شاخص آلفا در دیفای (DeFi) چیست؟ + آشنایی با کاربردهای آن

اگر جز آن دسته از تریدرهایی هستید که به دنبال تعیین سود اضافه حاصل از یک استراتژی سرمایه‌گذاری در مقایسه با معیارهای استاندارد بازار سرمایه هستند، شاخص آلفا در دیفای (DeFi Alpha) دقیقا همان چیزی است که باید به دنبال آن باشید. به بیان ساده‌تر، امروزه کلیه تریدرها و سرمایه‌گذاران در حوزه دیفای و امور مالی غیرمتمرکز، به دنبال سرمایه‌گذاری آلفا در بازار هستند تا از این طریق سود بیشتری را نسبت به بازار مورد نظر کسب نمایند. البته لازم به ذکر است که هرچند سرمایه‌گذاری آلفا در دیفای به یک هدف در میان سرمایه‌گذاران بازار مالی غیرمتمرکز تبدیل شده؛ اما نباید بر این واقعیت که منابع و مکانیسم‌های تولید آلفا در دیفای بسیار متنوع، غیرمتعارف و در اغلب موارد چالش برانگیز است، چشم پوشید.

با وجود برخی سختی‌های موجود در تشخیص شاخص آلفا در دیفای، این ضریب فرصت‌های بسیار خوبی را در اختیار تریدرها قرار می‌دهد و همین مسئله سبب شده تا سوالات زیادی در ارتباط با این که ماهیت شاخص آلفا در دیفای چیست؟ چه عاملی موجب ایجاد شاخص آلفا در دیفای می‌گردد؟ اهمیت و کاربرد شاخص آلفا در دیفای چیست؟ و سوالاتی از این قبیل، ذهن تریدرهای مبتدی و حتی گاها حرفه‌ای را به خود مشغول سازد. با توجه به اهمیت پاسخگویی به چنین سوالاتی و نقش آن در افزایش راندمان سود تریدرها، ما این مقاله از بلاگ کریپتوباز را به بررسی جامع مفهوم شاخص آلفا در دیفای اختصاص داده‌ایم؛ اگر شما هم در این زمینه کنجکاو هستید، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

آشنایی با شاخص و ضریب آلفا (Alpha)

قبل از آن که بتوانیم در ارتباط با ماهیت و اهمیت وجودی شاخص آلفا در دیفای مطالبی را بیان کنیم، ضرورت دارد که نگاهی به خود ماهیت این شاخص محبوب در بازار سرمایه داشته باشیم تا پس از آن با دیدی روشن‌تر بتوانید مطالبی که در ادامه به آن‌ها پرداخته خواهد شد را مورد مطالعه قرار دهید. در قدم اول باید بدانید که ضریب و شاخص آلفا صرفا به حوزه دیفای منحصر نشده و قبل از آن نیز در بازارهای مالی سنتی مورد استفاده قرار می‌گرفت و به طور کلی یک اصطلاح تخصصی در بازار سرمایه به شمار می‌رفت که کاربرد اصلی آن در اشاره به قابلیت‌های یک استراتژی سرمایه‌گذاری در به نمایش گذاشتن عملکردی بهتر در مقایسه با وضعیت فعلی بازار منحصر شده است. برای درک بهتر ماهیت این شاخص محبوب سرمایه‌گذاری، یک مثال عملی را مورد بررسی قرار می‌دهیم:
تصور کنید که شاخص آلفا در یک صندوق سرمایه‌گذاری چیزی در حدود 5 باشد، در چنین حالتی گفته می‌شود که صندوق شرکت مورد نظر در یک بازه زمانی معین، حدودا 5 درصد رشد بیشتر از شاخص بازار را تجربه کرده است یا مثلا اگر بگوییم که در بازار سهام ایران، صندوق سرمایه‌گذاری یک شرکت مشخص آلفای 3 دارد، این بدان معنا خواهد بود که این صندوق سرمایه‌گذاری در بازه زمانی مورد نظر ما، حدودا 3 درصد بیشتر از شاخص بازار رشد کرده است.

