تماشای ویدیو - 04:03 دقیقه

قرارداد هوشمند به قراردادهای دنیای واقعی تشابه دارد. این قراردادها در دنیای بلاک چین توانسته‌اند کاربردهای فراوانی پیدا کنند. بلاک چین بیت کوین اولین بلاک چینی است که در دنیای مجازی منتشر شد. هر چند بلاک چین بیت کوین قابلیت‌های فوق العاده‌ای داشت، اما همچنان جا برای تکامل آن دیده می‌شود. بلاک چین‌های نسخه دو که در سال‌های گذشته منتشر شده‌اند از قابلیت ویژه‌ای به نام قرارداد هوشمند پشتیبانی می‌کنند. استفاده از این ویژگی باعث شده تا بلاک چین‌های جدید کاربرد بسیار زیادی پیدا کنند و دنیای بلاک چین و ارزهای دیجیتال دچار تغییرات شگرفی شود. اسمارت کانترکت همان پایه‌ها و اساس دنیای امروزی بلاک چین هستند و بدون آنها نمی‌توان از اکثر پلتفرم‌ها و پروژه‌های بلاک چینی استفاده کرد. در ادامه کریپتوباز را همراهی کنید تا اطلاعات تکمیلی را در این حوزه به دست آورید.

قرارداد هوشمند چیست؟

مانند هر نوع قراردادی، قراردادهای هوشمند نیز شرایط تعامل و معامله را روشن می‌کنند. مانند قراردادهای دنیای واقعی که افراد برای انجام کارهای مختلف باهم به توافق می‌رسند و در صورت انجام شدن شرایط، یک قرارداد اجرا می‌شود. در دنیای بلاک چین و مجازی نیز چنین فرایندی برای قراردادهای هوشمند وجود دارد. قرارداد هوشمند می‌تواند شامل یک سری اعمال باشد که از پیش برای آن تعیین شده است. زمانی که شرایط مورد نیاز برای اجرای قرارداد هوشمند مهیا شود، این قرارداد خود به خود شروع به کار کرده و اجرا خواهد شد.

زمانی که شرایط مهیا شد، هیچ چیزی نمی‌تواند جلوی اجرای قرارداد هوشمند در شبکه بلاک چین را بگیرد. این ویژگی به دلیل امنیت بالای بلاک چین و عدم دخالت انسان در نحوه اجرای قراردادهای هوشمند است. تنها تفاوت قرارداد هوشمند با قراردادهای معمولی، هوشمند بودن آن محسوب می‌شود. هوشمند بودن یک قرارداد نیز به دلیل استفاده از کد به جای انسان‌ها و قوانین دنیای واقعی است. یعنی تمام اعمال و کارهای اجرا شده در قراردادهای هوشمند توسط کدها انجام می‌شود و انسان دخالتی در انجام آنها نخواهد داشت. در صورتی که هر دو طرف با یک قرارداد هوشمند موافق باشند، هیچ فردی نمی‌تواند پس از اجرا، از قرارداد سرپیچی کند.
قرارداد هوشمند براساس ایده اصلی بیت کوین عمل می‌کند. یکی از اهداف اصلی بیت کوین، ارسال و دریافت پول بدون دخالت افراد دیگر است. چنین شرایطی برای قراردادهای هوشمند نیز وجود دارد. قرارداد هوشمند به صورت امن، مطمئن و غیرمتمرکز اجرا می‌شود. یعنی هیچ فردی نمی‌تواند در انجام قراردادهای هوشمند دخالت کند. امنیت قراردادهای هوشمند نیز به وسیله بلاک چین تامین می‌شود. در حال حاضر اکثر قراردادهای هوشمند روی بلاک چین اتریوم اجرا شده‌اند که از امنیت و اعتبار و شفافیت بسیار بالایی برخوردار است.

