفتهای مانند بلاکچین، رمزنگاری و زیروکاج (zk-SNARK) استفاده میکنند. برخی از این ارزهای دیجیتال مانند مونر (Monero)، زی کش (Zcash) و دش (Dash) از محبوبترین و قویترین ارزهای حریم خصوصی هستند که از سالها پیش در بازار رمز ارزی فعالیت میکنند.
این ارزها از روشهای مختلفی برای افزایش حریم خصوصی کاربران استفاده میکنند؛ برای مثال، مونرو از روشهایی مانند حلقههای امضا، آدرسهای تکبار مصرف و انتقالهای پنهان استفاده میکند تا هویت و مقدار تراکنشها را مخفی کند.
زی کش از روش زیروکاج (zk-SNARK) استفاده میکند که به شما اجازه میدهد تراکنشهای خود را بدون نشان دادن مبلغ، آدرس یا هویت خود به دیگران انجام دهید.
دش از روشهایی مانند PrivateSend و InstantSend استفاده میکند که به شما امکان میدهد تراکنشهای خود را به صورت ناشناس و فوری انجام دهید.
به طور کلی، میتوان گفت آینده ارزهای دیجیتال حریم خصوصی یا پرایوسی کوین ها به میزان تقاضا و پذیرش آنها در جامعه رمز ارزی و همچنین تداخل و تنش آنها با قوانین و مقررات دولتی بستگی دارد. اگر این ارزها بتوانند اعتماد و اعتبار خود را در بین کاربران افزایش دهند و همچنین با راهکارهایی مانند همکاری با نهادهای نظارتی و ارائه گزارشهای شفاف نگرانیهای دولتها را کاهش دهند، ممکن است در آینده جایگاه بهتری پیدا کنند؛ اما اگر این ارزها با مقاومت و ممنوعیت دولتها روبرو شوند و همچنین با رقیبانی مانند ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) مواجه شوند، ممکن است در آینده دچار مشکلات و محدودیتهایی روبرو شوند.
پرایوسی کوین ها یا ارزهای دیجیتال حریم خصوصی به منظور پاسخ به نیاز ارتقای حریم خصوصی کاربران کریپتو ایجاد شده است. این ارزهای دیجتال با استفاده از روشهای مختلف و پیچیدهای سعی میکنند که حریم خصوصی کاربران را حفظ کنند. ماهیت حفظ حریم خصوصی، گاهی وقتها مشکلاتی مانند انجام کارهای مجرمانه از سوی افراد سودجو را به همراه دارد به همین دلیل از سوی دولتها آنچنان محبوبیتی ندارد و همین امر ممکن است آینده این ارزهای دیجیتال را با چالش مواجه کند.
مونرو، دش و زیکش سه ارزدیجتال معروف و مهم حریم خصوصی هستند و به کاربران در حفظ حریم خصوصیشان کمک میکنند. پرایوسی کوین ها معایب و مزایای مختلفی دارند و بهتر است قبل از استفاده از این ارزها، ابتدا معایب و مزایای هرکدام را مطالعه کرده و براساس نیاز خود، بهترین مورد را انتخاب کنید. در صورتی که در دیگر حوزههای مربوط به ارز دیجیتال سوالی دارید، پایگاه وبلاگی کریپتوباز مرجع معتبری برای کسب اطلاع از این دنیای هیجانانگیز و پرریسک شناخته میشود.