در سال 2019 بود که با محبوبیت یافتن استفاده از شاخص آلفا و گنگ بودن معیارهای موجود در یافتن معیاری برای محاسبه شاخص آلفا، کمپانی محبوب BlueMountain Capital، مقاله‌ای را در ارتباط با کشف شاخص آلفا در بازارهای مالی سنتی نظیر بازار سهام منتشر نمود که براساس نتایج حاصل شده از این مقاله، مشخص شد که بیشترین شاخص آلفای تولید شده در بازارهای مالی سنتی صرفا به 4 منبع اصلی و اساسی نسبت داده‌ شده‌اند که این 4 منبع به شرح زیر می‌باشند:

•    ناکارآمدی فنی بازار (Technical): گاها در بازار با وضعیت خاصی روبه‌رو هستیم که در آن برخی از سرمایه‌گذاران به دلایل مختلفی از اصول اولیه فاندامنتالی و قوانین آن سرپیچی کرده و نسبت به خریدو فروش بی‌رویه سهام اقدام می‌کنند، امری که باعث ایجاد اختلاف فاحشی میان قیمت لحظه ای ارزهای دیجیتال یا سهام و ارزش آن خواهد شد.
•    تاثیرگذاری عوامل رفتاری (Behavioral): تاثیرگذاری عوامل رفتاری و ایجاد آلفای رفتاری تا حدودی از جهات مختلفی به منبع قبلی (یعنی ناکارآمدی تکنیکال) شباهت دارد؛ چراکه در این منبع ایجاد شاخص آلفا نیز نقش اصلی را گروهی از سرمایه‌گذاران ایفا می‌کنند که به دلیل در پیش گرفتن رفتار معاملاتی خاصی، موجب تغییراتی در قیمت و ارزش سهام می‌گردند.
•    منبع تحلیلی (Analytical): شاخص آلفای تحلیلی در بازارهای مالی زمانی ایجاد می‌گردد که کلیه تریدرها و سرمایه‌گذاران فعال در بازار مورد نظر دارای اطلاعات کاملا یکسان و مشابهی هستند؛ اما یک سرمایه‌گذار این اطلاعات را با رویکردی بهتر از سایر رقبای خویش مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد.
•    دسترسی به اطلاعات یونیک (Informational): آلفای مبتنی بر اطلاعات نیز از جهاتی به دلیل دخالت عامل اطلاعات و آگاهی سرمایه‌گذاران با منبع آلفای تحلیلی شباهت‌های ظاهری دارد؛ اما عامل تمایز این دو منبع در این نکته منحصر گشته است که در آلفای مبتنی بر اطلاعات، برخی از سرمایه‌گذاران فعال در بازار به یکسری اطلاعات خاصی دسترسی پیدا می‌کنند که مابقی رقبا از وجود چنین اطلاعاتی بی‌خبر هستند و در نتیجه با استفاده از این اطلاعات دست اول، سود کسب می‌کنند. در اصل این منبع شاخص آلفا در بازارهای مالی سنتی بر روی دستیابی سرمایه‌گذاران به اطلاعات کارآمدتر بنا شده است.

شاخص آلفا در دیفای (DeFi) و مقایسه آن با مفهوم این شاخص در بازارهای سنتی

همان طور که می‌دانید واژه دیفای (DeFi) در اصل نماد اختصاری برگرفته از عبارت «Decentralized Finance» بوده که از آن برای توصیف هرگونه خدمات مالی غیرمتمرکز (از خود رمزارزها گرفته تا فناوری نوین شبک بلاک چین) مورد استفاده قرار می‌گیرد و هدف اصلی از ایجاد آن در حذف واسطه‌ها در معاملات ارز دیجیتال خلاصه شده است و همان طور که از ماهیت آن پیداست مابین دیفای و بازارهای مالی سنتی تفاوت‌های چشمگیری وجود دارد که همین مسئله سبب شده تا مقایسه شاخص آلفا در دیفای با این شاخص در بازارهای سنتی به مثابه مقایسه فیزیک نیوتنی با فیزیک انیشتینی باشد! عملا پایه و بیس دو فیزیک یکسان بوده و برخی از اصول و قوانین نیوتن در جهان نسبیت نیز اعمال می‌گردد؛ اما غالب این قوانین کاملا متفاوت با یکدیگر هستند.

در اصل ترکیب برخی از ویژگی‌های پروتکل‌های DeFi نظیر قابلیت برنامه‌ریزی و همچنین غیرمتمرکز بودن با ناکارآمدی‌های ذاتی این مارکت نوظهور سبب شده تا شاخص آلفا در دیفای (Alpha Index) در مقایسه با سایر بازارهای مالی کمی متفاوت باشد و وجود چنین تفاوتی در نهایت به متفاوت بودن قابلیت محک زدن بازار و همچنین منابع بومی شاخص آلفا در دیفای منجر شده است. به عنوان مثال در حال حاضر شاخص دیفای پالس (DeFi Pulse) و بیت وایز (Bitwise) در موضوع شاخص آلفا در دیفای بسیار مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گرفته است؛ اما سوالی که در این زمینه قابل طرح است، به این موضوع مربوط می‌شود که آیا هر استراتژی که این شاخص‌ها عملکرد بهتر آن را نشان دهند، منجر به تولید شاخص آلفا در دیفای می‌گردد یا خیر؟

