اندیکاتور Indicator چیست؟ معرفی انواع اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال بازار سرمایه

اندیکاتور یکی از اساسی‌ترین ابزارهای تحلیل در دنیای معاملات آنلاین است که با استفاده از فرمول‌های ریاضی، تغییرات قیمت و فرمول‌های گوناگون، شاخص‌های متفاوتی از بازار را برای تصمیم گیری‌های آینده مشخص می‌کنند. اگر تا به حال حتی یک بار دست به معامله در بازارهای مالی آنلاین مانند کریپتو، فارکس یا بورس زده باشید، حتما از خود پرسیده‌اید که چه ابزاری می‌تواند این همه داده را برای ما تبدیل به سرنخ و سیگنال برای معامله بکند؟ هر تریدری بعد از اینکه در مسیر معاملات آنلاین پا بگذارد خیلی زود کلمه اندیکاتور به گوشش می‌رسد.
این ابزار انواع گوناگونی دارد که هر کدام در یک موقعیت خاص از بازار مورد استفاده قرار می‌گیرد. کسب آشنایی با اندیکاتورها به معامله‌گران کمک می‌کند تا به راحتی و با چند حرکت ساده، داده‌های بازار را تحلیل و تفسیر کنند. اندیکاتورها که بیشتر در تحلیل تکنیکال به کار می‌آیند، از پرکاربردترین مفاهیمی هستند که مقدمه تصمیم‌گیری خرید و فروش یک دارایی به حساب می‌آیند. اگر شما هم می‌خواهید به پاسخ دقیق اندیکاتور چیست برسید و با شناخت انواع اندیکاتورها به درآمدهای بیشتر و هوشمندانه‌تری دست یابید، با این مقاله از وبسایت کریپتوباز همراه باشید. 

اندیکاتور چه ابزاری است؟

فرض کنید شما چارت معامله قیمت بیت کوین BTC را پیش روی خود دارید و در هر لحظه قیمت‌ها دچار نوسان می‌شود. شما نمی‌توانید بدون بررسی صحیح و هوشمندانه بازار بی‌گدار به آب بزنید و باید با یک حدس مبتنی بر دانش تصمیم بگیرید و اندیکاتورها دقیقا برای همین کار ساخته شده‌اند. در واقع اندیکاتور که در زبان لاتین Indicator نوشته می‌شود، در فارسی به معنای شاخص یا نشانگر است. 

فرض کنید می‌خواهید بدانید که میانگین قیمت یک دارایی در سیکل‌های یک هفته‌ای چقدر بوده است. اگر از اندیکاتورها استفاده نکنید باید تمام داده‌ها را خودتان جمع و تقسیم کنید. اندیکاتورها ابزارهایی هستند که داده‌های بازار سرمایه نظیر قیمت و زمان را می‌گیرند و با اعمال فرمول‌های ریاضی و پارامترهای مختلف نتایجی را به ما بر می‌گردانند. این نتایج می‌توانند در قالب داده یا اشکال هندسی باشند که به ما در تحلیل بیشتر موقعیت‌های کسب سود در بازار کمک می‌کند. 

کاربرد اندیکاتورها در ترید چیست؟

اگر بخواهیم کاربرد اندیکاتورها را به صورت کامل برای شما شرح دهیم، باید بگوییم استفاده از اندیکاتورها در بازارهای مالی عموما در سه زمینه صورت می‌گیرد. دسته‌ای از اندیکاتورها برای اعلان خطر و هشدار مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ به این صورت که با استفاده از این نمونه‌ها شما پیش از بازگشت روند بازار یک علامت یا اعلام ریسک از سمت سیستم دریافت می‌کنید. کاربرد این اندیکاتورها جلوگیری از ضررهای هنگفت شما در بازار و جلوگیری از وقوع فاجعه است. دسته دوم از اندیکاتورها به منظور پیش بینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. 
این نمونه‌ها به شما کمک می‌کنند تا بهترین نقطه ورود وخروج در بازارها را بیابید تا ضرر کمتری ببینید. علاوه بر این‌ها دسته‌ای از اندیکاتورها وجود دارند که مهم‌ترین دلیل استفاده و کاربردشان تایید است. به عبارت دیگر، تحلیل تکنیکال به دو دلیل در بازار توسط معامله‌گر اجرا می‌شود. اول آنکه بتواند ادامه‌دار بودن روند کنونی و سیگنالی که توسط آن در بازار فعالیت می‌کند را تایید کند و دوم آنکه اگر روند بازار هم تغییر کرد و سیگنال دیگری را در بازار پیشنهاد داده شد، این کار قابل تایید و قابل اعتماد باشد. پس در واقع یکی از مهم‌ترین کاربردهای اندیکاتورها برای تحلیلگرها این است که تایید کند تا چه زمانی در روند کنونی بازار باقی بمانند و چه زمانی از آن خارج شوند. 