دلیل اهمیت قراردادهای هوشمند چیست؟

اگر از کاربران دنیای بلاک چین و حوزه‌های مختلف آن باشید، بدون آن که متوجه شوید، روزانه از چند قرارداد هوشمند استفاده کنید. قراردادهای هوشمند درون بطن دنیای بلاک چین گنجانده می‌شوند تا با مهیا شدن شرایط یک تعامل، اجرا شوند. پس از اجرای یک قرارداد هوشمند به هیچ وجه نمی‌توانید آن را متوقف کرده یا تغییر دهید. به همین دلیل قراردادهای هوشمند برای انجام معاملات و دیگر تعاملات در دنیای بلاک چین مطمئن‌تر هستند. اما چیزی که بیشتر از پیش قراردادهای هوشمند را مهم کرده، کاربرد آنها در حوزه‌های مختلف بلاک چین است.

توسعه دهندگان برای اجرای برنامه‌های غیرمتمرکز و توکن‌های مختلف از قراردادهای هوشمند استفاده می‌کنند. به همین دلیل قراردادهای هوشمند از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند. در حال حاضر اکثر پروژه‌های بلاک چینی مانند ابزارهای مالی، لاجستیک‌ها، تجربه‌های بازی‌های بلاک چینی و دیگر موارد از قرارداد هوشمند استفاده می‌کنند. قرارداد هوشمند مانند هر نوع تراکنشی در بلاک چین ذخیره می‌شود. برنامه‌هایی که با استفاده از قراردادهای هوشمند فعالیت می‌کند، در اصطلاح نام برنامه‌های غیرمتمرکز را به خود گرفته‌اند.

برخی از این برنامه‌ها از فناوری دیفای یا امور مالی غیرمتمرکز نیز استفاده می‌کنند تا سیستم مالی و بانکداری دنیا را دچار تغییر و تحول نمایند. دیفای به دارندگان ارزهای دیجیتال اجازه می‌دهد تا در معاملات و تبادلات مالی پیچیده و پیشرفته‌تری شرکت داشته باشند. این تراکنش‌ها می‌تواند وام دهی، وام گرفتن، سرمایه گذاری و حتی استفاده از بیمه باشد. تمام این کارها را می‌توان بدون نیاز به سیستم بانکداری انجام داد. به همین دلیل قراردادهای هوشمند اهمیت زیادی دارند، چرا که تمامی پروژه‌های این چنینی از قرارداد هوشمند برای کار کردن استفاده می‌کنند. بدون قراردادهای هوشمند اساس این برنامه‌ها از هم می‌پاشد. از برخی پروژه‌ها و پلتفرم‌های معروف که به کمک قراردادهای هوشمند فعالیت می‌کنند می‌توان به موارد زیر پرداخت:

یونی سواپ: صرافی غیرمتمرکزی که با استفاده از قراردادهای هوشمند به کاربران امکان شرکت در معاملات بدون نیاز به هیچ سازمان یا شرکتی را می‌دهد.
کامپاند: پلتفرمی برای امور مالی که از قراردادهای هوشمند کار می‌کنند. کاربران در این پلتفرم بدون احراز هویت و معرفی خود می‌توانند به وام دهی یا وام گرفتن اقدام کنند.
UCDC: UCDC یک ارز دیجیتال از نوع ارزهای پایدار یا استیبل کوین‌ها است. این ارز دیجیتال از طریق قراردادهای هوشمند به ارز فیات دلار آمریکا متصل شده تا همیشه قیمتی برابر با یک دلار داشته باشد.
حال شما چگونه از این پلتفرم‌ها و قراردادهای هوشمند آنها استفاده می‌کنید؟ فرض کنید مقداری ارز دیجیتال اتریوم در اختیار دارید و می‌خواهید آن را با ارز UCDC معامله کنید. برای این کار وارد صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ شده و اتریوم خود را در این برنامه واریز می‌کنید. براساس قراردادهای هوشمند بهترین نرخ تراکنش برای شما انتخاب شده و پس از انجام تراکنش، UCDCها به شما تحویل داده می‌شود. در مرحله بعدی می‌توانید UCDCهای خود را وارد پلتفرم کامپاند کنید. با این کار برنامه ارزهای دیجیتال شما را در اختیار افراد دیگر قرار می‌دهد.