در پاسخ به این سوال باید حتما به یک نکته توجه ویژه داشته باشیم و آن نکته به این شرح است که توکن‌های حاکمیتی موجود در عمل به طور مستقیم نشانگر عملکرد بازار دیفای نیستند و به همین علت پاسخگویی به این سوال کار چندان راحتی نیست! به نظر کارشناسان ما در مجموعه کریپتوباز برای دریافت بازتاب واضح‌تر از شاخص آلفا در دیفای بایستی به سراغ شاخص‌های دیگری همچون ارزش کل قفل شده (TVL) یا حتی کارمزدهای استخراج نقدینگی برویم؛ چراکه عملا شاخص‌های یاد شده هیچگونه ارتباط خاصی با قیمت توکن‌های حاکمیتی ندارند و این در حالی است که در بازارهای مالی سنتی، عملکرد بازار صرفا به مدل‌سازی میانگین‌های وزن‌دار از قیمت توکن‌ حاکمیتی تقلیل می‌یابد.

منابع شاخص آلفا در دیفای (DeFi)

از فحوای مطالب بیان شده در فوق، این نکته که فقدان شاخصی معین به منظور سنجش عملکرد بازار سبب شده تا تعیین شاخص آلفا در دیفای کمی دشوار گردد، استنباط می‌شود؛ اما جالب است بدانید که صرفا فقدان شاخص و روش کمی در شاخص آلفا مورد استفاده در دیفای تنها عامل تمایز شاخص آلفا در دیفای با آلفا در بازارهای مالی سنتی نبوده، بلکه خود مسئله منابع و نحوه شکل‌گیری شاخص آلفا در دیفای نیز منحصربه‌فرد است و برای درک بهتر این شاخص در حوزه DeFi، در ادامه به معرفی دقیق منابع اصلی آن می‌پردازیم:

آلفای زیرساخت (Infrastructure Alpha)

شاید با مطالعه این مطلب کمی تعجب کنید؛ اما خود لایه زیرساختی بازار دیفای می‌تواند یکی از منابع اصلی شاخص آلفا در دیفای محسوب گردد. به عنوان مثال به سودی که نودها و گره‌های ولیدیتور و اعتبارسنج در فرآیند استیکینگ به دست می‌آورند توجه کنید، براساس تعاریف موجود بازار دیفای می‌توان آن را نوعی شاخص آلفا در نظر گرفت؛ به بیان بهتر، ارائه دهندگان لایه زیرساخت دیفای با میزبانی از اعتبارسنج‌ها و نودهای استیکینگ قادر هستند سود ضریب و شاخص آلفا را در قالب پاداش و بدون نیاز به در پیش گرفتن یک استراتژی معاملاتی خاص در بازار رمزارزی، کسب نمایند که مشابه چنین روندی در بازارهای سنتی وجود نداشته و به همین علت آن را از سایر آلفاهای موجود متمایز ساخته است.

آلفای تحلیلی (Analytic Alpha)

منبع آلفای تحلیلی یکی از منابع مشترکی است که در کلیه بازارها اعم از بازارهای مالی سنتی و همچنین دیفای مورد استفاده قرار می‌گیرد. دیفای را در واقع می‌توان یک بازار بسیار غنی از داده به شمار آورد که در آن کلیه رفتارهای عوامل اولیه مالی در بلاک چین‌های عمومی در دسترس است و تجزیه و تحلیل صحیح این مجموعه‌ از داده‌های موجود در بلاک چین، غالبا به دستیابی به درک بهتر از پروتکل و الگوهای معاملاتی منجر شده که چنین امری در نهایت می‌تواند به جذب شاخص آلفا در دیفای منجر گردد.

آلفای پروتکل (Protocol Alpha)

داشتن اصول اولیه مالی در قالب پروتکل‌ها، در اصل سنگ بنای اکوسیستم دیفای را شکل می‌دهند و بلاشک می‌توان از آن‌ها به عنوان یکی از منابع اصلی شاخص آلفا در دیفای یاد کرد؛ لازم به ذکر است که یکی از شاخصه‌های اصلی حوزه دیفای در حال رشد بودن زیرساخت‌های آن می‌باشد و عملا راه‌اندازی پروتکل‌های جدیدی همچون Curve v2 یا Uniswap v3 سبب شده تا اشکال جدیدی از ضریب و شاخص آلفا ایجاد گردد که قبلا در بازارهای مالی وجود نداشته است. به نظر کارشناسان کریپتوباز هرچند که این منبع از شاخص آلفا در دیفای همچنان به تکامل خود ادامه می‌دهد؛ اما در حال حاضر نیز دارای کارآمدی بالقوه‌ای است که نمی‌توان به راحتی از کنار آن عبور کرد.