انواع اندیکاتورها کدامند؟

شناخت اندیکاتورها از ضروری‌ترین مراحل کسب اطلاعات و مهارت در بازارهای معاملات آنلاین است تا از آسیب های مختلف و مارجین کال جلوگیری کنید ؛ اما باید به این نکته توجه داشته باشیم که تمام اندیکاتورهای موجود به درد یک تریدر نمی‌خورند و تریدر باید ابتدا شیوه معاملاتی و استراتژی خود را مشخص کند تا در نهایت مانند یک ابزار مناسب، اندیکاتور متناسب با کارش را انتخاب کند. علاوه بر این باید گفت که تقسیم بندی اندیکاتورها بر اساس معیارهای مختلفی صورت می‌گیرد که البته ما در این قسمت سعی کرده‌ایم کلی‌ترین و کامل‌ترین دسته بندی انواع اندیکاتورها را با توضیحات برای شما بیاوریم. در حالت کلی اندیکاتورها در سه تقسیم بندی اندیکاتورهای روندی، اندیکاتورهای نوسانی یا اسیلاتورها و اندیکاتورهای حجمی قرار می‌گیرند.

اندیکاتورهای روندی (Trend Indicators)

اندیکاتورهای روندی، شاخص‌هایی هستند که برای مشخص کردن نحوه حرکت بازار مورد استفاده قرار می‌گیرند. بازارهای مالی به صورت ذاتی نوسانات و تغییرات قیمتی بسیار زیادی را تجربه می‌کنند. خط روند یک دارایی گاهی ممکن است خیلی بالا برود و گاهی ممکن است سقوط پرشیبی را تجربه کند و به همین دلیل گاهی به دلیل این پیچیدگی‌ها برای تحلیل‌گر سخت است که تشخیص دهد روند بازار صعودی، نزولی یا حتی ثابت و خنثی است. اندیکاتورهای روندی یا روندنما به همین منظور طراحی شده‌اند تا در این مسیر به تریدر کمک کنند. این اندیکاتورها انواع گوناگونی دارند. 

اندیکاتورهای میانگین متحرک (moving average)

اندیکاتور مووینگ اوریج یا به فارسی میانگین متحرک، اندیکاتوری است که بر اساس فواصل و دوره‌های زمانی تعریف شده می‌تواند روند تغییرات قیمت را به صورت میانگین برای یک نماد به دست آورد. به عبارت دیگر این اندیکاتور تمامی تغییرات ثبت شده برای یک دارایی را در یک فاصله زمانی دلخواه با هم جمع و بر تعداد تقسیم می‌کند تا در نهایت نشان دهد که یک دارایی در طول زمان چقدر صعود یا نزول کرده است. این اندیکاتور انواع گوناگونی دارد که از میان آن‌ها می‌توان به اندیکاتور میانگین متحرک ساده (SMA) و اندیکاتور میانگین متحرک نمایی (EMA) اشاره داشت. 