با وام دادن به کاربران دیگر، قراردادهای هوشمند سودی را برای شما واریز می‌کنند. سود دریافت شده توسط الگوریتم‌های کامپیوتری تعیین می‌شود. در انجام هر یک از این کارها، هیچ سازمان، بانک یا فردی دخالت نخواهد داشت و به تنهایی می‌توانید همه آنها را با قراردادهای هوشمند انجام دهید.

قراردادهای هوشمند چگونه کار می‌کنند؟

نیک سابو برای اولین در سال 1990 استفاده از قراردادهای هوشمند را پیشنهاد کرد. سابو قراردادهای هوشمند را به دستگاه‌های فروش خودکار موجود در فروشگاه‌ها تشبیه کرد. ماشین‌های فروش خودکاری را تصور کنید که به صورت خودکار چند هزارتومان دریافت کرده و یک بطری آب به شما تحویل می‌دهد. فرض کنید مقداری پول درون دستگاه قرار می‌دهید و یک بطری نوشابه درخواست می‌کنید، در این حالت دستگاه می‌تواند بطری نوشابه را به همراه بقیه پول‌تان به شما تحویل دهد. در صورتی که نوشابه موجود نباشد، شما می‌توانید انتخاب خود را تغییر داده یا خرید خود را متوقف کنید.

قرارداد هوشمند نیز به همین ترتیب کار می‌کند. مانند ماشین فروش خودکار، قرارداد هوشمند نیز بدون دخالت انسان می‌تواند تراکنش‌ها را مدیریت کند. در حال حاضر، اتریوم محبوب‌ترین بلاک چین برای اجرای قراردادهای هوشمند است. اکثر قراردادهای هوشمند روی این بلاک چین اجرا می‌شوند، در حالی که تعداد دیگری از بلاک چین‌ها نیز توانایی اجرای قرارداد هوشمند را دارند. از بین بلاک چین‌های دیگر می‌توان به EOS، Neo، Tezon، ترون، Polkadot و Algorand اشاره کرد. همه افراد می‌توانند قراردادهای هوشمند را تنظیم کرده و روی بلاک چین اجرا کنند.

کدهایی که درون قراردادهای هوشمند قرار دارند شفاف هستند. یعنی همه افراد می‌توانند قراردادهای هوشمند را مشاهده کنند. به همین ترتیب می‌توان منطق و الگوریتم‌های درون یک قرارداد هوشمند را متوجه شد. قراردادهای هوشمند با بهترین زبان‌های برنامه نویسی بلاکچین مختلفی قابل نوشتن هستند. این قراردادها را می‌توان با Solidity، Web Assembly و Michelson برنامه نویسی کرد. در حال حاضر کد قراردادهای هوشمند اتریوم رو بلاک چین آن ذخیره شده‌اند. به همین خاطر همه می‌توانند این کدها را مشاهده کرده و در صورت تمایل برای رسیدن به مقاصد خود از آن استفاده کنند. تمامی نودهای شبکه یک کپی از قراردادهای هوشمند را درون داده‌های بلاک چین و کنار تراکنش‌ها ذخیره می‌کنند.

زمانی که قرارداد هوشمند از طریق کاربران دستور را برای شروع کار دریافت کرد و هزینه اجرای آن واریز شد، کد آن توسط تمامی نودهای شبکه اجرا می‌شود تا به خاطر به وجود آمدن جریان ارزش گذاری و اجرا، به اجماع برسند. به همین خاطر قراردادهای هوشمند به صورت ایمن و بدون دخالت انسان یا سازمان‌های واسط اجرا می‌شوند؛ حتی اگر قرارداد هوشمند درمورد افراد ناشناس و تراکنش‌های پیچیده باشد. برای این که قرارداد هوشمندی در بلاک چین اتریوم اجرا شود، شما باید کارمزد اجرا که گس فی نام دارد را پرداخت کنید. زمانی که یک قرارداد هوشمند در شبکه بلاک چین بارگذاری شد، هیچ فردی (حتی سازنده آن) نمی‌تواند قرارداد هوشمند را تغییر دهد.