مذاکرات تجاری میان ایالات متحده و اتحادیه اروپا وارد مرحله‌ای شده که بسیاری آن را «خط قرمز اقتصادی» می‌نامند. دونالد ترامپ، در حالی‌که تنها دو هفته تا ضرب‌الاجل خودخوانده‌ی یکم آگوست باقی مانده، لحن سخت‌گیرانه‌تری در پیش گرفته و حالا از اعمال تعرفه‌هایی بالاتر از ۱۰ درصد روی طیف وسیعی از کالاهای اروپایی سخن می‌گوید.
در همین حال، دیپلمات‌های اتحادیه اروپا با نگرانی در حال آماده‌سازی برنامه‌ای اضطراری برای سناریوی بدون توافق هستند؛ نشانه‌ای از اینکه امیدها برای دستیابی به یک راه‌حل میان‌مدت، روزبه‌روز کمرنگ‌تر می‌شود.
چرا این تعرفه‌ها اهمیت دارند و چه چیزی را تهدید می‌کنند؟
بر خلاف تصورات عمومی، جنگ تجاری فقط مختص کارخانه‌ها و سیاست‌مداران نیست. تأثیر این تصمیم‌ها مستقیماً به زندگی مردم عادی هم می‌رسد. از قیمت خودرو و دارو گرفته تا طعم شراب روی میز شام، همه‌چیز در خطر افزایش قیمت یا کاهش عرضه قرار می‌گیرد.
ترامپ با تکیه بر سیاست‌های حمایتی خود، به‌دنبال بازگرداندن صنایع به خاک آمریکا و تقویت تولید داخلی‌ست. اما منتقدان می‌گویند این مسیر به قیمت برهم خوردن زنجیره‌های تأمین جهانی و رشد تورم در بازارهای جهانی تمام خواهد شد.
تعرفه‌ها کدام کالاها را هدف قرار می‌دهند؟
طبق اطلاعات فاش‌شده از درون دولت آمریکا، قرار است این تعرفه‌ها اکثر کالاهای صنعتی و مصرفی را در بر بگیرند. البته، برخی اقلام خاص فعلاً از این افزایش معاف هستند.
جدول کالاهای در معرض تعرفه‌های جدید:
| گروه کالایی | وضعیت فعلی | احتمال اعمال تعرفه |
|---|---|---|
| تجهیزات هوافضا | معاف | پایین |
| تجهیزات پزشکی خاص | معاف | پایین |
| داروهای عمومی | معاف | پایین |
| نوشیدنی‌های الکلی خاص | معاف | پایین |
| خودروهای اروپایی | مشمول تعرفه جدید | بسیار بالا |
| لوازم خانگی و صنعتی | مشمول تعرفه جدید | بالا |
| محصولات کشاورزی خاص | مشمول احتمالی | متوسط |
این جدول به‌خوبی نشان می‌دهد که بخش زیادی از واردات اروپا در خطر تعرفه‌های شدید قرار دارد؛ موضوعی که می‌تواند اقتصاد بسیاری از کشورهای اروپایی مانند آلمان، فرانسه و ایتالیا را تحت فشار مضاعف قرار دهد.
موضع اتحادیه اروپا: صبر استراتژیک یا مقابله به مثل؟
در حالی‌که واشنگتن گام‌های تهاجمی برمی‌دارد، بروکسل در حال بررسی پاسخ‌های محتاطانه است. مقامات اروپایی گفته‌اند اگر آمریکا این سیاست‌ها را به‌صورت یک‌جانبه اجرایی کند، پاسخ متقابل و متناسب دریافت خواهد کرد. بازگشت به شرایط پیش از مذاکره می‌تواند یعنی احیای جنگ تجاری‌ای که تنها چند سال پیش دو طرف با زحمت زیادی آن را متوقف کرده بودند.
یک مقام ارشد اروپایی هشدار داده: «اگر تعرفه‌ها اعمال شوند، اتحادیه اروپا ناچار به اقدام متقابل خواهد بود. هیچ راهی جز حفظ منافع اقتصادی‌مان نداریم.»
پیامدهای اقتصادی احتمالی برای جهان
بسیاری از تحلیل‌گران اقتصادی نگرانند که شکست مذاکرات تجاری میان اروپا و آمریکا باعث آشفتگی در بازارهای جهانی شود. در حال حاضر، نشانه‌هایی از این نگرانی در بازار سهام و بازار ارز جهانی دیده می‌شود. نوسانات قیمتی، کاهش سرمایه‌گذاری خارجی و همچنین احتمال افزایش قیمت مواد اولیه از جمله تبعات مستقیم این بحران بالقوه‌اند.
از سوی دیگر، با نزدیک شدن به انتخابات ۲۰۲۵ در آمریکا، به‌نظر می‌رسد ترامپ از سیاست‌های اقتصادی تندتر به‌عنوان ابزار کمپین انتخاباتی خود استفاده می‌کند؛ تصمیمی که ممکن است بازار جهانی را با موجی از بی‌ثباتی مواجه کند.
آیا راه نجاتی باقی‌مانده است؟
کارشناسان می‌گویند هفته‌های آینده برای دو طرف حیاتی خواهد بود. اگر مذاکره‌کنندگان نتوانند روی مجموعه‌ای از معافیت‌ها و مهلت‌های اجرایی توافق کنند، احتمال فروپاشی گفت‌وگوها بسیار زیاد خواهد بود.
سناریوی خوشبینانه این است که آمریکا تنها بخشی از تعرفه‌ها را اعمال کرده و اروپا نیز با پاسخ محدود، فضا را برای مذاکرات بیشتر باز بگذارد. اما اگر هر دو طرف به سمت اقدامات یک‌جانبه و پرتنش بروند، به‌راحتی ممکن است شاهد نسخه‌ی دوم از جنگ تجاری ترنس‌آتلانتیک باشیم.
نتیجه‌گیری
در حالی که تنها دو هفته تا ضرب‌الاجل تعیین‌شده باقی مانده، چشم‌انداز توافق همچنان مبهم است. با اینکه هر دو طرف تمایل خود را برای ادامه مذاکره ابراز کرده‌اند، اما عدم پیشرفت محسوس در گفت‌وگوهای اخیر نشان می‌دهد که بن‌بست عمیق‌تری در حال شکل‌گیری است. اگر این مسیر ادامه پیدا کند، باید انتظار بازگشت به فضای پرتنش سال‌های قبل را داشته باشیم؛ جایی که تجارت جهانی نه بر اساس منافع مشترک، بلکه بر پایه چانه‌زنی‌های پرهزینه و سیاست‌زدگی شدید شکل می‌گرفت.
آیا ممکن است اروپا امتیاز بدهد؟ یا آمریکا عقب‌نشینی کند؟ فعلاً هیچ نشانه‌ای از انعطاف در مواضع دیده نمی‌شود. تنها چیزی که روشن است اینکه بازارها و مردم عادی باید خود را برای پیامدهای ملموس این نزاع آماده کنند.