اندیکاتور بولینگر باند (Bollinger band)

اندیکاتور بولینگر باند یکی دیگر از اندیکاتورهای روندنما به حساب می‌آید که نگاه جالبی به بازار دارد. این اندیکاتور بازار را به گونه‌ای در نظر می‌گیرد که گویا قیمت دارایی‌های آن کاملا تصادفی بوده و از یک الگوی خاص پیروی نمی‌کند. همچنین این اندیکاتور بر این فرض جلو می‌رود که هیچ گونه اتفاق سیاسی، اجتماعی یا اقتصادی نمی‌تواند برروی قیمت یک نماد تاثیر بگذارد و همواره این تغییرات قیمت برحسب تصادف ایجاد می‌شوند. همین موضوع باعث شده که دو مفهوم میانگین داده و انحراف معیار برای به دست آوردن بخش آماری استفاده کند. ساختار اندیکاتور بولینگر باند شامل سه خط اصلی است که خط وسطی آن مرتبط با میانگین متحرک قیمت یک دارای است.

خط‌های کناری این اندیکاتور نیز برای نشان دادن محدوده احتمالی حرکت قیمت سرمایه کشیده می‌شوند. به عبارت دیگر خط میانی این اندیکاتور از داده‌های 20 روز اخیر استفاده می‌کند و یک خط میانگین متحرک را برای آن بازه شکل می‌دهد. سپس با استفاده از انحراف معیارهای مختلف که از همین داده‌ها به دست می‌آورد دو خط کناری دیگر را رسم می‌کند. این دو خط کناری از خط میانی، فاصله‌ای به اندازه همان انحراف معیارها را دارا هستند و به این منظور کشیده می‌شوند که حداقل و اکثر تغییرات قیمت را مشخص کنند. 

اندیکاتورهای نوسانی (Oscillators) یا اسیلاتورها 

اسیلاتورها یکی از انواع اندیکاتورهای بازارهای مالی به حساب می‌آیند که به عنوان دماسنج هیجان کاربران از آن یاد می‌شود. این اندیکاتورها یکی از بهترین نمونه‌ها برای تشخیص نقطه برای ورود و خرج از بازار به حساب می‌آیند و کار اصلی آن‌ها این است که میزان هیجان خریداران و فروشندگان یک دارایی را در موقعیت‌های زمانی مختلف بسنجند و همین دلیل باعث شده تا آن را دماسنج بنامند؛ چرا که هر هرچه این دما بالاتر باشد نشان دهنده این است که اعضای بازار در تکاپوی خرید یا فروش و بررسی قیمت تمامی ارزهای دیجیتال یا یک دارایی‌اند. اسیلاتورها به عنوان یک شاخص عموما به صورت مرکزی یا میان سطحی طی یک نقطه و فاز از بازار حرکت و نوسان دارند تا قیمت مشخصی به عنوان هات اسپات معرفی کنند.

اندیکاتور مک دی (MACD)

یکی از انواع اندیکاتورهای نوسان محور یا اسیلاتور می‌توان به اندیکاتور مک دی اشاره کرد. کلمه MACD  مخخف عبارت Moving Average Convergence Divergence در زبان انگلیسی است که اگر معنای کلمات آن را جست‌وجو کنید می‌بینید که برای روندهای همگرایی و واگرایی در بازار سرمایه به کار می‌رود. در اصل این اندیکاتور وظیفه دارد که روند و میزان هربار حرکت یک دارایی در بازار را در بازه‌های مختلف زمانی تعقیب کند و درنهایت به شما نشان دهد که آن دارایی به چه جهت و شتاب و قدرتی رو به صعود یا نزول است. مک دی همان طور که از نامش پیداست، این کار را با استفاده از دو منحنی که نماینده میانگین متحرک تغییرات قیمت هستند و یک نمودار میله‌ای انجام می‌دهد. در واقع شکل اندیکاتور MACD را اگر دیده باشید، خط قرمز رنگ مرتبط با خط سیگنال است؛ در حالی که خط آبی خط MACD را نشان می‌دهد. عموما نمودار میله‌ای هم برای نمایش اختلاف دو منحنی استفاده می‌شود. 