آلفای اطلاعات (Information Alpha)

اگر نگاهی به وضعیت فعلی فضای دیفای داشته باشیم، مطمئنا ناکارآمدی و قانون‌مند نبودن بازار به دلیل این که این بازار در مراحل اولیه خویش قرار دارد به چشم خواهد خورد؛ در چنین شرایطی عدم تقارن در اطلاعات موجود در دست سرمایه‌گذاران و استفاده از اطلاعات بیشتر، مطمئنا نتیجه‌ای جز دستیابی به سودهای کلان و بازدهی‌های باور نکردنی نخواهد داشت! عموما افراد پیگیر و همچنین اشخاص دارای نفوذ بالا در حوزه دیفای که غالبا طرف‌های نزدیک به پروتکل‌های جدید به شمار می‌روند، با دسترسی به اطلاعات دقیقی همچون مدل توزیع توکن، زمان راه‌اندازی برنامه‌های یکپارچه‌سازی یا حتی پیشنهادات حاکمیتی  که خود می‌توانند به منابع اصلی شاخص آلفا در دیفای تبدیل گردند، سودهای خوبی را در مقایسه با سایر رقبای خویش به جیب می‌زنند.

البته لازم به ذکر است که رفته رفته با کارآمدتر شدن بازار دیفای، به احتمال بسیار زیاد این عدم توازن اطلاعاتی تا حد امکان اصلاح شده و عملا فرصتی برابر برای کلیه سرمایه‌گذاران بازار دیفای اعم از تریدرهای مبتندی و خبره فراهم می‌گردد.

آلفای حاکمیت (Governance Alpha)

اعمال تغییراتی در ایجاد پروتکل دیفای خود به تنهایی می‌تواند عامل موثر دیگری در تشکیل سیستماتیک شاخص آلفا در دیفای باشد. به عنوان مثال پروتکل‌های Curve، Compound یا آوه AAVE را در نظر بگیرید، پیشنهادهای حاکمیتی همواره جنبه‌های مختلف آن همچون مشوق‌های نقدینگی را تغییر می‌دهند، امری که در نهایت می‌تواند بلافاصله به بازدهی آلفا منجر گردد و کاربران آگاه از این پیشنهادهای حاکمیتی، با استفاده از آن به سودآوری دست پیدا کنند. شاید به جرئت بتوان چنین ادعا کرد که بررسی و بهره‌گیری از پیشنهادات حاکمیتی یکی از سودآورترین استراتژی‌های معاملاتی در وضعیت فعلی فضای دیفای به شمار می‌روند.

شاخص آلفا در دیفای؛ ابزاری برای یافتن ارزهای دیجیتال با احتمال سودآوری بالاتر

در دنیای سرمایه‌گذاری بر روی بازارهای مالی، کلیه سرمایه‌گذاران به دنبال روشی برای دریافت سود بیشتر از استراتژی‌های معاملاتی خویش می‌گردند و سرمایه‌گذاری در حوزه دیفای نیز از این قاعده کلی مستثنی نمی‌باشد و در حقیقت شاخص آلفا همان چیزی است که برای نیل به هدف دستیابی به سود بیشتر از طریق استراتژی‌های معاملاتی به آن نیاز دارید. با توجه به اهمیت این مسئله و ابهامات موجود در ذهن تریدرها و سرمایه‌گذاران بازار دیفای، ما این مقاله از بلاگ cryptobaz.io را به بررسی جامع شاخص آلفا در دیفای (DeFi) اختصاص دادیم و همان طور که در مطالب فوق مشاهده کردید، به هنگام استفاده از اصطلاح شاخص آلفا، منظور ما میزان توان یک استراتژی سرمایه‌گذاری در داشتن عملکردی بهتر از بازار اشاره دارد.

البته لازم به ذکر است که در حال حاضر، حوزه دیفای به باز تعریف بسیاری از مفاهیم موجود شاخص آلفا در بازارهای مالی سنتی پرداخته و در عمل منابع جدیدی برای شاخص آلفا در دیفای در نظر گرفته شده است که قبلا وجود نداشت. ناگفته نماند که اگر در ارتباط با ماهیت شاخص آلفا در دیفای سوالی دارید که به پاسخ آن سوال در مطالب فوق اشاره نشده است، می‌توانید سوال خود را در بخش نظرات مطرح کنید تا کارشناسان ما در اسرع وقت به سوال شما پاسخ دهند.