اندیکاتور RSI (Relative Strength Index)

اندیکاتور RSI یکی دیگر از اسیلاتورهایی است که در بازار سرمایه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اندیکاتور هم مانند اندیکاتور مک دی برای نشان دادن قدرت روند استفاده می‌شود؛ با این تفاوت که این اندیکاتور مقداری بین 0 تا 100 دارد. اگر مقدار این اندیکاتور زیر عدد 30 باشد یعنی دارایی مدنظر ما دارای اشباع در فروش است و کاربران این بازار درحال فروختن دارایی خود هستند و اگر میزان آن بالای 70 باشد به این معنی است که کاربران علاقه دارند هرچه بیشتر از آن دارایی را بخرند و اشباع در خرید رخ داده است. این اندیکاتور به واسطه کارکرد این چنینی خود با اسم شاخص قدرت نسبی (Relative Strength Index) شناخته می‌شود. 

اندیکاتور استوکاستیک (Stochastic)

اندیکاتور استوکاستیک از نمونه‌های دیگر اندیکاتورهای نوسان نما یا اسیلاتورها به شمار می‌رود که شباهت زیادی به اندیکاتور RSI دارد؛ اما کاربرد آن بیشتر است. این اندیکاتور برای نشان داده نتایج محاسبات خود از یک رنج 0 تا 100 استفاده می‌کند که در آن اگر نتیجه بالای 80 باشد یعنی اشباع خرید اتفاق افتاده و اگر نتیجه زیر 20 باشد یعنی دارایی در معرض فروش بسیار زیاد و اشباع فروش است. 

همچنین اندیکاتور Stochastic دارای دو خط منحنی برای کارایی بیشتر است. خط‌های K% و D% که به ترتیب به نام خط‌های تند و کند معروفند می‌توانند با نحوه قرارگیری خودشان یک سیگنال خرید یا فروش برای شما ارسال کنند. اگر خط تند یا همان K% خط D% را از سمت پایین به بالا قطع کند یعنی شما باید در این نقطه یک خرید انجام بدهید و اگر به صورت برعکس خط سریع K% خط آهسته D% از بالا به پایین قطع کند، آنگاه سیگنال فروش ظاهر شده است و شما باید دارایی خود را برای جلوگیری از ضرر بفروشید. 

اندیکاتورهای حجمی (Volume Indicators)

ما تا به اینجا از جنبه‌های مختلفی یک بازار را با استفاده از انواع اندیکاتورها بررسی کردیم و گفتیم که اندیکاتورها با توجه به این شاخص‌ها می‌توانند تنوع کارایی داشته باشند از این رو بهتر است نوع دیگر از اندیکاتورها که به اندیکاتورهای حجمی معروف هستند را بشناسیم. این اندیکاتورها مرتبط با حجم معاملات انجام شده برای یک دارایی هستند و با بررسی این معیار به تحلیلگران کمک می‌کنند تا روند آتی بازار سرمایه را تشخیص دهند. اگر در جریان اتفاقات بازارهای مالی باشید می‌دانید که حجم معاملات چقدر می‌تواند بر روی قیمت نماد و میزان نقدینگی آن اثر گذار باشد و هرچه یک دارایی نقدینگی بیشتری داشته باشد، آنگاه بازار آن فعال‌تر و سالم‌تر شناخته می‌شود.

 اندیکاتورهای حجمی بررسی می‌کنند که چه اندازه نقدینگی به بازار وارد شده و از آن خارج شده است و به این ترتیب با ارائه گزارش می‌تواند به پیش بینی کمک کنند. از سری اطلاعاتی که این اندیکاتورها به ما می‌دهند این است که اگر در یک بازار سرمایه با وجود بالا رفتن قیمت همچنان ارزش و حجم معاملات افزایش یابد، به احتمال زیاد این روند صعودی ادامه دار خواهد بود و روند مستحکم است و برعکس. از بهترین نمونه‌های اندیکاتورهای حجمی می‌توان به اندیکاتور حجم تعادلی (OBV)، اندیکاتور تجمع و توزیع (A/D) و همچنین اندیکاتور جریان سرمایه (MFI) اشاره کرد. 

انواع اندیکاتورهای زمانی 

همان طور که در ابتدای مطلب اشاره شد، اندیکاتورها را می‌توان با استفاده از معیارهای مختلف دسته بندی کرد. یکی از مهم‌ترین دسته بندی‌های اندیکاتورها مربوط به شاخص زمان است. اندیکاتورها از نظر زمانی به دو دسته بندی اندیکاتورهای پیشرو یا لیدینگ و اندیکاتورهای پس رو یا تاخیری تقسیم می‌شوند. در این بخش به اختصار درباره هر یک از این اندیکاتورها برای شما توضیحاتی ارائه دادیم:

اندیکاتورهای پیشرو (Leading Indicator)

اندیکاتورهای پیشرو همانطور که از نامشان مشخص است مربوط به زمان آینده هستند و کار این اندیکاتورها این است که روند قیمتی یک دارایی را برای آینده مشخص کنند. این اندیکاتورها عموما جلوتر از نمودار اصلی تغییر قیمت حرکت می‌کنند و می‌توانند یک نگرش صحیح حداکثری درباره اتفاقی که قرار است در آینده برای دارایی بیفتد به ما ببخشد. یکی از بهترین اندیکاتورهای پیشرو اندیکاتور استوکستیک به حساب می‌آید. البته توجه داشته باشید که داده‌های اندیکاتورها به صورت کلی باید در کنار شاخص‌های دیگر بازار قضاوت شوند و به تنهایی ابزار خوبی برای تصمیم گیری به حساب نمی‌آیند. 

اندیکاتورهای پس رو یا تاخیری (Lagging Indicator)

اندیکاتورهای پس رو یا تاخیری دقیقا برعکس اندیکاتورهای پیشرو عمل می‌کنند و همان طور که از نامشان پیداست، مرتبط با روندهای پیشین یک دارایی در بازار سرمایه هستند. کاربرد اندیکاتورهای پس رو در بلند مدت بیشتر خود را نشان می‌دهد و در واقع گزارشی از تاریخچه قیمت را به روش‌های گوناگون و شکل‌های مختلف توصیف و تفسیر کرده و با ما ارائه می‌کند. 
دقت کنید که استفاده از اندیکاتورهای پس رو در بازه‌های زمانی کوتاه به شما اعلان‌های اخطار برای تغییر قیمت را صادر نمی‌کند و تنها مشخص می‌کند که روند دارایی در بازار در حالت صعودی یا نزولی است. همین موضوع صادر نکردن اعلان‌های خرید و فروش سبب شده است که اندیکاتورهای پس رو برای سرمایه گذاری‌های کوتاه مدت استفاده‌ای نداشته باشند و برای استفاده از آن‌هاف تحلیلگر نیاز داشته دارد که از داده‌های دیگری نظیر نقاط مقاومتی، حمایتی، سایر شاخص‌ها و غیره بهره ببرد. 

با شناخت اندیکاتورها، از تغییرات بازار سود بگیرید!

اندیکاتورها به صورت کلی از ستون‌های تحلیل تکنیکال به حساب می‌آیند و می‌توان گفت که بدون این ابزارها یا ابزارهایی مثل شاخص ترس و طمع شما نمی‌توانید تحلیل دقیق و درستی از داده‌های بازار به دست بیاورید. اندیکاتورها شامل داده‌های قیمتی، تغییرات قیمت، زمان و ترکیبی از فرمول‌های ریاضی و پارامترهای مختلف هستند که در نهایت برای ما مشخص می‌کنند که باید در پوزیشن‌های مختلف معاملاتی چه تصمیمی بگیریم. 

کاربرد اندیکاتورها به صورت کلی پیش بینی، اخطار و تایید روند بازار یا بازگشت آن است که می‌تواند برای یک تریدر حیاتی باشد. انواع اندیکاتورها هم اکنون مورد استفاده از فعالان بازار سرمایه قرار می‌گیرند و هرکدام برای یک هدف خاص طراحی شده‌اند. اگر دوست دارید با اندیکاتورها کارکنید درنظر بگیرید که نیاز نیست مهارت کار کردن با تمام آن‌ها را به دست آورید؛ چرا که هر استراتژی خاص در بازار سرمایه ممکن است به برخی از آن‌ها در روند کار نیاز داشته باشد. چنانچه هنوز درباره اندیکاتورها با سوالاتی رو به‌رو هستید پیشنهاد می‌شود به مقالات دیگر وبسایت کریپتوباز سری بزنید یا آن را در قسمت کامنت‌ها مطرح کنید.